Okul Yöneticilerinin Çatışma Yönetim Stilleri İle Örgütsel Sağlık Arasındaki İlişki

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 99 - 121, 30.06.2019

Kazım Çelik , Ali Tosun

https://doi.org/10.17984/adyuebd.456709

Cited By: 4

Öz

Eğitim
örgütleri olan okullarda bireysel ilgi ve ihtiyaçların farklılaştığı noktalarda
çatışma durumlarının oluşması doğaldır. Çatışma süreçlerinin örgütsel çıkarlar
doğrultusunda yönetilmesi örgütün yaşamını sağlıklı bir şekilde devam
ettirebilmesi için oldukça önemlidir. Bu düşünceden hareketle araştırma, okul
yöneticilerinin okullarda meydana gelen çatışmalarda kullandıkları çatışma
yönetim stilleri ile okulların örgütsel sağlığı arasındaki ilişkinin
belirlenmesi amacıyla, Uşak ilinde görev yapan 349 ilkokul, ortaokul ve lise
öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler
genel olarak, okulların yüksek düzeyde sağlıklı örgütler olduğunu
düşünmektedirler. Çatışma yönetim stilleri ile ilgili olarak öğretmenler genel
olarak yüksek düzeyde okul yöneticilerinin çatışma durumlarında ödün verme ve
uzlaşma stillerini kullandıklarını; tümleştirme ve kaçınma stillerini orta
düzeyde; hükmetme stilini ise düşük düzeyde kullandıklarını düşünmektedirler.
Ayrıca araştırmada okul yöneticilerinin okullarda meydana gelen çatışmalarda
kullandıkları çatışma yönetim stilleri ile okulların örgütsel sağlığı arasında
bir ilişki olup olmadığına yönelik ulaşılan sonuçlara göre, okul
yöneticilerinin çatışmaları yönetmek için tümleştirme ve uzlaşma stillerini
kullanması ile örgüt sağlığı arasında pozitif yönde yüksek derecede; ödün verme
stilini kullanması ile örgüt sağlığı arasında pozitif yönde orta düzeyde;
hükmetme stilini kullanması ile örgüt sağlığı arasında negatif yönde düşük
derecede bir ilişki olduğu tespit edilirken çatışma yönetim stillerinden
kaçınma stili ile ise örgüt sağlığı arasında anlamlı bir ilişki olmadığı
görülmüştür. Yine araştırma sonuçlarına göre çatışma yönetim stillerinde
tümleştirme, ödün verme ve uzlaşma stillerinin örgüt sağlığını anlamlı bir
şekilde yordadığı görülmüştür.   

Anahtar Kelimeler

Yönetim, Çatışma, Örgüt sağlığı

The Relationship between School Administrators' Conflict Management Styles and Organizational Health

Öz

It is natural to appear conflict occasions in the
place where individual interests and needs differ from schools(educational
organizations). That conflict processes manage through organizational profits
is quite important for continuing organizational life in a healthy way. In this
way, the research has been implemented among 349 primary, secondary and high
school teachers in Uşak in view of the relationship between conflict management
strategies which are used by school managers 
in conflicts apeearing in schools and organizational health in schools.
According to research results, teachers generally think that the schools are
highly healthy organizations. In a relationship with conflict management
strategies, teachers think that school managers have highly used obliging and
compromising strategies; moderately avoiding and integrating strategies; seldom
dominating styles. Besides according to the results whether there is a
relationship between conflict management strategies and organizational health
or not, in order to manage conflicts, the relationship between integrating and
compromising styles  school managers have
used and organizational health are highly positive, relationship between
obliging styles and organizational health are medium level, the relationship
between dominating styles and organizational health negatively low. It is seen
there is no significant relationship between avoiding styles and organizational
health. According to research results, among conflict management styles,
integrating, obliging and compromising dimensions have significantly  predicted in organizarional health.

Anahtar Kelimeler

Management, Conflict, Organizational health

Kaynakça

• Akbaba, S. (1997). Ortaöğretim okullarının örgüt sağlığı: Bolu ili örneği. Yayınlanmış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.Aksu, A. (2003). Örgütsel çatışma yönetimi. Ege Eğitim Dergisi, (3)2:99-107.Ayduğ, A. G. D., & Ağaoğlu, E. (2014). İlkokullarda Örgüt Sağlığı İle Öğretmenlerin Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-17.Bağdatlı, F. (2015). Okul yöneticilerinin çatışma yönetimi stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem AkademiBaşaran, İ.E. (1994). Eğitim Yönetimi, Ankara: Kadıoğlu Matbaası.Başaran, İ. E. (1998). Yönetimde insan ilişkileri, yönetsel davranış. Ankara: Nobel.Buluç, B . (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4), 571-602.Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Akademi.Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin örgüt sağlığı üzerindeki etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 165-194Çatakdere, K. (2014). Öğretmen algılarına göre ilköğretim kurumları (ilkokul-ortaokul) yöneticilerinin çatışma yönetimi stratejileri ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Çoban, N. (2007). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin örgüt sağlığına ilişkin algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.Ebcim, Ö. P. (2012). Resmi ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin motivasyonu ile örgüt sağlığı algıları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.Edwards, C. B. (2008). An investigation of the relationship between transformational leadership and organizational health. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Capella University, Minneapolis.Eren, E. (2016) Yönetim ve Organizasyon,İstanbul: Beta YayınlarıErol, E. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin çatışma yönetimi stratejileri ve bu çatışma yönetimi stratejilerinin öğretmenlerin stres düzeyine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, UŞAK.Follett, M. P. (1940). Constructive conflict. In H. C. Metcalf & L. Urwick (Eds.), Dynamic administration: The collected papers of Mary Parker Follett (pp. 30– 49). New York: Harper & Row. [originally published 1926]Horata, C. S. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin tercih ettikleri çatışma yönetimi stratejilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi(Denizli ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Hoy, W. K., & Feldman, J. A. (1987), “Organizational Health: The Concept and its Measure”, Journal of Research and Development in Education, 20, Summer, 30-38.Kapıcı, S. (2015). Eğitim örgütlerinde çatışma ve çatışma yönetimi üzerine bir araştırma: İzmir Balçova örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Karagöz, M. (2016).SPSS 23 ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık.Karcıoğlu, F., Gövez, E., & Kahya, C. (2011). Yöneticilerin iletişim tarzı ve kullandıkları çatışma yönetim stili arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1).Karip, E. (1999). Çatışma yönetimi.Ankara: Pegema Yayıncılık.Kırçan, E. & Bostancı, B. A. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin çatışmayı yönetmede kullandıkları çatışma yönetimi stratejileri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 49-62Koç, N.C. (2016). İlkokul öğretmenlerinin çatışma yönetimi stratejileri ile iş doyumları arasındaki ilişki (Tekirdağ/Kapaklı İlçesi Örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Koçak, S., & Baskan, G. A. (2013). Okul müdürleri tarafından kullanılan çatışma yönetim yöntemlerinin etkililik düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44).Korkmaz, M. (2011).İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-139.Korkmaz, A. (2013). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin çatışma yönetimi stratejileri ve iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Miles, M. B. (1965). Planned change and organızatıonal health--fıgure and ground. Chapter 2, change processes ın the publıc schools.Odabaşıoğlu, F. (2013). İlkokul ve ortaokul müdürlerinin liderlik davranışları ve çatışma yönetimi stillerine ilişkin öğretmen algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Önk, M. (2015). İlköğretim Kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile çatışmayı yönetme stratejileri arasındaki ilişki(Ankara ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Özdemir, A. (2006). Öğretmenlerin okullarını örgüt sağlığı açısından değerlendirmeleri (İzmir ili Bornova ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dneizli.Polatçı, S., Ardıç, K., Adem, K. (2008). Akademik kurumlarda örgüt sağlığı ve örgüt sağlığını etkileyen değişkenlerin analizi.Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15 (2), 145-161.Rahim, M. A. (2001). Managing conflict in organizations. London: Westport, Connecticut, Quorum BooksRahim, M. A. (1983). A measure of styles of handling interpersonal conflict. The Academy of Management Journal. Vol.26, No.2, s.368-376.Rahim, M. A. (1985). A Strategy for managing conflict in complex organizations. Human Relations, 38(1), 81-89.Şendur, E. F. (2006). Örgütsel çatışma ve çatışma yönetimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.Taneri, A. (2011). İlköğretim kurumlarında etik liderlik ile örgüt sağlığı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.Tanrıverdi, M. (2008). Ortaöğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan çatışma yönetimi stilleri ile öğretmenlerin okul iklimi algıları arasındaki ilişki (Bursa ili örneği). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Toytok, E., & Açıkgöz, A. (2013). Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin çatışma yönetim stilleri ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. E-AJELI (Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction), 1(2), 24-36.Uğurlu, F. (2001). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Çatışma Yönetme Stilleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.Ural, A. (1997). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Öğretmenlerle Aralarındaki Çatışmaları Yöneltme Yöntemleri. Yayınlanmamış doktora tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.Uras, M. (2000). Lise öğretmenlerinin örgüt sağlığının moral, yenilikçilik, özerklik, uyum ve problem çözme yeterliği boyutlarına ilişkin algıları. PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi,(7).Yıldızoğlu, H. (2013). Okul yöneticilerinin beş faktör kişilik özellikleriyle çatışma yönetimi stili tercihleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Yiğit, İ. (2015). Ortaöğretim yöneticilerinin çatışma yönetimi stilleri (Trabzon örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.