Hemşirelerde A Tipi Kişilik ve İş Stresi İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 14, 29.06.2023

Abdullah Soysal , Mahmut Akburak

https://doi.org/10.30803/adusobed.1112238

Bu makale için 27 Aralık 2023 tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/adusobed/issue/81044/1396584

Öz

Bu çalışmanın amacı A tipi Kişilik Özelliklerinin İş stresi ile ilişkisini araştırmaktır. Araştırma, nicel bir araştırmadır ve veriler anket yoluyla toplanmıştır. Anketler, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan (N=216) hemşireler üzerinde birebir görüşmelerle uygulanmıştır. Çalışmada İş stresi Ölçeği ve A Tipi Kişilik Ölçeği kullanılmıştır. A tipi kişilik ölçeği için Cronbach (α)=0,837, iş stresi ölçeği için Cronbach (α)=0,776 olarak bulunmuş ve ölçümlerin güvenilir ve iç tutarlığa sahip olduğu belirlenmiştir (Cronbach (α)>0,7). Normal dağıldığı tespit edilen araştırma verilerinin analizinde frekans analizleri, Pearson korelasyon analizi, bağımsız örneklemler t-testi, tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırma sonunda A tipi kişilik ve iş stresi arasında istatistiksel olarak anlamlı, aynı yönlü ve orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Tek yönlü varyans analizi sonucunda iki kurumda çalışmış hemşirelerin iş stresi puanlarının bir kurumda çalışanlar göre, yoğun bakımda çalışanların iş stresi puanlarının serviste çalışanlara göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde farklılaştığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

stres, iş stresi, A tipi kişilik, Hemşire

Kaynakça

• Altıntoprak, A., Karabilgin, S., Çetin, Ö., Kitapçıoğlu , G., & Çelikkol , A. (2008). Hemşirelerin İş Ortamlarındaki Stres Kaynakları; Depresyon, Anksiyete ve Yaşam Kalitesi Düzeyleri: Yoğun Bakım ve Yataklı Birimlerde Hizmet Veren Hemşireler Arasında Yapılan Bir Karşılaştırma Çalışması. Psychiatry in Türkiye, 10(1), 9-17.
• Atasoy, A., & Yorgun , S. (2013). Sağlık Çalışanlarında İş Gerilimi ve İş Stres Düzeyinin Değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 6(2), 71-88.
• Aydın, Ş. (2004). Örgütsel Stres Yönetimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 49-74.
• Aytaç, S. (2009). İş Stresi Yönetimi El Kitabı- İş Stresi: Oluşumu, Nedenleri, Başa Çıkma Yolları, Yönetimi. Bursa: Labour Ministry- CASGEM.
• Bienertova-Vasku, J., Lenart, P., & Scheringer, M. (2020). Eustress and Distress: Neither Good Nor Bad, but Rather the Same? BioEssays, 42(7), 1900238.
• Çökük, B. (2018). Örgütsel Stres Düzeyinin Ölçümü ve Demografik Değişkenlerle İlişkisi: Bir Kamu Organizasyonu Örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9(2), 59-83.
• Durak Batıgün, A., & Hisli Şahin, N. (2006). İş Stresi ve Sağlık Psikolojisi Araştırmaları İçin İki Ölçek: A-Tipi Kişilik ve İş Doyumu. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(1), 32-45.
• Durna, U. (2004). Stres, A ve B Tipi Kişilik Yapısı ve Bunlar Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 11(1), 191-206.
• Durna, U. (2005). A Tipi ve B Tipi Kişilik Yapıları ve Bu Kişilik Yapılarını Etkileyen Faktörlerle İlgili Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 275-290.
• Eren, E. (2012). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul : Beta Yayınevi.
• Ergül, A. (2012). Çalışma Yaşamında Stresin Bireysel Performans Üzerindeki Etkileri: Eğitim ve Sağlık Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erşan , E., Yıldırım , G., Doğan , O., & Doğan , S. (2013). Sağlık Çalışanlarının İş Doyumu ve Algılanan İş Stresi ile Aralarındaki İlişkinin İncelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4, 115-121.
• Friedman, H., & Booth-Kewley, S. (1987). Personality, Type A Behavior, and Coronary Heart Disease: The Role of Emotional Expression. Journal of Personality and Social Psychology, 53(4), 783-792.
• Güçlü, N. (2001). Stres Yönetimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 91-109.
• Gülmez, M., & Yanık , A. (2015). Sağlık Çalışanlarında İş Stresinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimleri Dergisi, 4(11), 47-62.
• Hisli Şahin, N., Basım, N., & Akkoyun, N. (2011). Three Critical Components in the Type-A and Stress Relationship: Anger, Ineffective Coping, and Obsession with Work. Turkish Journal of Psychology, 26(68), 45-51.
• Noblet, A., & LaMontagne, A. (2006). The Role of Workplace Health Promotion in Addressing Job Stress. Health Promotion International, 21(4), 346–353.
• Sarıçam, H. (2012). İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamında Hemşirelerin Karşılaştığı Risk ve Tehlikelerin İş Stresi Düzeyleri Üzerine Etkisi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlıkta Kalite Geliştirme ve Akreditasyon A.B.D.
• Sehlen , S., Vordermark, D., Schäfer, C., & Vd. . (2009). Job Stress and Job Satisfaction of Physicians, Radiographers, Nurses and Physicists Working in Radiotherapy: a Multicenter Analysis by the DEGRO Quality of Life Work Group. Radiation Oncology, 4(6). doi:https://doi.org/10.1186/1748-717X-4-6
• Soysal, A. (2008). Çalışma Yaşamında Kişilik Tipleri: Bir Literatür Taraması. Çimento ve İşveren Dergisi, 4-19.
• Soysal, A. (2009). İş Yaşamında Stres. Çimento İşveren Dergisi, 17-40.
• TDK. (2022). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. 04 23, 2022 tarihinde TDK: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Ulutaş, M. (2019). A ve B Tipi Kişilik Özellikleri İle İş Stresi ve İş Doyumu Arasindaki İlişki: Bişkek Örneği. Journal of Academic Value Studies, 5(4), 666-683.
• Yamuç, V., & Türker , D. (2015). Örgütsel Stres Kaynaklarının Analizi: Bir Üretim İşletmesinde Kadın Ve Erkek Çalışanlar Üzerine İnceleme. Yönetim Bilimleri Dergisi, 13(25), 389-423.
• Yavuzer , Y., Gündoğdu, R., & Koyuncu, S. (2015). Investigation of Employees’ Sources of Stress According to Demographic Variables by Controlling Type A Personality Scores. Education and Science, 40(179), 241-250.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.