Öz
Gıda yoksulluğunun giderek arttığı günümüzde, gıda güvencesi kavramı ön plana çıkmaktadır. Gıda güvencesi,
bütün insanların her zaman aktif ve sağlıklı bir yaşam için gerekli olan besin ihtiyaçlarını ve gıda önceliklerini
karşılayabilmek amacıyla yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya fiziksel ve ekonomik bakımdan sürekli
erişebilmeleri durumudur. Bu tanım gıda güvencesinin; gıdanın bulunabilirliği, gıdaya ulaşılabilirlik,
kullanılabilirlik ve kararlılık boyutlarına dikkat çekmektedir.
Bu çalışmanın amacı Türkiye'de temel besin grupları açısından gıda güvencesinin mevcut durumunun ortaya
konulmasıdır. Çalışmanın materyalini resmi istatistik kaynaklarından derlenen ve yorumlanan ikincil veriler
oluşturmaktadır. Bulunabilirlik boyutu kapsamında, beş temel gıda grubuna ait (tahıl, sebze, yaş meyve, et ve süt)
yeterlilik oranları hesaplanmış ve yorumlanmıştır. Ulaşılabilirlik boyutu kapsamında; gelir dağılımı ve genel
gıdafiyatlarıindekslerinedairincelemeleryapılmıştır. Kullanılabilirlikboyutualtında;kişibaşınakullanımve
kalori miktarları ile gıda güvenliği konuları hakkında bilgi verilmiştir. Kararlılık boyutunu açıklamak amacıyla,
2007-2013 yılları arasında politik istikrar ve terör/ şiddet içermeyen dönem indeksi, ülke içi gıda fiyatlarının
oynaklık indeksi gibi değerler yorumlanmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre; bulunabilirlik boyutu kapsamında Türkiye meyve, sebze, et gruplarında kendi
kendine yeterli düzeyde iken süt ve tahıl gruplarında istikrarsız bir yapı göstermektedir. Ulaşılabilirlik boyutu
kapsamında Türkiye'de gelir dağılımının adaletli olmadığı, gelirin büyük bir kısmının küçük bir grubun elinde
olduğu görülmüştür. Kullanılabilirlik boyutu kapsamında Türkiye'de kişi başına düşen süt, et ve balık kullanım
miktarlarının Avrupa Birliği-27 (AB-27)'den oldukça geride olduğu saptanmıştır. Yine aynı boyut altında
incelenen gıda güvenliği tam anlamıyla sağlanamamaktadır. Son olarak, politik istikrar ve terör/şiddet içermeyen
dönemdeki indeksi ve ülke içi gıda fiyatları oynaklığı indeksine bakıldığında kararlılık boyutunun da
sağlanamadığını söylemek mümkündür. Sonuç olarak, Türkiye'de gıda güvencesi sağlanmamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Gıda güvencesi gıda güvencesinin boyutları gıda güvenliği Türkiye
Kaynakça
- Aktaş N (2013) Ekmeğin Besin Değeri ve Beslenmemizdeki Önemi. Ekmek İsrafının Önlenmesi ve Tam Buğday Ekmeği Paneli -Konya 93-96.
- Anonim (2001) Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
- Anonim (2003) Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
- Anonim (2006) Food Security; Policy Brief (2)
- Anonim (2007) Dokuzuncu Kalkınma Planı: Gıda Güvenliği, Bitki ve Hayvan Sağlığı, Özel İhtisas Komisyon Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
- Anonim (2013a) Ankara Ticaret Borsası. http://www.ankaratb.org.tr.
- Anonim (2013b) Glossary of Statistical Terms. http://www.stat.berkeley.edu/~stark/SticiGui/Text/gloss.htm.
- Anonim (2013c) Association of State and Territorial Health. http://www.astho.org/
- Anonim (2015a) Eurostat. http://ec.europa.eu/eurostat. Anonim (2015b) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://www.tuik.gov.tr/Start.do;jsessionid=Yp2cSn0L BQCH0XwJybVpc2kBhnMLSmFNyhkB0Z7wQ4FWJTnynNxx!1291670369. Erişim: 08.01.2015.
- Anonim (2015c) Food and Agriculture Organization. http://www.fao.org/home/en/. Erişim: 08-15.01.2015.
- Bozçağa ÖM, Cihangir D (2010) AB ile Müzakerelerde Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Başlığı. İkitsadi Kalkınma Vakfı İKV Değerlendirme Notu, Ankara.
- Buzbaş N (2010) Türkiye ve AB'de Gıda Güvenliği: Ortaklığın Stratejisi. 28. Türkiye-AB Karma İstişare Komitesi Toplantısı. 13-14 Eylül 2010, Edinburg- İskoçya.
- Demirbaş N, Armağan G, Koç A, Çukur F (2005) AB Sürecindeki Türkiye'de Süt ve Süt Ürünleri Sanayiinde Kalite ve Gıda Güvenliğinin Sağlanmasına Süt Hayvancılığı Sektörünün Uyum Düzeyi. KalDer Forum 5(25):65-70.
- DemirbaşN.,OktayD.veTosunD.(2006) ABSürecindeki Türkiye'de Gıda Güvenliği Açısından Geleneksel Gıdaların Üretim ve Pazarlaması. Harran Üniversitesi ZiraatFakültesiDergisi 10(3⁄4):47-55.
- Dumlu U, Aydın Ö (2008) Ekonometrik Modellerle Türkiye için 2006 Yılı Gini Katsayısı Tahmini. Ege Akademik Bakış 8(1):373-393.
- Erbaş M, Arslan S (2012) Açlığın Önlenmesi ve Gıda Güvencesinin Sağlanması. Gıda Mühendisliği Dergisi 36: 50-59.
- Giray H, Sosyal A (2007) Türkiye'de Gıda Güvenliği Mevzuatı. TSK Koruyu Hekimlik Bülteni 6(6): 485- 490.
- Keskin B, Demirbaş N (2012) Gıda Güvencesi ve Hesaplama Yöntemleri Üzerine Bir Değerlendirme.
- Kıymaz T, Şahinöz A (2010) Dünyada ve Türkiye'de Gıda Güvencesi Durumu. Ekonomik Yaklaşım 21(76):1-30.
- Kilit G (2013) AB'de ve Türkiye'de Gıda Güvenliği ve Son Gelişmeler. İktisadi Kalkınma Vakfı. İKV Değerlendirme Notu 1-7.
- Tayar M (2007) AB Uyum Sürecinde Türkiye'de Gıda Güvenliği Sorunu. Kritik Dergisi.
Ayrıntılar
| Konular | Gıda Mühendisliği |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 13 Sayı: 2 |