Tüketicilerde Organik Gıda Ürünü Satın Alma Niyeti; Aydın İli Örneği

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 15 - 26, 30.06.2021

Nurçin Çınar , Sait Engindeniz , Gökhan Çınar

https://doi.org/10.30803/adusobed.831579

Cited By: 2

Öz

İnsan sağlığı açısından sağlıklı gıda tüketiminde organik ürünler dikkat çekmektedir. Son yıllarda organik gıda tüketimi yaygınlaştığı görülmektedir. Bu çalışmanın ana amacı, Aydın İli’nde yaşayan tüketicilerin, organik gıda ürünü satın alırken algılarından nedenli etkilendiklerini incelemektir. Çalışma kapsamında Aydın İli Efeler ilçesi’nde market alışverişi yapan 121 tüketici ile yüz yüze anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmada tüketicilerin organik gıda satın almaya yönelik tutumlarına ait maddelerden oluşan ölçek kullanılmıştır. Ölçek yedi alt boyuttan oluşmaktadır. Bu alt boyutlar tutum, öznel norm, algılanan davranış, ahlaki tutum, sağlık bilinci, çevre endişesi ve satın almadır. Ölçekte yer alan maddelere güvenilirlik analizi yapılmış ve kabul edilebilir aralık olduğu görülmüştür. Ayrıca organik ürün tüketimine karşı tutumun ve sosyo-demografik özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için hipotez testlerinden yararlanılmıştır. Organik ürün satın alma niyeti ile tüketicilerin bilişsel faktörleri arasındaki ilişki korelasyon analizi ile belirlenmiştir.
Bulgulara göre organik ürün satın alma niyeti ile davranışa yönelik tutum, öznel norm, algılanan davranışsal kontrol, ahlaki tutum ve çevre endişesi faktörleri arasında doğrudan ilişkili olduğu ifade edilebilir. Aylık gıda harcamasının organik gıda ürünü satın alma niyeti üzerinde önemli etkisi olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

tüketici analizi, organik gıda, satın alma niyeti

Consumers Intention to Purchase Organic Food; Aydin Province Example

Öz

Organic products attract attention in healthy food consumption in terms of huma health. It is seen that organic food consumption has become widespread in recent years. Teh main purpose of dis study is to examine teh intentions of consumers living in Aydın to purchase organic food products through cognitive factors. Wifin teh scope of teh study, a face-to-face questionnaire was conducted wif 121 consumers who shop for groceries in Aydın Province, Efeler district. In teh study, a scale consisting of items belonging to teh attitudes of consumers towards organic food purchasing was used. Teh scale consists of seven subdimensions. These subdimensions are attitude, subjective norm, perceived behavior, moral attitude, health awareness, environmental concern and purchasing. Reliability analysis was performed for teh items in teh scale and it was found that there was an acceptable range.In addition, hypothesis tests were used to determine whether teh attitude towards organic product consumption and whether it differed according to socio-demographic characteristics. Teh relationship between teh intention to buy organic products and teh cognitive factors of consumers was determined by correlation analysis.
According to teh findings, it can be stated that there is a direct relationship between teh intention to buy organic products and teh attitude towards behavior, subjective norm, perceived behavioural control, moral attitude and environmental concern factors. It has been observed that monthly food expenditure has a significant TEMPeffect on teh intention to purchase organic food products.

Anahtar Kelimeler

Consumer analysis, organic food, purchase intention

Kaynakça

• AJZEN, I. (1985). From intentions to actions: a theory of planned behavior. In J. Kuhl,& J. Beckmann (Eds.), Action control: From cognition to behavior (pp. 11-39). AJZEN, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179–211.
• AJZEN, I. (2005). Attitudes, Personality and Behavior, Second Edition, McGraw-Hill Education (UK).
• AJZEN, I., FİSHBEİN, M. (1977). Attitude-behavior relations: A theoretical analysis and review of empirical research, Psychological bulletin, 84, 888-918.
• AJZEN, I., FİSHBEİN, M. (1980). Understanding Attitude and Predicting Social Behavior, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• ARVOLA, A., VASSALLO, M., DEAN, M., LAMPİLA, P., SABA, A., LAHTEENMAKİ, L., SHEPHERD, R. (2008). Predicting intentions to purchase organic food: the role of affective and moral attitudes in the theory of planned behaviour, Appetite, 50 (2), 443-454.
• BAKER, R.K., WHİTE, K.M. (2010). Predicting adoloscents’ use of social networking sites from an extended theory of planned behavior perspective, Computers in Human Behavior, 26, 1591-1597.
• CİALDİNİ, R.B., RENO, R.R., KALLGREN, C. A. (1990). A focus theory of nonnative conduct: Recycling the concept of norms to reduce littering in public places, Journal of Personality and Social Psychology, 58, 1015-1026.
• ÇELİK, S. (2013). Kimler, neden organik gıda satın alıyor? Bir alan araştırması, Selçuk Üniversitesi SBE Dergisi, 30, 93-108.
• ÇUKUR, F., SANER, G., and ÇUKUR, T., (2010). Türkiye de Organik Süt ve Et Üretimin Geliştirme Olanakları . Türkiye IV.Organik Tarım Sempozyumu, Erzurum, Turkey DOWD, K., and BURKE, K. J. (2013). The influence of ethical values and food choice motivations on intentions to purchase sustainably sourced foods. Appetite, 69, 137-144.
• ETİ, H. S. (2014). Organik gıdaların pazarlanması ve organik gıdalara karşı tüketici tutum ve davranışları analizi. Doktora tezi, Namık kemal üniversitesi, Tekirdağ
• GİL, M. I., TOMAS-BARBERAN, F. A., HESS-PİERCE, B., HOLCROFT, D. M., AND KADER, A. A. (2000). Antioxidant activity of pomegranate juice and its relationship with phenolic composition and processing. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 48(10), 4581-4589.
• HAN, H., HSU, L. T. J., and SHEU, C. (2010). Application of the theory of planned behavior to green hotel choice: testing the effect of environmental friendly activities.Tourism Management, 31(3), 325-334.
• JAYANTİ, R.K., BURNS, A.C. (1998). The antecedents of preventive health care behavior: An empirical study, Journal of the Academy of Marketing Science, 26 (1), 6-15.
• KALKAN, A. (2011). Kişisel tutum, öznel norm ve algılanan davranışsal kontrolün girişimcilik niyeti üzerindeki etkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (14), 189-206.
• KAPLAN, M., ve GÜLTEKİN, Y. (2017). Y kuşağının organik gıda satın alma eğilimlerine yönelik bir araştırma, Journal of Socıal And Humanıtıes Scıences Research, 4 (12), 697-705.
• KENANOĞLU BEKTAŞ, Z., ve SANER, G., (2013). Konvansiyonel ve Organik Enginar Üreticilerinin Organik Tarıma Bakış Açıları Üzerine Bir Araştırma İzmir İli Örneği . Türkiye V. Organik Tarım Sempozyumu (pp.74-81). Samsun, Turkey
• KVATCHADZE, S., and AKINCI, S. (2018). Sağlık Bilinci, Çevre Bilinci ve Organik Gıda Bilgisinin Satın Alma Niyetine Organik Gıdalara Yönelik Tutum Aracılığıyla Etkisi. Akdeniz İİBF Dergisi, 18(37), 158-183.
• LEE, H.J., and YUN, Z.S. (2015). Consumers’ perceptions of organic food attributes and cognitive and affective attitudes as determinants of their purchase intentions toward organic food, Food Quality And Preference, 39, 259-267.
• LEE, J. S., HSU, L. T., HAN, H., and KİM, Y. (2010). Understanding how consumers view green hotels: how a hotel's green image can influence behavioural intentions. Journal of Sustainable Tourism, 18(7), 901-914.
• MATHİESON, K. (1991). Predicting user intentions: comparing the technology acceptance model with the theory of planned behavior. Information systems research, 2(3), 173-191.
• MİCHAELİDOU, N., and HASSAN, L.M. (2008). The role of health consciousness, food safety concern and ethical identity on attitudes and intentions towards organic food, International Journal of Consumer Studies, 32 (2), 163-170.
• MOAN, I. S., and RİSE, J. (2011). Predicting ıntentions not to ‘drink and drive’ using an extended version of the theory of planned behavior, Accident Analysis and Prevention, 43, 1378-1384.
• NEWBOLD, P. 1995, Statistics for Business and Economics. Prentice-Hall International, New Jersey, 867p.
• ORAL, M. A. (2020). Tüketicilerin Organik Gıda Satın Alma Niyeti: Genç Tüketiciler ile Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1207-1224.
• ÖZER, L., KEMENT, Ü., and GÜLTEKİN, B. (2015). Genı̇şletı̇lmı̇ş planlanmış davranış teorı̇sı̇ kapsamında yeşı̇l yıldızlı otellerı̇ tekrar zı̇yaret etme nı̇yetı̇, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, (4), 59-85.
• PARK, H., and BLENKİNSOPP, J. (2009). Whistleblowing as planned behavior–A survey of South Korean police officers, Journal of Business Ethics, 85, 545–556.
• ROBERTS, J. A., and BACON, D. R. (1997). Exploring the subtle relationships between environmental concern and ecologically conscious consumer behavior. Journal of Business Research, 40(1), 79-89.
• ROZİN, P., FİSCHLER, C., IMADA, S., SARUBİN, A., WRZESNİEWSKİ, A. (1999). Attitudes to food and the role of food in life in the USA, Japan, Flemish Belgium and France: Possible implications for the dietehealth debate, Appetite, 33 (2), 163-180.
• SABA, A., and MESSİNA, F. (2003). Attitudes towards organic foods and risk/benefit perception associated with pesticides. Food quality and preference, 14(8), 637-645.
• SANER, G., and ENGİNDENİZ, S., (2005). Türkiye de Organik Hayvansal Ürünlerin Üretim ve Pazar Olanakları Üzerine Bir Değerlendirme. Dünya Gıda , vol.8, 78-84. SİDERER, Y., MAQUET, A., and ANKLAM, E. (2005). Need for research to support consumer confidence in the growing organic food market, Trends in Food Science & Technology, 16 (8), 332-343.
• TARKİAİNEN, A., and SUNDQVİST, S. (2005). Subjective norms, attitudes and intentions of finnish consumers in buying organic food. British Food Journal, 107(11),808-822.
• THİDELL, A. (2011). Sustainable Consumptıon And Green Lifestyles – Defınıtıons and Concepts. Background Material for the Workshop on Sustainable Consumption and Green Lifestyles of The Nordic Council of Ministers.
• TOKLU, İ. T., and USTAAHMETOĞLU, E. (2016). Tüketicilerin organik çaya yönelik tutumlarını ve satın alma niyetlerini etkileyen faktörler: bir alan araştırması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(29), 41-61.
• TÜRKÖZÜ, D., and KARABUDAK, E. (2014). Organik gıdaların besin değeri, gıda güvenliği ve lezzet açısından değerlendirilmesi, Gıda, 39 (2),119-126.
• USTAAHMETOĞLU, E., ve TOKLU, İ. T. (2015). Organik gıda satın alma niyetinde tutum, sağlık bilinci ve gıda güvenliğinin etkisi üzerine bir araştırma, AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 11 (1), 198-211.
• WANDEL, M., and BUGGE, A. (1997). Environmental concern in consumer evaluation of food quality, Food Quality And Preference, 8 (1), 19-26.
• WANG, Y., WİEGERİNCK, V., KRİKKE, H., and ZHANG, H. (2013). Understanding the purchase intention towards remanufactured product in closed-loop supply chains: an empirical study in China. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 43(10), 866-888.
• YADAV, R and PATHAK, G. S. (2016). Intention to purchase organic food among young consumers: Evidences from a developing nation. Contents lists available at ScienceDirect Appetite, Appetite 96 (2016) 122-128