BİTKİ BÜYÜME DÜZENLEYİCİLERİNİN KULLANIMI VE İÇSEL HORMONLARIN BİYOSENTEZİNİ ARTTIRICI UYGULAMALAR

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 2, 87 - 95, 27.12.2016

Burak Erdem Algül Faik Ekmel Tekintaş , Gonca Günver Dalkılıç

https://doi.org/10.25308/aduziraat.294100

Cited By: 9

Öz

Bitkilerin büyüme ve gelişmesinde büyüme düzenleyicilerinin kullanımı oldukça önemlidir. Sentetik büyüme
düzenleyicilerinin kullanımı ile bitkide sentezlenen içsel hormonların etkilerine benzer sonuçlar elde
edilebilmektedir. Bu amaçla oksin, sitokinin, giberellinler, absisik asit ve etilenin yanında brassinosteroidler,
salisilik asit, jasmonatlar ve poliaminler gibi çeşitli büyüme düzenleyicilerinin de kullanımı giderek artmaktadır.
Büyüme düzenleyicilerinin bilinçsiz bir şekilde kullanılmaları sonucu toprakta ve yer altı sularında birikim
meydana gelerek canlılarda toksik etkiler görülebilmektedir. Sentetik büyüme düzenleyicilerinin canlılara
olumsuz etkilerinin olması ve kullanımının pahalı olması, çevreye zarar vermeyecek doğal alternatif yöntemleri
akla getirmektedir. Mikroorganizma kullanımı, yaralama işlemi, alternatif hormon kullanımı, eğme-bükme,
etiolasyon ve gama ışını gibi uygulamalarla içsel hormonların biyosentezini ve konsantrasyonlarını arttırmak
mümkündür. Bu sayede kullanılan büyüme düzenleyicilerinin etkinliği artabilmekte ya da kullanım düzeyleri
düşmektedir. Bu çalışmada doğal ve sentetik bitkisel büyüme düzenleyicilerin bitkilerdeki etkileri üzerinde
durulmuş ve büyüme düzenleyicilerinin çevresel etkilerinden yola çıkarak içsel hormonların biyosentezini
arttırıcı uygulamalar konu edinilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Büyüme düzenleyicileri, içsel hormonlar, alternatif yöntemler, hormon biyosentezi

Kaynakça

• Akgül H (2008) Büyüme ve Gelişim Düzenleyiciler. Eğirdir Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Yayını. Yayın no:12.
• Aktaş M (1995) Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Yayın no:142, Ders Kitabı: 43, 345 s.
• Anonim (2001) T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Bitki Gelişimini Düzenleyiciler (BGD) Hormonlar, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü Zirai İlaç Yayın Serisi. Yayın No:1.
• Atay A, Koyuncu F (2013) Elmalarda Dallanmanın Fizyolojik Temelleri: Apikal Dominansi ve Apikal Kontrol. Edergi sdu. Cilt:8 sayı:1.
• Babaoğlu M (2002) Bitki Büyüme Düzenleyicileri Türkiye'deki Durum ve Sağlık Açısından Değerlendirmeler. Ders Notları, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fak. Tarla Bitkileri Bölümü, Konya, (www.biyoteknoloji.gen.tr).
• Bagni N, Pistocchi R (1992) Polyamine Metabolism and Compartmentationin Plant Cells. In: "Nitrogen Metabolism of Plants" (K Mengel, DJ Pilbeam eds), Clarendon Press, Oxford, 229-248.
• Baktır İ (2010) Bitki Büyüme Düzenleyicileri Özellikleri ve Tarımda Kullanımları. Hasad Yayıncılık.
• Bashan Y (1990) Short exposure to Azospirillum brasilense Cd inoculation enhancedproton efflux in intact wheat roots. Can J. Microbiol., 3, 419-425.
• Budak N, Çalışkan CF, Çaylak Ö (1994) Bitki büyüme regülatörleri ve tarımsal üretimde kullanımı. Ege Üniv. Zir. Fak.Dergisi, 31, 289-296.
• Carusetta S (2014) Homemade Rooting Compound for Plants. Retrieved from. ttp://homeguides.sfgate.com/ homemade-rooting-compound-plants-38260.html.
• Clouse SD (2009) Quick Guide: Brassinostreodis. Current Biology, Vol. 11, No. 22.
• Culver M, Tagwira F, Albert Z (2012) Effect of Moringa Extract on Growth and Yield of Tomato. Greener Journal of Agricultural Sciences ISSN: 2276-7770 Vol. 2 (5), 207-211.
• Çelik İ, Tuluce Y, Turker M (2006) Antioxidant and immune potential marker enzymes assessment in the various tissues of rats exposed to indoleacetic acid and kinetin: A drinking water study. Pesticide Biochemistry and Physiology 86: 180–185.
• Çelik İ, Tuluce Y, Özok N (2002) Effects of Indoleacetic Acid and Kinetin on Lipid Peroxidation Levels in Various Rat Tissues. Turk J. Biol 26: 193-196 TÜBİTAK.
• Çetin V (2002) Meyve ve Sebzelerde Kullanılan Bitki Gelişmeyi Düzenleyiciler. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi Dergisi (2) 40-50.
• Çimen İ (1988) Meyvecilikte Büyümeyi Düzenleyicilerin Kullanımı. Derim, 5(3), 134-142, Antalya.
• Davies PJ (1995) Plant hormones. Physiology, Biochemistry and Moleculer Biology. 2 nd Edition. Springer Science and Business Media.
• De Klerk GJ, Van Der Krieken VM, De Jong JC (1999) Review-The formation of adventitious roots: new concepts, new possibilities. In vitro Cellular & Development Biolo, 35: 189-199.
• DelargyJA,WrightCE(1979) RootFormationincuttings of Apple in Relation to Auxin Application and to Etiolation. New Phytol. 82, 341-347.
• Dunsin O, Ajiboye G, Adeyemo T (2016) Effect of alternative hormones on the rootability of parkia biglobosa. Scientia Agriculturae. 13 (2), 2016: 113- 118
• Ercişli S, Eşitken A, Şahin F (2004) Exogeneous IBA and Inoculation with Agrebacterium rubi Stimulate Adventious Root Formation on Hardwood Stem Cuttings of Two Rose Genotypes. Hortscience 39(3):533-534.
• Eti A (2006) Bazı Çilek Çeşitlerinde Farklı Olgunlaşma Dönemlerindeki Poliamin Miktarlarının Saptanması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisan Tezi Adana.
• Fan X, Matheis JB, Fellman JK (1998) A Role for Jasmonates in Climacteric Fruit Ripening. Planta abstract, volume 204, 444-449.
• Fan X, Matthesi JP, Fellman JKC, Patterson ME (1997) Changes in jasmonic acid concentration during early development of apple fruit. Physiol. Plant, 101, 328-332.
• Farrow MG, Blaydes DF, Van Dyke , (1976) The Effect of Plant Growth Substances and Natural Products on RNA and DNA Synthesis in Leucocytes. Experientia 32, 29- 30.
• Flores HE, Protacio CM, Signs MW (1989) Primary and Secondary Metabolism of Polyamines in Plants. In : Recent Advances in Phytochemistry, 23: 329-393.
• Galston AW, Shawney-Kaur R (1995) Polyamines as Endogenous Growth Regulators. In: Plant Hormones (DAVIES PJ Editör) 1-12., 158-173.
• Greene DW (2006) An update on preharvest drop control of apples with aminoethoxyvinylglycine (Retain). Acta Hortic. 727, 311-320.
• Güleryüz M (1982) Bahçe ziraatinde büyütücü ve engelleyici maddelerin kullanılması ve önemi, Atatürk Üniversitesi Yayınları, No: 279.
• Halloran N, Kasım MU (2002) Meyve ve Sebzelerde Büyüme Düzenleyici Madde Kullanımı ve Kalıntı Düzeyleri. GIDA 27 (5):351-359.
• Hartmann HT, Kester DE, Davies FT, Geneve RLJr (2002) Plant Propagation, Principles and Practices. 7th Edition, Prentice Hall, New Jersey, 880.
• Hayat S, Ali B, Ahmad A (2007) Salicylic Acid: Biosynthesis, metabolism and physiological role in plants. Springer, Netherland.
• Hazar D, Baktır İ (2013) Topraksız Tarımda Kesme Gül Yetiştiriciliği. Suleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Science. 17 (2) 21-28.
• Howard BH, Harrison-Murray RS, Mackenzie KAD (1984) Rootingresponses to wounding winter cuttings of M.26 apple rootstock. Journal of Horticultural Science 59(2): 131-139.
• Iospenko A, Ignatov V (1995) Physiological aspects of phytohormon production by Azospirillum brasilense Sp7. NATO ASIScr. G. 37, 307-312.
• Ito A, Yaegaki H, Hayama H, Kusaba NS, Yamaguchi I, Yoshioka H (1999) Bending shoots stimulates flowering and influences hormone levels in lateral buds of Japanese pear. HortScience, 34 (7), 1224-1228.
• İsfendiyaroğlu M, Özeker E (2012) Root Regeneration of 'Domat' Olive (Oleaeuropaea L.) Cuttings: Wounding Effects. Ege Univ. Ziraat Fak. Derg., 2012-49- (2): 159- 165.
• Kaynak L, Ersoy N (1997) Bitki Büyüme Düzenleyicilerinin Genel Özellikleri ve Kullanım Alanları. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10, 223-236.
• Kılıç Y (2007) Fitohormonların Saplı Meşe (Quercus Robur L.) 1+0 Yaslı Fidan Morfolojik Karakterleri Üzerine Etkisi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Y. Lisans Tezi, 74 Ankara.
• Kumlay AM, Eryiğit T (2011) Bitkilerde Büyüme ve Gelişmeyi Düzenleyici Maddeler: Bitki Hormonları. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1(2): 47-56.
• Latif HH, Abdalla MA, Farag SA (2011) Radio-stimulation of phytohormons and bioactive components of coriander seedlings. Türk Biyokimya Dergisi [Turkish Journal of Biochemistry–Turk J Biochem] 2011; 36 (3) ; 230–236.
• Mercier H, Kerbauy GB, Sotta B, Miginiac E (1997) Effects of NO - NH and Urea 3, 4 nutrition on endogenous levels of IAA and four cytokinins in two epiphyticbromeliads. Plant Cell and Environment 20, 387-392.
• Metzidakis I (2004) Influence of Cutting Type and Propagation Method on Rooting Capability of the Olive Cultivar 'Kalamon'. V. International Symposium on OliveGrowing. Abstract Book. İzmir 236.
• Morshed MH, Hossain MS, Islam MA U, Ali MU, Ibrahim M, Islam M S, Islam MA (2005) Toxicity of four synthetic plant hormones IAA, NAA, 2,4-D and GA against Artemia salina (Leach). International Journal of Agriculture and Biology, 7(2), 240-242.
• Morsünbül T, Solmaz SKA, Üstün GE, Yonar T (2010) Bitki Gelişim Düzenleyici (BGD)'lerin Çevresel Etkileri ve Çözüm Önerileri. Uludağ Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 1.
• Noel TC, Sheng C, Yost CK, Pharis R P, Hynes MF (1996) Rhizobiumleguminosarum as a plant growth promoting rhizobacterium: direct growth promoting ofcanola and lettuce. Can. J. Microbiol. 42, 279-283.
• Olszewski N, Sun T, Gubler F (2002) Gibberellin signaling: biosynthesis, catabolism, and responsepathways. Plant Cell 14, 61–80.
• Öğüt M, Akdağ C, Düzdemir O, Sakin MA (2005) Single and double inoculation with Azospirillum/ Trichoderma the effects on dry bean and wheat. Biol. Fertil. Soils. 41, 262-272.
• Öktüren F, Sönmez S (2005) Bitki Besin Maddeleri ve Bazı Bitki Büyüme Düzenleyicileri (Hormonlar) Arasındaki İlişkiler. Derim. Batı Akdeniz tarımsal Araştırma Enstitüsü. 22 (2) 20:32.
• Özeker E (2005) Salisilik Asit ve Bitkiler Üzerindeki Etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 42 (1):213-223.
• Özen HÇ, Onay A (1999) Bitki Büyüme ve Gelişme Fizyolojisi. Diyarbakır
• Özmen M, Topçuoğlu ŞF, Bozcuk S, Bozcuk AN (1995) Effects of Abscisic Acid and Gibberellic Acid on Sexual Differentiation and Some Physiological Parameters of Laboratory Mice. Tr. J. of Biology 19, 357-364.
• Patten CL, Glick BR (1996) Bacterial bio-synthesis of indole-3-acedic acid. Can J. Microbiol. 42, 207-220.
• Rao RSS, Vardhini BV, Sujatha E, Anuradha S (2002) Brassinosteroids-A new class of phytohormones. Current Science. 82(10): 1239–1245.
• Raven PH, Evert RF, Eichhorn SE (1992) Regulating growth and development: The plant hormones. (in: Biology of Plants) pp 545-571, Worth Publishers, New York, USA.
• Romani RJ, Hess BM, Leslie CA (1989) Salicylic acid inhibition of ethylene production by apple disks other plant tissues. J. Plant Growth Regul. 8:63-69.
• Romanujam MP, Jaleel VA, Kumaravelu G (1998) Effect of salicylic acid on nodultion, nitrogenous compounds and related enzymes of Vigna mungo. Biologia Plantarum. 41: 307-371.
• Savini G, Neri D, Zucconi F, Mancini G (2007) Lateral Shoot Growth of Apple, Pear and Cherry With Selective Disbudding on Newly Planted Trees. Acta Horticulturae, 732, 587-592.
• Seçer M (1989) Doğal Büyüme Düzenleyicilerin (Bitkisel Hormonların) Bitkilerdeki Fizyolojik Etkileri ve Bu Alanda Yapılan Araştırmalar. Derim, 6(3),109-124, Antalya
• Smith TA (1970) Putrescine, Spermidine and Spermine in Higher Plants. Phytochemistry, 9 (7):1479-1486. Suarez MP, Lopez-Rıvares EP, Lavee S, Troncosa A (1999) Rooting Capability of Olive Cuttings cv. Gordal: Influence of the Presence of Leaves and Buds. Acta Horticulturae 474, 39-42.
• Tomlin CDS (1997) The Pesticide Manual: A World Compendium. 11th Ed. The British Crop Protection Council.
• Tyler L, Thomas SG, Hu J, Dill A, Alonso JM, Ecker JR, Sun T (2004) Della Proteins and Gibberellin-Regulated Seed Germination and Floral Development in Arabidopsis. Plant Physiol. 135, 1008–1019.
• Ünsal PN (1993) Bitki Büyüme Maddeleri. İstanbul Üniversitesi, Enstitü yayın no:4 İstanbul.
• Yıldız K, Yılmaz H (2001) Jasmonatlar (jasmonic acid ve methy jsmonate) Yeni Bir hormon Grubu Olabilir mi? Derim. Batı Akdeniz Tarımsal Aratırma Enstitüsü.(18) 2 89-95.
• Yong WH Jean, Liya G, Yan Fei ND, Swee NT (2013) The Composition of Plant Growth Regulators in Coconut Water. Parsons Laboratory, Department of Civil & Environmental Engineering, MIT, Cambridge, MA 02139, USA 3Natural Sciences & Science Education, Nanyang Technological University, Nanyang Walk, Singapore 637616.
• Vardar Y (1970) Bitki Fizyolojisine Giriş. Ege Univ. Fen Fakültesi Kitaplar Serisi, İzmir.
• Wareing PF, Nasr TAA (1961) Gravimorphism in trees 1. Effects of Gravity on Growth and Apical Dominance in Fruit Trees. Annals of Botany, 25, 321–340.
• Shield P (2012) Three Organic Alternatives to Hormone Rooting Powder. Retrieved from ttp://montrouch- organic.over-blog.com/article-three-organic-alternatives-to-hormone-rooting-powder-101172112.html