İkinci Ürün Koşullarında Ekim Sıklığının Pamuğun (Gossypium hirsutum L.) Verim, Verim Unsurları ve Lif Özellikleri Üzerine Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 1, 39 - 44, 04.07.2017

Filiz Güneş Sadık Mustafa Ali Kaynak

https://doi.org/10.25308/aduziraat.294933

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, buğday hasadından sonra ikinci ürün olarak yetiştirilen pamukta, ekim sıklığının verim, verim unsurları ve lif özelliklerine etkisini belirlemek amacıyla, Aydın ilinde 2015 üretim yılında yapılmıştır. Çalışmada, Flash pamuk çeşidi bitki materyali olarak kullanılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada, sekiz farklı sıra üzeri ekim sıklığı (3, 6, 9, 12, 15, 18, 21 ve 24 cm) oluşturulmuştur.

Çalışmada, kütlü pamuk verimi, ilk koza açma gün sayısı, bitki boyu, odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, koza sayısı, 1. pozisyon koza sayısı, 2. pozisyon koza sayısı, koza kütlü pamuk ağırlığı, çırçır randımanı, lif uzunluğu, lif inceliği, lif kopma dayanıklılığı ve lif olgunluğu özellikleri incelenmiştir.

Çalışma sonucunda; ekim sıklığının kütlü pamuk verimi, ilk koza açma gün sayısı, odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, koza sayısı, 1. pozisyon koza sayısı ve koza kütlü pamuk ağırlığı özelliklerine önemli, diğer özelliklere ise önemsiz etkisinin olduğu saptanmıştır. Araştırmada, bitki sıklığı azaldıkça kütlü pamuk verimi, odun dalı sayısı, koza sayısı ve 1. pozisyon koza sayısının önemli oranda arttığı, ilk koza açma gün sayısı ve  meyve dalı sayısının  ise önemli oranda azaldığı belirlenmiştir. Kütlü pamuk verimi yönünden değerlendirildiğinde, ikinci ürün pamuk üretiminde en uygun sıra üzeri mesafenin 18 ile 24 cm arasında olması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ekim sıklığı, verim, pamuk, lif özellikleri

The Effects of Plant Density on Yield and Yield Components and Fiber Properties in Cotton (Gossypium hirsutum L.) Under the Wheat/Cotton Double Crop Production Conditions

Öz

This study was conducted in 2015 production year in Aydın Province  in order to determine the effect of planting density to yield, yield factors and fiber characteristics in cotton grown as secondary product after wheat crops. In the study, Flash cotton type was used as material. The experiment was performed in compliance with randomize complete block design with three replications. In the study, planting density was created on eight different rows (3, 6, 9, 12, 15, 18, 21 and 24 cm).

In the study, seed cotton yield, number of days to open the first boll, plant height, number of monopodial branches, number of sympodial branches, number of bolls, 1st position boll number, 2nd position boll number, seed cotton weight per boll, ginning percentage, liber length, liber fineness, fiber strength and fiber maturity characteristics were examined.

In the study, it was detected that planting density had significant impact on seed cotton yield, number of days to open the first boll, number of monopodial branches, number of sympodial branches, number of bolls, 1st position boll number and seed cotton weight per boll characteristics, and insignificant impact on other characteristics. In the research, it was determined that when planting density was decreased, seed cotton yield, number of monopodial branches, number of bolls and 1st position boll number is increased significantly; number of days to open the first boll and number of sympodial branches is decreased significantly. When evaluated in terms of seed cotton yield, it is concluded that the most suitable distance on row for secondary product cotton production should be between 18 and 24 centimeters. 

Anahtar Kelimeler

cotton, planting density, yield, fiber characteristics

Kaynakça

• Akhtar M, Cheema MS, Jamıl M, Faroq MR, Aslam, M (2002) Effect of Plant Density on Four Short Statured Cotton Varieties. Asian Journal of Plant Sciences 1(6): 644-645.
• Anonim (2015) Meteoroloji Genel Müdürlüğü Verileri, Ankara.
• Baker SH (1976) Response of Cotton to Row Patterns and Plant Populations. Agronomy Journal 68:85-88.
• Baran FO (2013) İkinci Ürün Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Pamuğun (G. hirsutum L.) Agronomik Ve Teknolojik Özellikleri Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Başbağ S, Ekinci R, Gencer O (2008) Pamukta Bazı Karakterlere İlişkin Heterotik Etkiler ve Korelasyon Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 14 (2) 143-147.
• Boquet DJ (2005) Cotton in Ultra-Narrow Row Spacing: Plant Density and Nitrogen Fertilizer Rates. Agronomy Journal 97 (1): 279-287.
• Bozbek T, Ünay A (2005) Ekim Zamanı ve Bitki Sıklığının Pamuk Verimi Üzerine Etkisi. Anadolu 15 (1): 34 – 43.
• Brıdge RR, Meredıth WR, Chısm JF (1973) Influence of Planting Method and Plant Population on Cotton (G. hirsutum L.). Agronomy Journal 65: 1104- 110.
• Düven E (1992) Çukurova Koşullarında Farklı Gelişme Özelliklerine Sahip Üç Pamuk Çeşidinde (G. hirsutum L.) Sırt ve Düz Toprak İşleme Şekilleri ile Farklı Sıra Üzeri Uzaklıkların Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Ekinci R, Karademir E, Karademir Ç (2008) Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Sırta Ekilen Buğday Sonrası Anıza II. Ürün Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Tarımı Olanağının Araştırılması. Bitkisel Araştırma Dergisi 1:7- 11.
• Evliyaoğlu N, Kızıl D (1998) GAP Bölgesinde Harran Ovası Koşullarında Kırmızı Mercimek Arpa ve Buğdaydan Sonra İkinci Ürün Pamuk Yetiştirilmesi. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Şanlıurfa Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları. Şanlıurfa.
• Gencer O, Boyacı K, Yüksek O, Atıcı O (2003) Possibilities of Cultivation of Cotton (Gossypium hirsutum L.) After the Wheat Production in Çukurova Region and Results of the Variety Trial. Institute of Natural and Applied Sciences University of Çukurova, Adana, Turkey, 1: 400-401.
• Güvercin RŞ, Gencer O (2005) Pamuk Bitkisinde (Gossypium hirsutum. L.) Erkenciliğin Kalıtımı Verim ve Lif Teknolojik Özellikleri ile Olan İlişkilerin Belirlenmesi. H. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 9(4):33-42.
• Hawkins BS, Peacock HA (1971) Response of ‘Atlas’ Cotton to Variations in Plants per Hill and Within-Row Spacings. Agronomy Journal 63:611–613.
• Heitholt JJ (1995) Cotton Flowering and Boll Retention in Different Planting Configurations and Leaf Shapes. Agronomy Journal 87: 994-998.
• Helaloğlu C (1987) Harran Ovasında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Soya Çeşitleri. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müd. Köy Hizm. Şanlıurfa Ara. Ens. Müd. Yayınları. Genel Yay. No:27. Rapor Yay.No:18. Şanlıurfa.
• İncekara F, Turan ZM (1977) Ekim Sıklığının Dört Pamuk Çeşidinde Bazı Agronomik Karakterlere ve Değişik Yöntemlere Göre Analiz Edilen Erkencilik Üzerine Etkisi. E.Ü.Z.F. yayınları. No:303, Ege Üniversitesi Matbaası. Bornova-İzmir.
• Jones MA, Wells R (1998) Dry Material Allocation and Fruiting Patterns of Cotton Grown at Two Divergent Plant Populations. Crop Sciences 37: 797-802.
• Karademir E, Karademir Ç, Ekinci R (2007) Pamukta Erkencilik, Verim ve Lif Teknolojik Özelliklerin Kalıtımı. Y.Y.Ü.Zir.Fak. Tarım Bilimleri Dergisi 17 (2): 67-72.
• Karademir, E, Karademir Ç, Ekinci R, Karahan H (2006). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında İkinci Ürün Tarımına Uygun Pamuk Çeşitlerinin Belirlenmesi. Ç. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 21(4): 119- 126.
• Kaynak MA (1995) Harran Ovası Koşullarında Farklı Sıra Arası Uzaklıklarının, Erkenci Pamuk Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1(1): 1-19.
• Kaynak MA, Oğlakcı M, Çölkesen M (1994) Harran Ovası Koşullarında, Pamukta (Gossypium hirsutum L.), Farklı Sıra Arası ve Sıra Üzeri Uzaklıklarının Verim, Verim Unsurları ve Lif Özelliklerine Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı, 25-29 Nisan 1994, İzmir, Cilt I:.214-217.
• Kılıç Y (2008) Mardin/Derik Ekolojik Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Pamuk (G. hirsutum L.) Çeşitlerinin Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri ve Bunların Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kıllı F (2005) Effect of Early, Normal and Late Planting Dates on Yield Components of Two Cotton Cultivars Under İrrigated Conditions of Turkey. Innovative Scientific Information & Service Network Bioscience Research 2(1): 38-42.
• Kıllı F, Bölek Y (2005) Timing of Planting is Crucial for Cotton Yield. Acta Agriculturae Scandinavica Section B-Soil and Plant Science 56: 155-160.
• Mustafayev SA, Efe L, Kıllı F (2005) Azerbaycan’da Elde Edilen Bazı Mutant Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Şanlıurfa Koşullarında Verim ve Lif Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 18(2) 245-250.
• Özbek N, Ekşi İ, Erdoğan H (2009) Melezleme Islahı ile Erkenci Pamuk Çeşitlerinin Elde Edilmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı, 19-22 Ekim 2009, Hatay, 747-751.
• Özdemir M (2007) Buğday Sonrası İkinci Ürün Pamuk (G. hirsutum L. ) Üretiminde Ekim Sıklığının Verim Ve Lif Teknolojik Özelliklere Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Quisenberry JE, Roark B (1976) Influence of Indeterminate Growth Habit on Yield and Irrigation Water-Use Efficiency in Upland Cotton. Crop Sciences 16:762-765.
• Söyler D, Temel N (2007) Hatay Yöresinde Buğdaydan Sonra II. Ürün Olarak Yetiştirilmeye Uygun Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran 2007, Erzurum, 736-739.
• Wanjura DF (1980) Cotton Yield Response to Plant Spacing Uniformity. Transactions of the Amer. Soc. Agric. Engineers 23: 60-64.