KOAH hastalarında hastalık algısı, ölüm kaygısı ve öz bakım gücü ilişkisinin incelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 57 - 66, 23.04.2022

Burcu Demir Gökmen , Meryem Fırat

https://doi.org/10.30569/adiyamansaglik.1024143

Cited By: 3

Öz

Amaç: Araştırma KOAH’lı hastalarda hastalık algısının ölüm kaygısı ve öz bakım gücü ile olan ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı olarak yapılan araştırma Ekim 2018-Haziran 2019 tarihleri arasında 146 KOAH hastası ile yürütülmüştür. Araştırmanın verileri, Hasta Bilgi Formu, Hastalık Algısı Ölçeği, Temper Ölüm Kaygısı Ölçeği ve Öz Bakım Gücü Ölçeği ile toplanmıştır.
Bulgular: Hastalarda hastalık belirtilerinin yüksek oranda hastalığın başlangıcından itibaren görüldüğü belirlenmiştir. Hastalık belirtileri arttıkça ölüm kaygısının da arttığı saptanmıştır (r=0,261; p<0,05). Araştırmada hastaların hastalığa ilişkin algıları arttıkça öz bakım gücünün arttığı ve öz bakım gücü arttıkça ölüm kaygısının azaldığı belirlenmiştir (p<0,05). Ölüm kaygısının orta (8,75±2,347) ve öz bakım gücünün ise düşük (73,09±14,153) düzeyde olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Hastaların hastalık algısının ölüm kaygısı ve öz bakım gücü ile ilişkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

KOAH, Hastalık algısı, Ölüm kaygısı, Öz bakım gücü

Destekleyen Kurum

yoktur

Proje Numarası

yoktur

Teşekkür

Araştırmaya katılan tüm hastalara ve destekleyen hemşirelere teşekkür ederiz.

Examination of the relationship between illness perception, death anxiety and self-care agency in COPD patients

Öz

Aim: The research was conducted to determine the relationship of illness perception with death anxiety and self-care agency in patients with COPD.
Materials and Methods: The descriptive study was conducted with 146 COPD patients between October 2018 and June 2019. Data were collected with the Patient Information Form, the Illness Perception Scale, the Temper Death Anxiety Scale, and the Self-Care Strength Scale.
Results: It was determined that the symptoms of the disease in the patients were seen from the beginning of the disease. It was found that as the symptoms of the disease increased, death anxiety also increased (r=0,261; p<0.05). It was determined that as patients' perceptions of the disease increased, their self-care power increased and their death anxiety decreased (p<0.05). It was determined that death anxiety was moderate (8,75±2,347) and self-care power was low (73,09±14,153).
Conclusion: It has been determined the relationship of illness perception with death anxiety and self-care agency in patients with COPD.

Anahtar Kelimeler

COPD, Death anxiety, Perception of illness, Self-care agency

Proje Numarası

yoktur

Kaynakça

• Korkmaz T, Tel H. KOAH’lı hastalarda anksiyete, depresyon ve sosyal destek durumunun belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010;13(2):38-45.
• Türk Toraks Derneği’nin Gold 2021 kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) raporuna bakış.https://toraks.org.tr/site/community/downloads/HzYtedQAuPN_tYAV 21 Nisan 2021 tarihinde güncellenmiştir. 18 Ocak 2022 tarihinde erişilmiştir.
• Tülüce D, Kutlutürkan S, Çetin N, Köktürk N. Hasta koçluğunun kronik obstrüktif akciğer hastalığı (Koah) ile izlenen hastaların dispne, öksürük ve balgam semptomları üzerine etkisi: Pilot bir çalışma. GÜSBD. 2016; 5(2): 32-41.
• Yıldırım A, Hacıhasanoğlu Aşılar R, Bakar N, Demir N. Effect of anxiety and depression on self-care agency and quality of life in hospitalized patients with chronic obstructive pulmonary disease: A questionnaire survey. Int J Nurs Pract, 2013;19:14-22 doi:10.1111 / ijn.12031.
• Ekenler Ş, Arslan S. Kronik obstrüktif akciğer hastalarında hastalık algısı ve ilişkili faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;22(3): 151-160.
• Yeşil-Bayülgen M, Gün M, Erdoğan S. Self-Care Management of Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Evaluation of the Factors Affecting Them. Eurasian JHS 2021;4(2):106-112.
• Weldam SW, Lammers J-WJ, Heijmans MJ, Schuurmans MJ. Perceived quality of life in chronic obstructive pulmonary disease patients: a cross-sectional study in primary care on the role of illness perceptions. BMC Family Practice 2014;15,140. doi:10.1186 / 1471-2296-15-140.
• Kocaman N, Özkan M, Armay Z, Özkan S. Hastalık algısı ölçeğinin türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2007;8:271-280.
• Karabulutlu E, Okanlı A. Hemodiyaliz hastalarında hastalık algısının değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2011;14:4-10.
• Kocabaş A. Kronik obstruktif akciğer hastalığı epidemiyolojisi ve risk faktörleri. Türk Toraks Dergisi 2010; 1:105‐113.
• Annandale J, Hurlin C, Lewis K. Reducing COPD admissions with a specialist chronic disease management team. Nurs Times 2009;5;105(38):25. doi:10.1177/1479972309104419
• Zwerink M, Brusse-Keizer M, Van Der Valk PD et al. Self management for patients with chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2014;19;3:CD002990. doi:10.1002/14651858.CD002990.pub3.
• Bilgehan T, Koç A, İnkaya B. KOAH tanısı ile izlenen bireyin Orem’in Öz Bakım Yetersizlik Kuramı’na göre bakımı (olgu sunumu). Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2020;7:3,231-238.
• Cicutto CL, Brooks D. Self-care approaches to managing chronic obstructive pulmonary disease. Respir Med 2006;100(9):1540-1546. doi:10.1016 / j.rmed.2006.01.005.
• Mousing CA, Lomborg K. Self-care 3 months after attending chronic obstructive pulmonary disease patient education: a qualitative descriptive analysis. Patient Prefer Adherence 2012;6:19–25.doi:10.2147/PPA.S28466
• Moss-Morris R, Weinman J, Petrie KJ, Horne R, Cameron LD, Buick L. The revised illness perception questionnaire (IPQ-R). Psychol Health 2002;17:1-16. doi:10.1080 / 08870440290001494
• Turhalı E, Koç Z. Koah Tanısı Alan Bir Bireyin Nanda’ya Göre Hemşirelik Tanıları ve NIC Girişimleri: Olgu Sunumu. Sağlık ve Toplum, 2021;31(3):294-204
• Ünsal A, Yetkin A. Kronik Obstruktif Akciğer Hastaliği Olan Bireylerin Günlük Yaşam Aktivitelerinin Etkilenme Durumunun Incelenmesi. Anadolu Hemşirelik Ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2005; 8(1), 42-53.
• Çapık C. İstatistiksel güç analizi ve hemşirelik araştırmalarında kullanımı: Temel bilgiler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2014;17(4):268-274.
• Weinman J, Petrie KJ, Moss-Morris R, Horne R. The Illness Perception Questionnaire: A new method for assessing the cognitive representtation of illness. Psychol Health 1996;11:431-445.
• Templer DI, Lester D, Ruff CF. Fear of death and feminity. Psychol Report. 1974;35:530.doi:10.2466/pr0.1974.35.1.530
• Akça F, Köse YA. Ölüm kaygısı ölçeğinin uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kln Psk 2008;11:7-16
• Kearney BY, Fleischer BJ. Development of an instrument to measure exercise of self-care agency. Research in Nursing & Health 1979;2(1):25-34. doi:10.1002 / nur.4770020105.
• Nahcivan NO. A Turkish language equivalence of the exercise of self-care agency scale. WJNR. 2004;26(7),813-824. doi:10.1177/0193945904267599.
• Olgun N, Aslan Eti F, Yücel N, Öntürk Kan Z, Laçin Z. Yaşlıların sağlık durumlarının değerlendirilmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;4(2):72-8.
• Özdemir Ü, Taşcı S. Kronik hastalıklarda psikosoyal sorunlar ve bakım. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2013;1(1):57-72.
• Martinez CH, Diaz AA, Parulekar AD et all. Age-related differences in health-related quality of life in COPD: An analysis of the COPD gene and spiromics cohorts. CHEST 2016;149(4):927-35. doi:10.1016 / j.chest.2015.11.025.
• Sinha T, Nalli SK, Toppo A. A study of clinical profile of patients with chronic obstructive pulmonary disease. IJCMPH. 2017;4(4):1000-4. doi:10.18203/2394-6040.ijcmph20171314
• Kılıç Z, Göriş S. Self-care agency and affecting factors in patients with chronic obstructive pulmonary disease. East J Med 2020;25(4):484-490. doi:10.5505/ejm.2020.55822
• Borge CR, Moum T, Puline Lein M, Austegard EL, Wahl AK. Illness perception in people with chronic obstructive pulmonary disease. Scand J Psychol 2014; 55(5):456-63. doi:10.1111 / sjop.12150.
• Karagülle Ç, Can Çicek S. Obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerin hastalık algısının yaşam kalitesine etkisi. TFSD 2020;1(2):36-49.
• Özkan S. Kronik obstrüktif akciğer hastalığıında palyatif ve yaşam sonu bakımı. Selçuk Tıp Derg. 2011;28(1): 69-74.
• Durmuşoğlu K, Ataman K. Kutsaldan sekülere: Değişen ölüm algısı üzerine sosyolojik bir değerlendirme. BEUİFD 2018;5(1):123-149.
• Demir Doğan M, Tosun E, Tek AD. Kronik hastalıklarda hastalık algısı, yaşam kalitesi, öz-bakım yönetimi. GÜSBD. 2018;7(3): 33- 40.
• Bos-Touwen I, Schuurmans M, Monninkhof EM et al. Patient and disease characteristics associated with activation for self-management in patients with diabetes, chronic obstructive pulmonary disease, chronic heart failure and chronic renal disease: a cross-sectional survey study. PLoS ONE. 2015;10(5), e0126400. doi:10.1371 / journal.pone.0126400.
• Kılıç Z, Göriş S. Self-Care Agency and Affecting Factors in Patients With Chronic Obstructive Pulmonary Disease. East J Med.2020;25(4):484-490. doi:10.5505/ejm.2020.55822