Covid-19 pandemic process in Turkey to benefit from the local sheep Awassi in increasing production of sheep

Yıl 2020, , 107 - 113, 06.07.2020

Kadir Kırk

https://doi.org/10.25308/aduziraat.746893

Öz

Ceylanpınar Agricultural Enterprise conditions, 2-3-4-5-6-7> 537 head of the İvesi sheep herd, by examining the lambing parameters, this study was carried out to determine the number and ratio of single, twin, total and general lambs according to age groups. In this context, the highest, lowest and general average values according to age groups are respectively (head;%, head); 2 (age) 1221.38; 89.71-141.09; 10.29, 1361.24, 4 (age) 751.39; 78.13-211.13; 21.87, 961.26 and 4481.33; 83.43-891.11; 16.57, 5371.22.When the distribution of the effects of birth type, sex on lamb birth live weight is examined, single male (kg/head), single female (kg/head), total of single lamb (head) and overall average single lamb birth live weight (kg/head) When ordering twin male (kg/head), twin female (kg/head), total twin (head), overall average twin lamb birth live weight(kg/head) maximum, minimum and general respectively; 5 (age) 5.31.28, 4.91.22 - 611.41, 5.11.25 ; 4.61.29, 4.01.22 - 321.15, 4.31.30, 2 (age) 4.21.19, 3.81.17 - 1221.38, 4.01.18 ; 3.61.19, 3.11.14 - 281.09, 3.41.17, determined. This result were statistically significant differences between lambing mother age and lambing type, lamb sex and live birth weight it was determined (P≤0.05). Increasing the demand for mutton in the process of Covid-19 pandemic, these differences can be lamb meat under the conditions of limited sheep breeding, local sheep presence and sheep products can be increased. In terms of lambing parameters, if the high breeding populations are used as breeding material for the breeding of domestic breeds, it will be possible to increase the local and regional sheep production efficiency. The pandemic negative impact of sheep breeding process can be minimized in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Awassi, birth, live weight

Kovid-19 Pandemi Sürecinde Türkiye Yöresel Koyun Üretiminin Arttırılmasında İvesi Koyunlarından Yararlanma

Öz

Ceylanpınar Tarım İşletmesi koşulları, 2-3-4-5-6-7> yaşlı 537 baş İvesi koyun sürüsünün, kuzulama parametreleri incelenerek, yaş gruplarına göre, tek, ikiz, toplam ve genel kuzulayan koyun sayı ve oranlarının belirlenmesi amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Bu kapsamda yaş gruplarına göre en yüksek, en düşük ve genel ortalama değerler sırasıyla (baş; %, baş); 2 (yaş) 1221.38; 89.71-141.09;10.29, 1361.24, 4 (yaş) 751.39; 78.13 -211.13; 21.87, 961.26 ve 4481.33; 83.43-891.11; 16.57, 5371.22 olarak bulunmuştur. Doğum tipi ve cinsiyetin, kuzu doğum canlı ağırlığı üzerine etkilerinin dağılımları incelendiğinde, tek erkek (kg/baş), tek dişi (kg/baş), toplam tek kuzu sayısı (baş) ve genel ortalama tek kuzu doğum canlı ağırlığı (kg/baş) ile, ikiz erkek (kg/baş), ikiz dişi (kg/baş), toplam ikiz (baş) ve genel ortalama ikiz kuzu doğum canlı ağırlığı (kg/baş) ortalamaları, en yüksek, en düşük ve genel olarak sıralandığında; 5 (yaş) 5.31.28, 4.91.22-611.41, 5.11.25; 4.61.29, 4.01.22-321.15, 4.31.30, 2 (yaş) 4.21.19, 3.81.17-1221.38, 4.01.18; 3.61.19, 3.11.14-281.09, 3.41.17 olarak belirlenmiştir. Kuzulayan ana yaşı ile kuzulama tipi, kuzu cinsiyeti ve doğum canlı ağırlıkları arasında istatistiki olarak önemli farklılıkların olduğu (p≤0.05) belirlenmiştir. Bu bağlamda, kovid-19 pandemi sürecinde artan koyun eti talebi kısıtlı koyun yetiştiriciliği koşullarında karşılanarak, yöresel koyun varlığı arttırılabilir. Kuzulama parametreleri bakımından, yüksek damızlık değerli popülasyonların yerli ırkların ıslahında damızlık materyali olarak kullanılması durumunda, yöresel ve bölgesel koyun üretim etkinliğinin arttırılmasına olanak sağlanacaktır. Böylece kovid-19 gibi Türkiye yöresel koyun üretimini doğrudan etkileyen risk faktörleri azaltılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

İvesi, doğum, canlı ağırlık

Kaynakça

• Anela L, Kaabia M, Abrouga B, Alvareza M, Anela E, Boixoa JC, de la Fuenteb LF, Pazc P (2005) Factors influencing the success of vaginal and laparoscopic artificial insemination in churra ewes: a field assay. Theriogenology 63: 1235–1247.
• Beilby KH, Grupen CG, Thomson PC, Maxwell WMC, Evans G, (2009) The effect of insemination time and sperm dose on pregnancy rate using sex-sorted ram sperm. Theriogenology 71: 829–835.
• Cappelletti CA, Rozen FMB, De La Fuente Crespo LF, San Primitivo F (2006) Extension factors for part-lactation in Churra sheep breed. Small Ruminant Research, 63(3):282-287.
• Berkyürek T, İzgür İH (1992) Koyunlarda Kuzulamanın Kontrolü, Doğa, Tr.J. of Veterinary and Animal Sciences, 16:353-361.
• Donovan A, Hanrahan JP, Kummen E, Duffy P, Boland MP (2004) Fertility in the ewe following cervical insemination with fresh or frozen–thawed semen at a natural or synchronised oestrus. Animal Reproduction Science 84, 359-368.
• Fisher MW (2004) A review of the welfare implications of out-of-season extensive lamb production systems in New Zealand. Livestock Production Science, 85 (2-3): 165-172.
• Gürsoy O, Kırk K, Pollott GE (1998) Progeny testing for milk yield in Turkish Awassi sheep. 6th World Congress on Genetics Applied to Livestock Production, 12-16 Jan 1998. Armidale- Australia 24: 137-140.
• Gürsoy O, Kırk K, Pollott GE (2001) İvesilerin Seleksiyonla Süt Verimlerinin Islahı. Proje No: VHAG-1294 Kesin Sonuç Raporu TÜBİTAK, Mayıs 2001. Ankara- Türkiye.
• Halbert GW, Dobson H, Walton JS, Sharpe P, Buckrell BC (1990) Field evaluation of a technique for transcervical intrauterine insemination of ewes. Theriogenology. 33(6): 1231 – 1243.
• Kaymakçı M, Sönmez R (1989) Türkiye’de Koyunlarda Verimliliği Arttırmanın Başlıca Yolları, Hayvansal Üretim Dergisi. 32: 1-13.
• Kırk K (1994) Ceylanpınar Tarım İşletmesi İvesi Populasyonunda Bazı Dölerme Özellikleri, Yapay Tohumlama Uygulamaları ve Farklı Sperma Dozlarının Etkileri. Ç.Ü. Fen Bil. Enst., Yüsek Lisans Tezi, Kod No: 871. 1994. Adana- Türkiye.
• Kırk K, Gürsoy O (1995). Reproductive Performance of Awassi Ewes With Artificial Insemination Using Fresh Semen. Regional Symposium on:Integrated Crop Livestock System in The Dry Areas of West Asia and North Africa. 292-299. Improvement of Crop-Livestock Integration Systems in West Asia and North Africa ed.N.Haddad, R.Tutwiler and E.Thomson. 6-8 November 1995. Amman- Jordan.
• Kırk K, Gürsoy O (1998) İvesilerin Yapay Tohumlamaya Yönelik Dölerme Özellikleri. V.Ulusal Nükleer Tarım ve Hayvancılık Kongresi, 440-444. 20-22 Ekim 1998. Konya- Türkiye.
• Kırk K (2018) Breeding local dairy sheep production on Van province. Zootekni Federasyonu, 10th International Animal Science Conference Book. p. 159. 25-27 October, Antalya/Turkey.
• Kingwell RS, Abadi Ghadim AK, Robinson SD, Young JM (1995) Introducing Awassi Sheep to Australia: an Application of Farming System Models. Agricultural Systems 47 (45): 1471.
• Milán MJ, Caja G, González-González R, Fernández-Pérez A M, Such X (2011) Structure and performance of Awassi and Assaf dairy sheep farms in northwestern Spain. J. Dairy Sci. 94:771–784.
• Paulenza H, Soderquist L, Adnøy T, Soltund K, Sæthere PA, Fjellsøye KR, Andersen Bergb K (2005) Effect of cervical and vaginal insemination with liquid semen stored at room temperature on fertility of goats. Animal Reproduction Science 86: 109–117.
• Paulenza H, Soderquistb L, Tormod DT, Ove Harald Fossend OH, Berge KA, (2003) Effect of milk- and TRIS-based extenders on the fertility of sheep inseminated vaginally once or twice with liquid semen. Theriogenology 60: 759–766.
• Pollott GE, Gürsoy O, Kırk K (1998) Genetics of milk and meat production in Turkish Awassi sheep. 6th World Congress on Genetics Applied to Livestock Production, 12-16 Jan 1998. Armidale- Australia. 24: 177-180.
• Santolariaa P, Vicente-Fiel S, Palacína I, Fantova E, Blasco ME, Silvestrec MA, Yániz JL (2015) Predictive capacity of sperm quality parameters and sperm subpopulations on field fertility after artificial insemination in sheep. Animal Reproduction Science 163: 82–88.
• SAS (2014) Statistical Analysis System. SAS Institute Inc., Cary, N.C.USA.
• Wulster-Radcliffe MC, Wang S, Lewis GS (2004) Transcervical artificial insemination in sheep: effects of a new transcervical artificial insemination instrument and traversing the cervix on pregnancy and lambing rates. Theriogenology, 2004 Sep 15;62(6):990-1002.