An Examination of Relationship among Job Characteristics, Work-Life Balance and Intention to Leave the Profession According to the Candidate Teachers’ Opinions

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 340 - 360, 29.12.2017

Şule Polat , Murat Özdemir

https://doi.org/10.17984/adyuebd.306086

Cited By: 3

Öz

In this study, it
was aimed to examine the relationship between the job characteristics of
teaching profession, work-life balance of teachers and teachers’ intention to
leave the profession according to the opinions of candidate teachers. The
study group was composed of 225 candidate teachers working in public high
schools in nine districts of Ankara in the academic year of 2015-2016. The
data were collected via “the Job Characteristics of Teaching Profession Scale
(JCTPS)” and “the Intention to Leave the Profession Scale” which were
developed by the researcher and “the Work Life Balance Scale”. The data
collected from the participants were analysed by using descriptive statistics
such as arithmetic mean and standard deviation, as well as confirmatory factor
analysis (CFA), Pearson’s correlation analysis and regression analysis. The
findings revealed a significant correlation between the job characteristics of
teaching profession, work-life balance and ıntention to leave the profession.
The results of regression analysis showed that there is a moderate and
meaningful relationship between the dimensions of the job characteristics of
teaching profession and work-life balance, and intention to leave profession.
When the findings are evaluated as a whole, it is concluded that the candidate
teachers have intentions to leave the profession, in which the job
characteristics of teaching profession and the work-life balance are important
factors.

Anahtar Kelimeler

Candidate teachers, job characteristics, work-life balance, intention to leave the profession

İş Özellikleri, İş-Yaşam Dengesi ve Meslekten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin Aday Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada aday
öğretmenlerin görüşlerine bağlı olarak öğretmenlik mesleği iş özellikleri, iş
yaşam dengesi ve meslekten ayrılma niyeti arasındaki ilişki incelenmiştir.
Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim öğretim yılının birinci
döneminde Ankara ilinin dokuz ilçesindeki (Çankaya, Mamak, Altındağ, Keçiören,
Yenimahalle, Sincan, Etimesgut, Gölbaşı ve Pursaklar) resmi ortaöğretim
kurumlarında görev yapan 225 aday öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri
“Öğretmenlik Mesleği İş Özellikleri Ölçeği” (ÖMİÖÖ), “İş Yaşam Dengesi Ölçeği”
ve “Meslekten Ayrılma Niyeti Ölçeği” ile toplanmıştır. Katılımcılardan
toplanan veriler aritmetik ortalama ve standart sapma gibi betimsel
istatistiklerin yanı sıra doğrulayıcı faktör analizi (DFA), Pearson korelasyon
ve regresyon analizi ile çözümlenmiştir. Analiz sonuçları öğretmenlik mesleği
iş özellikleri ile iş yaşam dengesi ve meslekten ayrılma niyeti arasında
anlamlı bir korelasyon olduğunu ortaya koymuştur. Regresyon analizi
sonuçlarına göre ise öğretmenlik mesleği iş özellikleri boyutları ve iş yaşam
dengesi boyutları ile meslekten ayrılma niyeti arasında orta düzeyde ve
anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bulgular bir bütün olarak
değerlendirildiğinde, aday öğretmenlerin meslekten ayrılma niyetlerinin
olduğu, bunda da öğretmenlik mesleği iş özelliklerinin ve iş yaşam dengesinin etkisi
olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aday öğretmen, iş özellikleri, iş yaşam dengesi, meslekten ayrılma niyet

Kaynakça

• Akalın, S. (2012). Bilgilendirme ve performans geribildirimine dayalı sınıf yönetimi müdahale programının kaynaştırma sınıflarındaki öğretmen-öğrenci çifti çıktıları üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
• Akyüz, H. (1991). Eğitim sosyolojisinin temel kavram ve alanları üzerine bir araştırma, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Aliakbari M. & Kafshgar, N. B. (2013). On the relationship between teachers' sense of res-ponsibility and their job satisfaction: The case of Iranian high school teachers. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 2(2), 487-501
• Ayas, A. (2009). Öğretmenlik mesleğinin önemi ve öğretmen yetiştirmede güncel sorunlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 1–11.
• Barnabé, C. & Burns, M. (1994). Teachers’ job characteristics and motivation. Educational Research, 36(2), 171-185.
• Bek, Y. (2007). Öğretmenin toplumsal/mesleki rolleri ve statüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Dönem Projesi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne
• Bilgiç, R. (2008). İş özellikleri kuramı: Geniş kapsamlı gözden geçirme. Türk Psikoloji Dergisi, 11(22), 66-77.
• Boden-McGill, C. J. & Sedivy-Benton, A. (2012). Personal or school? Factors that influence a teacher’s intentions of remaining or leaving the profession. Administrative Issues Journal, 2(3), 32-35. [Çevrim-içi: http://dc.swosu.edu/aij/vol2/iss3/13, Erişim Tarihi: 21 Haziran 2016.]
• Bonhomme, S., Jolivet, G., & Leuven, E. (2016). Job characteristics and labor turnover: As-sessing the role of preferences and opportunities. The Economic Journal, 126(594), 1342-1371. [Çevrim-içi: http://www.efm.bris.ac.uk/ecgrj/profs_submit.pdf, Erişim Tarihi: 28 Kasım 2016.]
• Charters, W. W., Jr., Bogen, G. K., Dunlap, D. M., with Harris, P. L., & Landry, M. (1984). Feasibility studies of teacher core job characteristics. Eugene, OR: University of Oregon, Center for Educational Policy and Management.
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 207-237.
• Daryanto, E. (2014). Individual characteristics, job characteristics, and career development: a study on vocational school teachers’ satisfaction in Indonesia. American Journal of Educati-onal Research, 2(8), 698-702.
• Erben, G. S. (2008). Effects of perceived employment opportunities, peer support, exhaustion and work alienation on the relationship between perceived job characteristics and work attitudes: a comparative study between lean and traditional production contexts. Yayım-lanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Guise, M. T. (1988). Test of Hackman and Oldham’s job characteristics model in a post-secondary educational setting. Unpublished Master’s Thesis. Brock University, College of Education, Ontario.
• Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1975). Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology, 60(2), 159-170.
• Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1976). Motivation through the design of work: Test of a theory. Organızatıonal Behavior and Human Performance, 16, 250-279.
• Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1980). Work redesign. Reading, MA: Addison-Wesley Publishing.
• Haynes, F. (2002). Eğitimde etik. (S. Kunt Akbaş, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Juhdi, N., & Hamid, A. Z. A. (2009). Job satisfaction and teaching role attributes of instructors in higher learning institutions of Malaysia. Unitar e-Journal, 5(2), 1-14
• Kass, S. J., Vodanovich, S. J., & Khosravi, J. Y. (2011). Applying the job characteristics model to the college education experience. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 11(4), 56 – 68.
• Ladebo, O. J. (2005). Effects of work-related attitudes on the intention to leave the profession: An examination of school teachers in Nigeria, Educational Management Administration & Leadership, 33(3), 355-369.
• Lawrence, R. M. (2001). The application of Hackman and Oldham’s job characteristic model to perceptions community music school faculty have towards their job. Unpublished Doctoral Thesis. University of North Texas, Texas.
• Maeran, R., Pitarelli, F., & Cangiano, F. (2013). Work-life balance and job satisfaction among teachers. Interdisciplinary Journal of Family Studies, 18(1), 51-72.
• Marks, S. R., & MacDermid, S. M. (1996). Multiple roles and the self: A theory of role balan-ce. Journal of Marriage and the Family, 58(2), 417-432.
• Meloncon, B. F. (2011). An examination of the professional challenges, job satisfaction, and intention to leave the profession of urban elementary special education teachers. Unpublished Doctoral Dissertation. A&M University, Texas. [Çevrim-içi: https://oaktrust.library.tamu.edu/bitstream/handle/1969.1/ETD-TAMU-2011-08-10041/MELONCON-DISSERTATION.pdf?sequence=2&isAllowed=y, Erişim Tarihi: 23 Haziran 2016.]
• Naylor, C., & Schaefer, A. (2010). Worklife of BC Teachers: A compilation of BCTF research reports on working and learning conditions in 2009. Vancouver: BC Teachers’ Federation.
• Ngimbudzi, F. W. (2009). Job satisfaction among secondary school teachers in Tanzania: The case of Mjombe district. Unpublished Master’s Thesis. University of Jyvaskyla, Institute of Educational Leadership, Jyvaskyla, Finland.
• Oldham, G.R. & Hackman, J.R. (2005). How job characteristics theory happened. In: K. G. Smith and M. A. Hitt (Eds.). The Oxford handbook of management theory: The process of theory development, 151-170. Oxford, UK: Oxford University Press.
• Özdemir, M. (2014). Kuram ve uygulamada insan kaynakları yönetimi. Ankara: Anı Yayıncı-lık.
• Özkan, R. (2005). Birey ve toplum gelişiminde öğretmenlik mesleğinin önemi. Millî Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 166. 1-140
• Öztürk, İ. H. (2011). Öğretmen özerkliği üzerine kuramsal bir inceleme, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(35), 82-99.
• Özyurt, S. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş. Adapazarı: Değişim Yayınları.
• Polat, Ş. (2017). İş özellikleri, iş-yaşam dengesi ve meslekten ayrılma niyeti arasındaki ilişki-lerin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üni-versitesi, Ankara
• Scheeler, M. C., Ruhl, K. L., & McAfee, J. K. (2004). Providing performance feedback to teachers: A review.Teacher Education and Special Education, 27(3), 396 - 407.
• Shapira-Lishchinsky, O., & Rosenblatt, Z., (2009). Organizational ethics and teachers’ intent to leave: An integrative approach. Educational Administration Quarterly, 45(5), 725–758.
• Sorensen, T.J.& McKim, A.J. (2014). Perceived work-life balance ability, job satisfaction, and professional commitment among agriculture teachers. Journal of Agricultural Education, 55(4), 116-132.
• Sünbül, A. M. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8, 597-607. TDK (Türk Dil Kurumu) (Tarihsiz). Güncel Türkçe sözlük. [Çevrim-içi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&view=gts, Erişim tarihi: 03 Ocak 2017.]
• Talebi, B., & Shams, E. (2012). Study of the relationship between job characteristics and teachers productivity. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(10), 10272- 10278.
• Tezcan, M. (2015). Eğitim sosyolojisi. (Genişletilmiş 16. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Uluğ, F. (1999). Eğitimde Grup Süreçleri. Ankara: Tütkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
• Uddin, M.A., Abdullah Mohammad Ahshanul-Mamun, A.M., Hoque, N. & Uddin, M.S. (2013). Work-life balance: a study on female teachers of private education ınstitutions of Bangladesh. European Journal of Business and Management, 5(13), 10-17
• Walker, W. D., Garton, B. L., & Kitchel, T. J. (2004). Job satisfaction and retention of sec-ondary agriculture teachers. Journal of Agricultural Education, 45(2), 28-57.
• Watson, L. W. & Hillison, J. (1991). Temperament type and job satisfaction among selected West Virginia agricultural education teachers. Journal of Agricultural Education, 32(4), 25-30.
• Yeşilyurt, E. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinin genel yeterliklerine yönelik yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 71-100.