ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN İFADELERİYLE MOBBİNGİN GÜNDELİK YAŞAMA ETKİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 37 - 48, 23.06.2024

Yeliz Temli Durmuş

https://doi.org/10.47214/adeder.1487218

Öz

Mobbing kavramı bezdiri, yıldırma gibi sözcüklerle de tanımlanan sistematik, sıkıntı verme süreci olarak tanımlanabilmektedir. Psikolojik, fizyolojik, mesleki olumsuz etkileri bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı devlete bağlı ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin mobbing deneyimlerini ve etkilerini ortaya koymaktır. Bu nitel çalışmada durum deseni benimsenmiş olup sadece mobbinge uğradıklarını ifade eden gönüllü öğretmenler çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Bu nedenle Amaçlı Örnekleme benimsenmiştir. Uşak ili merkezinde bulunan toplam 5 ortaokulda görev yapan ve mobbinge uğradıklarını ifade eden 22 öğretmen bu çalışmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Mobbingi Görmezden Gelme, Psikolojik Baskı, Meslekten soğutma, Okulda istememe gibi deneyimlerle yaşadıklarını açıklayan katılımcılar, Mobbingin nedenleri arasında Farklı Sendikalara Üye Olmak, Mobbinge Şahit Olmaya Yönelik Direncin bulunması bir sonucu olarak mobbing davası açamama, Mobbing uygulayan kişilerin kendilerini yetersiz hissetmeleri gibi nedenleri sıralamışlardır. Mobbingin sonuçları olarak ise Sinir Bozukluğu, Depresif Etkiler, İlgisiz şeylere bile ağlama gibi durumlar sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Mobbinge uğrayan öğretmenler, Mobbingin etkileri

Etik Beyan

Araştırma etiğine uyulduğunu, E-89784354-050.99-198952 sayılı etik iznin alınarak çalışmanın yapıldığını beyan ederim.

Kaynakça

• Acar, E. (2013). Duygusal taciz ve ilkokul-ortaokul öğretmenlerinin motivasyonlarına etkisi üzerine bir alan araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Akgün, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin mobbinge uğrama düzeyleri ve sonuçları hakkında okul yöneticilerinin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aygün, H. A. (2012). Psikolojik yıldırma (mobbing) üzerine nitel bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 3(5), 92-121. 18.05.2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/84382 adresinden alınmıştır.
• Baillien, E., Escartín, J., Gross, C., & Zapf, D. (2017). Towards a conceptual and empirical differentiation between workplace bullying and interpersonal conflict. European Journal of Work and Organizational Psychology, 26(6), 870 – 881. 11.04.2023 tarihinde https://doi.org/10.1080/1359432X.2017.1385601 adresinden alınmıştır.
• Birknerová, Z., Zbihlejová, L., & Droppa, M. (2021). Assessment of abusive supervision – BOSS methodology. Journal of Business Economics and Management, 22(1), 197-216. https://doi.org/10.3846/jbem.2020.13552
• Cayvarlı, P. E. (2013). Akademisyenlerin üniversitelerdeki psikolojik yıldırmaya ilişkin algılarının incelenmesi: Dokuz Eylül Üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Cemaloğlu, N., ve Ertürk, A. (2008). Öğretmen ve okul müdürlerinin maruz kaldıkları yıldırmanın yönü. Ahmet Yesevi Üniversitesi BİLİG, 46, 67-86.
• Çınar, O. ve Akpunar, E. N. (2017). Mobbing ve iş performansına ilişkin öğretmen algılarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(7), 41-58.
• Çomak, E., & Tunç, B. (2013). İlköğretim Öğretmenlerinin İlköğretim Okullarında Yaşadıkları Yıldırma Durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 197-208. https://doi.org/10.17860/efd.67432
• Davenport N, Schwartz R, Elliott G (2003). Mobbing: İşyerinde duygusal taciz. (Çev.Osman Cem Önertoy). İstanbul: Sistem Yayınları.
• Einarsen S. , Hoel, H. Zapf, D. ve Cooper, C. (2003). The concept of bullying at work. In: Einarsen, S., Hoel, H., Zapf, D. and Cooper, C. (Eds). Bullying and Emotional Abuse in the Workplace, Taylor and Francis, London, pp. 3-32.
• Erdirençelebi, M., ve Filizöz, B. (2016). Mobbingin etik iklim ve çalışanların işten ayrılma niyeti üzerine etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 127-139.
• Fahie ve Devine (2014) Fahie, D., ve Devine, D. (2014). The impact of workplace bullying on primary school teachers and principals. Scandinavian Journal of Educational Research, 58(2), 235-252.
• Güngör, M. (2007). Çalışma hayatında psikolojik taciz olgusu: türkiye'de hizmet sektörüne ilişkin bir araştırma. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güngör, M. (2008). Çalışma hayatında psikolojik taciz. İstanbul: Derin Yayınları.
• İnan, A. N. (2023). Beyaz yakalı kadın çalışanların işyerindeki mobbing deneyimleri: Ankara’da beyaz yakalı kadın çalışanların maruz kaldıkları mobbing biçimleri, tecrübe ettikleri etkiler ve mobbing algıları üzerinde nitel bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İzmir, G. ve Fazlıoğlu, A., (2011), İşyerinde Psikolojik Taciz ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu. Ankara: TBMM Kadın Erkek Eşitliği Komisyonu Yayınları.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Lordoğlu, K. (2004). Türkiye’de mevcut bazı sendikaların liderlik ve yönetim anlayışları ve bazı sendikal sorunlardan Örnekler. Çalışma ve Toplum, 1(1), 81-96.
• Sakal, Ö. ve Yıldız, S. (2015). Bireycilik ve toplulukculuk değerleri, kariyer çapaları, kariyer tatmini ilişkisi. E-Yaşar Üniversitesi Dergisi, 40(10), 6612-6623.
• Samnani, A., & Singh, P. (2012). 20 years of workplace bullying research: A review of the antecedents and consequences of bullying in the workplace. Aggression and Violent Behavior, 17, 581-589. doi:10.1016/J.AVB.2012.08.004
• Özdemir, Ş. (2015). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tetrick, L. E., & Quick, J. C. (2011). Overview of occupational health psychology: Public health in occupational settings. In J. C. Quick & L. E. Tetrick (Eds.), Handbook of occupational health psychology (2nd ed., pp. 3–20). American Psychological Association.
• Rayner, C. (1997). The incidence of workplace bullying. Journal of Community and Applied Social Psychology, 7(3), 199-208.
• Tekşen, K. (2023). Öğretmenlerin yaşadıkları mobbing davranışlarını sosyal ağ analizi tekniği ile saptama ve mobbing sürecini değerlendirme. Basılmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara
• Tınaz, P. (2013). Çalışma psikolojisi boyutlarıyla mobbing tanım ve tanı. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı Bildiriler Kitabı, Ankara, 21-33.
• Tınaz, P., Bayram, F. ve Ergin, H.(2008). Çalışma psikolojisi ve hukuki boyutlarıyla işyerinde psikolojik taciz (Mobbing). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Tutar H. (2015). Mobbing. Ankara: Detay Yayınevi.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Seçkin: Ankara.