Batı Anadolu’da Günlük Yağış Şiddetindeki Değişimler

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 1, 37 - 44, 06.07.2020

İsmail Ağbaş , Ercan Yeşilırmak

https://doi.org/10.25308/aduziraat.652740

Cited By: 1

Öz

Atmosferde
konsantrasyonu artan sera gazlarının neden olduğu küresel ısınma yirminci
yüzyılın son çeyreğinden itibaren dünyanın en önemli çevre sorunu haline
gelmiştir. Sıcaklık artışının sadece yağış toplamlarında değil aynı zamanda
ekstrem yağışlarda değişimlere, daha sık ve şiddetli sel ve kuraklık
hadiselerine yol açması beklenmektedir. Küresel ısınma bağlamında, ülkemizdeki
yağış toplamlarındaki değişimler oldukça geniş çaplı araştırma konusu olmasına
karşın yağış şiddetlerindeki değişimler yeterince incelenmemiştir. Bu
çalışmada, ülkemizin batısında yer alan 13 ildeki 32 istasyon için Meteoroloji
Genel Müdürlüğü’nden sağlanan günlük yağış verileri, hafif yağış, orta kuvvette yağış, kuvvetli
yağış, çok kuvvetli yağış, şiddetli yağış ve aşırı yağış olmak üzere altı farklı kategoriye ayrılmış ve her bir kategori için üç
farklı indisin (yağışlı gün sayısı, yağış miktarı, kategorideki yağışın toplam
yağışa oranı) mevsimlik ve yıllık ölçekte 1966 ile 2011 arasındaki zamansal
değişimleri ile çalışma alanındaki konumsal değişimleri incelenmiştir.
Çalışma sonucunda, yaz mevsiminde çalışma alanının kuzeyinin, diğer mevsimlerde
ise güneyinin daha fazla sel riskine sahip olduğu saptanmıştır. Zamansal
değişim analizinde ise, hafif yağış kategorisinde yıllık ölçekte yağışlı gün sayısı, yağış miktarı ve kategorideki yağışın toplam
yağışa oranı için saptanan yaygın azalış eğilimleri haricinde diğer tüm
kategori-indis-ölçek kombinasyonlarında %95 düzeyinde istatistiksel olarak
önemli bir değişim saptanmamıştır. Başka bir anlatımla, sıcaklık artışına
rağmen ülkemizin batı kesimlerinde üst kategori yağışlarda önemli bir değişim
meydana gelmediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

iklim değişikliği, zamansal analiz, yağışlı gün sayısı, yağış miktarı

Variations of Daily Rainfall Intensity in Western Anatolia

Öz

Global warming
associated with the increase of greenhouse gases in the atmosphere has become
the most important environmental problem of the World since the last quarter of
20th century. Temperature increase is expected to result in changes not only in
total rainfall amounts but also in extreme rainfall events, more frequent and
intense flood and drought events. Under changing climate although how total
rainfall amounts have changed in Turkey are extensively investigated, changes
in rainfall intensities are not adequately examined. In this study, daily
rainfall data recorded between 1966 and 2011 at 32 rainfall gaging stations
located in 13 provinces of western Anatolia, Turkey, were supplied from the
State Meteorological Service (MGM) and categorized into six classes, namely
light, light-moderate,
moderate-heavy, heavy, heavy-torrential and torrential. Then, for each
category, spatial and monotonic temporal changes of three indices (number of
rainy days, rainfall amount and the ratio of rainfall amount to total rainfall)
were analyzed in seasonal and annual scales. Results showed that flood risk is
more likely in northern part in summer and in southern part in other seasons. Temporal
analysis showed that there is no statistically significant (at 95% level)
monotonic trend for all combinations of category-index-temporal scale, except a
number of decreasing trends in light rainfall. It can be concluded that there has
been no statistically significant change in daily rainfall intensities over
western Anatolia (Turkey) over the period 1966–2011 although
average temperature has increased.

Anahtar Kelimeler

Climate change, temporal analysis, rainy days, rainfall amount

Kaynakça

• Akçakaya A, Sümer UM, Demircan M, Demir Ö, Atay H, Eskioğlu O, Gürkan H, Yazıcı B, Kocatürk A, Şensoy S, Bölük E, Arabacı H, Açar Y, Ekici M, Yağan S, Çukurçayır F (2015) Yeni Senaryolar ile Türkiye İklim Projeksiyonları ve İklim Değişikliği. TR2015-CC. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. Araştırma Dairesi Başkanlığı Klimatoloji Şube Müdürlüğü, Ankara.
• Alpert P, Ben-Gai T, Baharad A, Benjamini Y, Yekutieli D, Colacino M, Diodato L, Ramis C, Homar V, Romero R, Michaelides S, Manes A (2002) The paradoxical increase of mediterranean extreme daily rainfall in spite of decrease in total values. Geophysical Research Letters 29: 1536.
• Arnone E, Pumo D, Viola F, Noto LV, La Loggia G (2013) Rainfall statistics changes in Sicily. Hydrology and Earth System Sciences 17: 2449-2458.
• Bayazıt M, Önöz B (2007) To Prewhitten or not to prewhitten in trend analysis. Hydrological Sciences Journal 52: 611-624.
• Caloiero T (2015) Analysis of rainfall trend in New Zealand. Environmental Earth Sciences 73: 6297-6310.
• Caloiero T, Coscarelli R, Ferrari E, Sirangelo B (2016) Trends in the daily precipitation categories of Calabria (Southern Italy). Procedia Engineering 162: 32-38.
• Caloiero T, Coscarelli R, Ferrari E, Mancini M (2011) Trend detection of annual and seasonal rainfall in Calabria (Southern Italy). International Journal of Climatology 31: 44-56.
• Chu P-S, Chen YR, Schroeder TA (2010) Changes in precipitation extremes in the Hawaiian Islands in a warming climate. Journal of Climate 23: 4881-4900.
• Cubasch U, Wuebbles D, Chen D, Facchini MC, Fram D, Mahowald N, Winther G (2013) Introduction. In: Stocker TF, Qin D, Plattner G-K, Tignor M, Allen SK, Boschung J, Nauels A, Xia Y, Bex V, Midgley PM (eds) Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of working group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge.
• Fowler AM, Hennessy KJ (1995) Potential impacts of global warming on the frequency and magnitude of heavy precipitation. Natural Hazards 11: 283-303.
• Hadi SJ, Tombul M (2018) Long-term spatiotemporal trend analysis of precipitation and temperature over Turkey. Meteorological Applications 25: 445-455.
• Homar V, Ramis C, Romero R, Alonso S (2010) Recent trends in temperature and precipitation over the Balearic Islands (Spain). Climatic Change 98: 199-211.
• IPCC (2013) Climate Change 2013: The Physical Science Basis. In: Stocker TF, Qin D, Plattner GK, Tignor M, Allen SK, Boschung J, Nauels A, Xia Y, Bex V, Midgley PM (eds.), Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.
• Karabulut M, Cosun F (2009) Kahramanmaraş ilinde yağışların trend analizi. Coğrafi Bilimler Dergisi 7: 65-83.
• Koç T, İrdem C (2007) Türkiye'de yağışların şiddet bakımından zamansal ve alansal değişkenliği. Türk Coğrafya Dergisi 49: 1-42.
• Kumar V, Jain SK (2010) Trends in seasonal and annual rainfall and rainy days in Kashmir Valley in the last century. Quaternary International 212: 64-69.
• Kutiel H, Maheras P, Türkeş M, Paz S (2002) North Sea – Caspian Pattern (NCP) – an upper level atmospheric teleconnection affecting the eastern Mediterranean – implications on the regional climate. Theoretical and Applied Climatology 72: 173– 192.
• Kutiel H, Türkeş M (2005) New evidence for the role of the north sea-caspian pattern on the temperature and precipitation regimes in continental central Turkey. Geografiska Annaler: Series A, Physical Geography 87: 501-513.
• Li Z, He Y, Wang C, Wang X, Xin H, Zhang W, Cao W (2011) Spatial and temporal trends of temperature and precipitation during 1960-2008 at the Hengduan Mountains, China. Quaternary International 236: 127-142.
• Mishra AK, Singh VP (2010) Changes in extreme precipitation in Texas. Journal of Geophysical Research 115: 14106.
• Önol B, Unal YS (2014) Assessment of climate change simulations over climate zones of Turkey. Regional Environmental Change 14: 1921-1935.
• Panthou G, Vischel T, Lebel T (2014) Recent trends in the regime of extreme rainfall in the Central Sahel. International Journal of Climatology 34: 3998-4006.
• Salmi T, Maata A, Antilla P, Ruoho-Airola T, Amnell T (2002) Detecting trends of annual values of atmsopheric pollutants by the Mann-Kendall test and Sen's slope estimates—the excel template application Makesens, Finnish Meteorological Institute, Helsinki, Finland.
• Tabari H, Talaee PH (2011) Temporal variability of precipitation over Iran: 1966-2005. Journal of Hydrology 396: 313-320.
• Yeşilırmak E, Akçay S, Dağdelen N (2011) Büyük Menderes havzasında yıllık toplam yağışların zamansal değişimleri. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 8: 37-46.
• Yeşilırmak E, Atatanır L (2017) Spatial and temporal patterns of dry spells in western Turkey. Environmental Earth Sciences 76:594.
• Yosef Y, Saaroni H, Alpert P (2009) Trends in daily rainfall intensity over Israel 1950/1-2003/4. Open Atmospheric Science Journal 3: 196-203.
• Yue S, Pilon P, Phinney B, Cavadias G (2002) The influence of autocorrelation on the ability to detect trend in hydrological series. Hydrological Processes 16: 1807-1829.