Okul Öncesi Dönem Matematik Eğitiminde Sayı ve Sayma Konusunda Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 29 - 41, 30.06.2023

Mine Durmuşoğlu , Zehra Bilgen

Öz

Okul öncesi dönem, 0-6 yaş aralığındaki çocukları kapsamaktadır. Bu kritik dönemde çocukların gelişimi oldukça hızlıdır. Erken dönemde kazanılan matematik becerisinin çocuğun yaşamının ilerleyen dönemlerindeki matematik başarısında etkili olduğu çalışmalarca kanıtlanmıştır. Okul öncesi dönem matematik eğitiminin temelini sayılar oluşturmaktadır. Gerçekleştirilen araştırmalarda, sayı ve sayma becerileri ile erken yaşlarda tanışan çocukların ileride problem çözmede yaşıtlarına göre daha yetkin oldukları saptanmıştır. Bu bağlamda araştırmanın amacı, okul öncesi dönem matematik eğitiminde sayı ve sayma konusunda son altı yılda gerçekleştirilmiş yüksek lisans ve doktora tezlerini çeşitli değişkenler bakımından incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde frekans (f) ve yüzde tabloları kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda son altı yılda okul öncesi dönem matematik eğitiminde sayı ve sayma konusu ile ilgili olarak yurtiçinde 15, yurtdışında 15 tezin tamamlanmış olduğu tespit edilmiştir. İncelenen tezlerin 18’inin yüksek lisans 12’sinin doktora düzeyinde tamamlanmış olduğu saptanmıştır. Tezlerde çalışma grubunun çoğunlukla çocuklardan oluştuğu ve ağırlıklı olarak nicel yöntemin kullanıldığı elde edilen bulgular arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, Sayı, Sayma, Lisansüstü tezler

Kaynakça

• Ahi, B. & Kıldan, A. O. (2013). Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimi Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 23 – 46.
• Aktaş-Arnas, Y. (2013). Okul öncesi dönemde matematik eğitimi. Ankara: Vize.
• Alan, A. (2019). 5-6 yaş grubu çocukların sayı ve sayma becerileri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Altun, D., Şendil, Ç. Ö., & Şahin, İ. T. (2011). Investigating the National Dissertation and Thesis Database in the Field of Early Childhood Education in Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences, 12, 483–492.
• Aral, N., Fındık Tanrıbuyurdu, E., Yurteri Tiryaki, A., Sağlam, M. & Aysu, B. (2015). Türkiye’de çocuk gelişimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 14, 7-16.
• Aunio, P., Hautamäki, J. & Van Luit, J. E. H. (2005). Mathematical thinking intervention programmes for preschool children with normal and low number sense. European Journal of Special Needs Education, 20(2), 131-146.
• Bağcı, B. & İvrendi, A. (2016). Türkiye’ de Okul Öncesi Dönem Matematik Becerileri ve Eğitimi Araştırmaları: Sentez Çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 10(2), 391-425.
• Baker, M. J. (2019). Number sense and the effects on students’ mathematical success. (Master’s Dissertation). Retrieved from https://nwcommons.nwciowa.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1160&context=education_masters
• Barnes, K. (2020). Effectiveness of number sense ınstruction and memorization of math facts. (Master’s Dissertation). Retrieved from https://nwcommons.nwciowa.edu/education_masters/229/
• Baroody, A. J., & Price, J. (1983). The development of the number-word sequence in the counting of three year olds. Journal for Research in Mathematics Education, 14(5), 361-368.
• Beliakoff, A. F. (2021). Predicting mathematics difficulties with an early number sense screener (Order No. 28540220). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2572617054). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/predicting-mathematics-difficulties-with-early/docview/2572617054/se-2?accountid=15572
• Blevins‐Knabe, B., Berghout, A.A., Musun, L., Eddy, A. ve Jones, R.M. (2000). Family home care providers’ and parents’ beliefs and practices concerning mathematics with young children. Early Child Development and Care, 165, 41–58.
• Butterworth, B. (2005). The development of arithmetical abilities. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 46, 3–18.
• Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, D. (2020). Temel Eğitim Alanında Yapılan Matematik Eğitimi Konulu Lisansüstü Tezlerin Araştırma Eğilimleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 410-427.
• Coşgun, A. A. (2018). Ev merkezli sayı ve işlem eğitim programının okul öncesi çocukların erken matematik yetenekleri ile anne çocuk ilişkisi üzerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çamlıbel Çakmak, Ö. (2018). Okul öncesi eğitimde kavramlar ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. 1. Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimlerde Yeni Ufuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, 9-11 Nisan 2018, İstanbul-TÜRKİYE.
• Devlin, B. (2021). Subdomains of early number sense and their relation to mathematics learning and achievement (Order No. 28649562). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2592346731). https://www.proquest.com/dissertations-theses/subdomains-early-number-sense-their-relation/docview/2592346731/se-2?accountid=15572
• Drysdale, J.S., Graham, C.R., Spring, K.J. & Halverson, L.R. (2013). An analysis of research trends in dissertations and theses studying blended learning. The Internet and Higher Education, 17, 90-100.
• Duncan, G. J., Dowsett, C. J., Claessens, A., Magnuson, K., Huston, A. C., Klebanov, P., et al. (2007). School readiness and later achievement. Developmental Psychology, 43(6), 1428–1446.
• Ellis, A. (2020). The role of classroom instruction in the development of early number skills (Order No. 28240111). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2481048699). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/role-classroom-instruction-development-early/docview/2481048699/se-2?accountid=15572
• Erdem, E., Gürbüz, R. ve Duran, H. (2013). Geçmişten günümüze gündelik yaşamda kullanılan matematik üzerine: Teorik değil pratik. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 2(3), 232-246.
• Fischer, K.W. & Bidell, R.T. (1998) Dynamic development of psychological structures in action and thought. In R. M. Lerner (Vol. Ed.), Theoretical models of human development, Vol. 1, of W. Damon (Gen. Ed.), Handbook of child psychology (5th ed., pp.467-562).
• Gale, E. M. (2021). Early numeracy acquisition in a multicultural, international school : An investigation into the factors contributing to differences in early number knowledge between chinese- and english-speaking students (Order No. 28852629). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2579471312). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/early-numeracy-acquisition-multicultural/docview/2579471312/se-2?accountid=15572
• Geary, D. C. (2011). Cognitive predictors of achievement growth in mathematics: A 5-year longitudinal study. Developmental Psychology, 47(6), 1539-1552.
• Gökdağ, A. (2020). Okul öncesi 5-6 yaş çocukların sayı algısı ve bilişsel esneklik düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Griffin, S. (2004). Building number sense with number worlds: A mathematics program for young children. Early Childhood Research Quarterly, 19(1), 173-180.
• Gülleci, P. (2019). Oyun temelli matematik eğitim programının okul öncesi çocukların dikkat ve sayı korunumu becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Güven, Y. (2005). Erken çocuklukta matematiksel düşünme ve matematiği öğrenme. İstanbul: Küçük Adımlar Eğitim. Güven, Y. ve Uyanık Balat, G. (2006). 1. ve 2. sınıf öğrencilerinin matematik yeteneğinin okul öncesi eğitimi alıp almama ve kurumda veya ailesinin yanında kalma durumlarına göre karşılaştırılması. I. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Bildiri Kitabı I. Cilt, 384-397. İstanbul: Ya-Pa.
• Hart, L. C., Smith, S. Z., Swars, S. L & Smith, M. E. (2009). An Examination of Research Methods in Mathematics Education (1995-2005). Journal of Mixed Methods Research, 3(1), 26-41.
• Henning, B. L. (2018). Using number talks with supports to increase the early number sense skills of preschool students with autism spectrum disorder (Order No. 10830702). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2118002185). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/using-number-talks-with-supports-increase-early/docview/2118002185/se-2?accountid=15572
• Jordan, N. C., Kaplan, D., Ramineni, C. & Locuniak, M. N. (2009). Early math matters: Kindergarten number competence and later mathematics outcomes. Developmental Psychology, 45(3), 850-867.
• Kandemir, A. B. (2019). Oyun temelli öğretim materyallerinin 48-60 aylık çocukların erken sayı gelişimine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Okan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karabekmez, S. (2018). Okul öncesi eğitimi alan 5 yaş çocuklarının sayı becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kaufman, J. (2020). The relationship between number skills and language in preschool children. (Master’s Dissertation). Retrieved from https://ir.vanderbilt.edu/bitstream/handle/1803/16236/KAUFMAN-THESIS-2020.pdf?sequence=1
• Kilimlioğlu, M. Ç. (2018). 5-6 yaş çocuklarının etkileşimli oyunları ile sözel dil başarımları ve sayı hissi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Krajewski, K., ve Schneider, W. (2009). Early development of quantity to number-word linkage as a precursor of mathematical school achievement and mathematical difficulties: Findings from a four-year longitudinal study. Learning and Instruction, 19, 513–526.
• Menevşe, E. B. (2016). 48-84 aylık çocuklar için gözden geçirilmiş erken sayı testinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Mutlu, E. (2019). Erken çocukluk dönemi çocuklarının problem çözme becerileri ile sayı ve işlem kavramlarına ilişkin başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• National Council of Teachers of Mathematics (NCTM) (2000). Principles and Standards for School Mathematics. Reston, VA.: The National Council of Teachers of Mathematics.
• Neilson, B. G. (2021). Preschool children's development in number, geometry, and executive function: a cross-lagged examination. (Doctoral Dissertation). Retrievde from https://digitalcommons.usu.edu/etd/8045
• Nelson, A. E. (2021). It’s almost like you’re learning through cooking. (Doctoral Dissertation). Retrieved from http://hdl.handle.net/2345/bc-ir:109193
• Niklas, F., ve Schneider, W. (2014). Casting the die before the die is cast: the importance of the home numeracy environment for preschool children. Eur J Psychol Education, 29, 327–345.
• Nişan, M. (2017). Erken sayı programının 48-60 aylık çocukların sayı kavramı gelişimine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Oktay, A. (2000). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon.
• Olkun, S., Fidan, E. ve Özer, A. B. (2013). 5-7 yaş aralığındaki çocuklarda sayı kavramının gelişimi ve saymanın problem çözmede kullanımı. Eğitim ve Bilim, 38(169), 236-248.
• Prager, E. O. (2016). Executive function and early numeracy in preschoolers: Can training help? (Order No. 10241845). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (1870038027). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/executive-function-early-numeracy-preschoolers/docview/1870038027/se-2?accountid=15572
• Sanchez, G. A. (2017). Exploring code switching in early number sense activities. (Doctoral Dissertation). Retrieved from https://www.islandscholar.ca/islandora/object/ir:21178?solr_nav%5Bid%5D=68d2336a6079f6cfed3c&solr_nav%5Bpage%5D=2&solr_nav%5Boffset%5D=9
• Sanders , J. M. (2020). Intervening on early numeracy for curriculum application and advanced math skill acquisition (Order No. 27837829). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2437431916). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/intervening-on-early-numeracy-curriculum/docview/2437431916/se-2?accountid=15572
• Sarnecka, B. W. & Carey, S. (2008). How counting represents number: What children must learn and when they learn it. ELSEVIER, 108(3), 662-674.
• Sevencan, A. (2019). Türkiye’de matematik eğitimi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Solak, Z. (2019). Erken sayı ölçeklerinin Türkçeye uyarlanması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Söğüt, M. (2019). 5-8 yaş Türk çocuklarında sayı bilgisi ve bilişsel esneklik. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Koç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şahin, S. (2018). 48-66 aylık çocuklara sayı kavramı öğretiminde somut olmayan kültürel miras ögelerinin kullanımı üzerine örnek bir uygulama. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Tereci, A. & Bindak, R. (2019). 2010-2017 Yılları Arasında Türkiye'de Matematik Eğitimi Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 40-55.
• Tunalı, C. (2018). Özel yetenekli öğrencilerin sayı duyusu düzeylerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ulutaş, F. & Ubuz, B. (2008). Matematik eğitiminde araştırmalar ve eğilimler: 2000 ile 2006 yılları arası. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 614-626.
• Uscianowski. (2018). How parents support early numeracy development during shared math storybook reading? (Doctoral Dissertation). Retrieved from https://www.semanticscholar.org/paper/How-Parents-Support-Early-Numeracy-Development-Math-Uscianowski/80a9692bde84fa515b081e303f00d0f9a6b6d553?sort=relevance&citationIntent=background
• Wilkey, E. D. (2018). Attention to number: A neurocognitive foundation for mathematical competence. (Doctoral Dissertation). Retrieved from https://ir.vanderbilt.edu/bitstream/handle/1803/15406/Wilkey.pdf?sequence=1
• Yenioğlu, B. Y. (2019). Zihin yetersizliği olan çocukların sayı hissini geliştirmede doğrudan öğretim yöntemine dayalı etkinlik paketinin etkililiği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Ankara: Seçkin.
• Yıldız Altan, R., Genç Çopur, H. ve Dağlıoğlu, E. H. (2021). Türkiye’de okul öncesi dönemde matematik alanında yapılan çalışmalara ilişkin bir içerik analizi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(33), 619-653. DOI: 10.26466/opus.778998