Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Predictability of Flood Disasters; Prediction Sample of Floods in Gümüşhane Province Using Different Methods

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 23, 248 - 264, 31.08.2024
https://doi.org/10.54365/adyumbd.1420098

Öz

Flood hazard is a disaster that occurs frequently in our country and has a high cost of loss of life and property. The Black Sea region is the region most exposed to floods in our country. For this reason, in this study, 4 major floods that occurred in 1972, 1974, 2004 and 2017 in Gümüşhane Province, which is within the borders of the Black Sea region, were tried to be predicted by TOPSİS, Frequency Ratio and Entropy methods. Within the scope of the study, basin-based risk maps of the methods were prepared by using 9 parameters affecting floods. Information regarding the flood-affected areas was obtained from Public Institutions and point data was extracted in proportion to their areas. These point data were compared with the risk maps of the methods. The accuracy values of the methods were determined with 4 verification methods.
As a result of the study, while the parameters affecting floods were mostly determined as elevation and precipitation, this situation differed in some basins and methods. It was determined that the Frequency Ratio and Entropy method risk maps gave results compatible with the real situation, while the compatibility of the TOPSİS method was lower. The Frequency Ratio method had the highest accuracy values. This is because the Frequency Ratio method creates an algorithm as a result of watershed learning.

Proje Numarası

proje no: FDK-2022-2796

Kaynakça

  • Samanta, S., Pal, D. K., & Palsamanta, B. (2018). Flood susceptibility analysis through remote sensing, GIS and frequency ratio model. Applied Water Science, 8(2), 66.
  • Natarajan, L., Usha, T., Gowrappan, M., Palpanabhan Kasthuri, B., Moorthy, P., & Chokkalingam, L. (2021). Flood susceptibility analysis in chennai corporation using frequency ratio model. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 49, 1533-1543.
  • Ramesh, V., & Iqbal, S. S. (2022). Urban flood susceptibility zonation mapping using evidential belief function, frequency ratio and fuzzy gamma operator models in GIS: a case study of Greater Mumbai, Maharashtra, India. Geocarto International, 37(2), 581-606.
  • Majeed, M., Lu, L., Anwar, M. M., Tariq, A., Qin, S., El-Hefnawy, M. E., ... & Alasmari, A. (2023). Prediction of flash flood susceptibility using integrating analytic hierarchy process (AHP) and frequency ratio (FR) algorithms. Frontiers in Environmental Science, 10, 1037547.
  • Yukseler, U., Toprak, A., Gul, E., & Dursun, O. F. “Flood hazard mapping using M5 tree algorithms and logistic regression: a case study in East Black Sea Region”, Earth Science Informatics, 1-15. (2023).
  • Mudashiru, R. B., Sabtu, N., Abustan, I., & Balogun, W., “Flood hazard mapping methods: A review. Journal of hydrology”, 603, 126846, (2021).
  • Chen, Y., Wang, D., Zhang, L., Guo, H., Ma, J., & Gao, W. (2023). Flood risk assessment of Wuhan, China, using a multi-criteria analysis model with the improved AHP-Entropy method. Environmental Science and Pollution Research, 30(42), 96001-96018.
  • Dey, H., Shao, W., Moradkhani, H., Keim, B. D., & Peter, B. G. (2024). Urban flood susceptibility mapping using frequency ratio and multiple decision tree-based machine learning models. Natural Hazards, 1-29.
  • Ekmekcioğlu, Ö., Koc, K., & Özger, M. (2021). Stakeholder perceptions in flood risk assessment: A hybrid fuzzy AHP-TOPSIS approach for Istanbul, Turkey. International Journal of Disaster Risk Reduction, 60, 102327.
  • Belazreg, N. E. H., Hasbaia, M., Şen, Z., & Ferhati, A. (2024). Flood risk mapping using multi-criteria analysis (MCA) through AHP method case of El-Ham wadi watershed of Hodna basin (Algeria). Natural Hazards, 120(2), 1023-1039.
  • TOPRAK, A., & CANPOLAT, F. A. (2022). FREKANS ORAN, ANALİTİK HİYERARŞİ VE LOJİSTİK REGRESYON MODELLERİNİN TAŞKIN TEHLİKE TAHMİNİNDE KARŞILAŞTIRMALI KULLANIMI, FATSA İLÇE MERKEZİ VE YAKIN ÇEVRESİ ÖRNEĞİ. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (45), 349-379.
  • Senan, C. P., Ajin, R. S., Danumah, J. H., Costache, R., Arabameri, A., Rajaneesh, A., ... & Kuriakose, S. L. (2023). Flood vulnerability of a few areas in the foothills of the Western Ghats: a comparison of AHP and F-AHP models. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 37(2), 527-556.
  • Aksoy, H., Kirca, V. S. O., Burgan, H. I., & Kellecioglu, D. (2016). Hydrological and hydraulic models for determination of flood-prone and flood inundation areas. Proceedings of the International Association of Hydrological Sciences, 373, 137-141.
  • DSİ, “Doğu Karadeniz Taşkınları Raporu (1970-1995)”, DSİ Yayınları, Trabzon. (1996)
  • DSİ, “Su Dünyası Dergisi”, Sayı: 34, DSİ Vakfı Yayınları, Ankara. (2006)
  • Wehri, A. “General properties of entropy, Reviews of Modern Physics”, 50(2), 221-260, (1978)
  • Singh, V. P. “The Entropy theory as tool for modeling and decision making in environmental and water resources”, Water SA, 26,1, ISSN: 0378-4738, (2000).
  • Shannon C.E. “Mathematical Theory of Information. The Mathematical Theory of Information”, The University of Illinois Press: Urbana, IL, USA, 27, 170–180, (1948).
  • Erener A., Şebnem H., Düzgün B., “Improvement of statistical landslide susceptibility mapping by using spatial and global regression methods in the case of more and romsdal (norway)”, Landslides, Volume 7, 55-68, (2010).
  • Lai, Y. J., Liu, T. Y., & Hwang, C. L. “TOPSIS for MODM”, European journal of operational research, 76(3), 486-500, (1994).
  • Olson, D. L. “Comparison of weights in TOPSIS models”, Mathematical and Computer Modelling, 40(7-8), 721-727, (2004).

Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 23, 248 - 264, 31.08.2024
https://doi.org/10.54365/adyumbd.1420098

Öz

Taşkın afeti ülkemizde sıklıkla yaşanan, can ve mal kaybı bilançosu yüksek olan bir afettir. Karadeniz bölgesi ülkemizde en fazla taşkına maruz kalan bölgedir. Bu nedenle bu çalışmada Karadeniz bölgesinin sınırları içerisinde kalan Gümüşhane İlinde 1972, 1974, 2004 ve 2017 yıllarında yaşanan 4 büyük afet TOPSİS, Frekans Oran ve Entropi yöntemiyle tahmin edilmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında 9 adet taşkına etki eden parametre kullanılarak risk haritaları çıkarılmıştır. Kurumlarından elde edilen veriler alan oranında noktasal veri çıkarılmıştır. Çıkarılan bu noktasal veriler yöntemlerin risk haritaları ile karşılaştırılmıştır. 4 adet doğrulama metodu ile yöntemlerin doğruluk değerleri tespit edilmiştir.
Çalışma sonucunda taşkına etkili parametreler çoğunlukla yükselti ve yağış olarak belirlenirken bazı havza ve metotlarda bu durum farklılık göstermiştir. Frekans Oran ve Entropi metodu risk haritalarının gerçekle uyumlu sonuçlar verdiği, TOPSİS metodunun ise uyumunun daha düşük olduğu belirlenmiştir. Frekans Oran metodu en yüksek doğruluk değerlerine sahip olmuştur. Bunun nedeni, Frekans Oran metodunun havza öğrenimi sonucu algoritma oluşturmasıdır.

Destekleyen Kurum

İnönü Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Araştırma Fonu

Proje Numarası

proje no: FDK-2022-2796

Kaynakça

  • Samanta, S., Pal, D. K., & Palsamanta, B. (2018). Flood susceptibility analysis through remote sensing, GIS and frequency ratio model. Applied Water Science, 8(2), 66.
  • Natarajan, L., Usha, T., Gowrappan, M., Palpanabhan Kasthuri, B., Moorthy, P., & Chokkalingam, L. (2021). Flood susceptibility analysis in chennai corporation using frequency ratio model. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 49, 1533-1543.
  • Ramesh, V., & Iqbal, S. S. (2022). Urban flood susceptibility zonation mapping using evidential belief function, frequency ratio and fuzzy gamma operator models in GIS: a case study of Greater Mumbai, Maharashtra, India. Geocarto International, 37(2), 581-606.
  • Majeed, M., Lu, L., Anwar, M. M., Tariq, A., Qin, S., El-Hefnawy, M. E., ... & Alasmari, A. (2023). Prediction of flash flood susceptibility using integrating analytic hierarchy process (AHP) and frequency ratio (FR) algorithms. Frontiers in Environmental Science, 10, 1037547.
  • Yukseler, U., Toprak, A., Gul, E., & Dursun, O. F. “Flood hazard mapping using M5 tree algorithms and logistic regression: a case study in East Black Sea Region”, Earth Science Informatics, 1-15. (2023).
  • Mudashiru, R. B., Sabtu, N., Abustan, I., & Balogun, W., “Flood hazard mapping methods: A review. Journal of hydrology”, 603, 126846, (2021).
  • Chen, Y., Wang, D., Zhang, L., Guo, H., Ma, J., & Gao, W. (2023). Flood risk assessment of Wuhan, China, using a multi-criteria analysis model with the improved AHP-Entropy method. Environmental Science and Pollution Research, 30(42), 96001-96018.
  • Dey, H., Shao, W., Moradkhani, H., Keim, B. D., & Peter, B. G. (2024). Urban flood susceptibility mapping using frequency ratio and multiple decision tree-based machine learning models. Natural Hazards, 1-29.
  • Ekmekcioğlu, Ö., Koc, K., & Özger, M. (2021). Stakeholder perceptions in flood risk assessment: A hybrid fuzzy AHP-TOPSIS approach for Istanbul, Turkey. International Journal of Disaster Risk Reduction, 60, 102327.
  • Belazreg, N. E. H., Hasbaia, M., Şen, Z., & Ferhati, A. (2024). Flood risk mapping using multi-criteria analysis (MCA) through AHP method case of El-Ham wadi watershed of Hodna basin (Algeria). Natural Hazards, 120(2), 1023-1039.
  • TOPRAK, A., & CANPOLAT, F. A. (2022). FREKANS ORAN, ANALİTİK HİYERARŞİ VE LOJİSTİK REGRESYON MODELLERİNİN TAŞKIN TEHLİKE TAHMİNİNDE KARŞILAŞTIRMALI KULLANIMI, FATSA İLÇE MERKEZİ VE YAKIN ÇEVRESİ ÖRNEĞİ. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (45), 349-379.
  • Senan, C. P., Ajin, R. S., Danumah, J. H., Costache, R., Arabameri, A., Rajaneesh, A., ... & Kuriakose, S. L. (2023). Flood vulnerability of a few areas in the foothills of the Western Ghats: a comparison of AHP and F-AHP models. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 37(2), 527-556.
  • Aksoy, H., Kirca, V. S. O., Burgan, H. I., & Kellecioglu, D. (2016). Hydrological and hydraulic models for determination of flood-prone and flood inundation areas. Proceedings of the International Association of Hydrological Sciences, 373, 137-141.
  • DSİ, “Doğu Karadeniz Taşkınları Raporu (1970-1995)”, DSİ Yayınları, Trabzon. (1996)
  • DSİ, “Su Dünyası Dergisi”, Sayı: 34, DSİ Vakfı Yayınları, Ankara. (2006)
  • Wehri, A. “General properties of entropy, Reviews of Modern Physics”, 50(2), 221-260, (1978)
  • Singh, V. P. “The Entropy theory as tool for modeling and decision making in environmental and water resources”, Water SA, 26,1, ISSN: 0378-4738, (2000).
  • Shannon C.E. “Mathematical Theory of Information. The Mathematical Theory of Information”, The University of Illinois Press: Urbana, IL, USA, 27, 170–180, (1948).
  • Erener A., Şebnem H., Düzgün B., “Improvement of statistical landslide susceptibility mapping by using spatial and global regression methods in the case of more and romsdal (norway)”, Landslides, Volume 7, 55-68, (2010).
  • Lai, Y. J., Liu, T. Y., & Hwang, C. L. “TOPSIS for MODM”, European journal of operational research, 76(3), 486-500, (1994).
  • Olson, D. L. “Comparison of weights in TOPSIS models”, Mathematical and Computer Modelling, 40(7-8), 721-727, (2004).
Toplam 21 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hidromekanik, İnşaat Mühendisliğinde Sayısal Modelleme
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ufuk Yükseler 0000-0002-7233-0821

Ömerul Faruk Dursun 0000-0003-3923-5205

Proje Numarası proje no: FDK-2022-2796
Yayımlanma Tarihi 31 Ağustos 2024
Gönderilme Tarihi 15 Ocak 2024
Kabul Tarihi 1 Temmuz 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 11 Sayı: 23

Kaynak Göster

APA Yükseler, U., & Dursun, Ö. F. (2024). Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 11(23), 248-264. https://doi.org/10.54365/adyumbd.1420098
AMA Yükseler U, Dursun ÖF. Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. Ağustos 2024;11(23):248-264. doi:10.54365/adyumbd.1420098
Chicago Yükseler, Ufuk, ve Ömerul Faruk Dursun. “Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi”. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 11, sy. 23 (Ağustos 2024): 248-64. https://doi.org/10.54365/adyumbd.1420098.
EndNote Yükseler U, Dursun ÖF (01 Ağustos 2024) Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 11 23 248–264.
IEEE U. Yükseler ve Ö. F. Dursun, “Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi”, Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, c. 11, sy. 23, ss. 248–264, 2024, doi: 10.54365/adyumbd.1420098.
ISNAD Yükseler, Ufuk - Dursun, Ömerul Faruk. “Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi”. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 11/23 (Ağustos 2024), 248-264. https://doi.org/10.54365/adyumbd.1420098.
JAMA Yükseler U, Dursun ÖF. Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2024;11:248–264.
MLA Yükseler, Ufuk ve Ömerul Faruk Dursun. “Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi”. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, c. 11, sy. 23, 2024, ss. 248-64, doi:10.54365/adyumbd.1420098.
Vancouver Yükseler U, Dursun ÖF. Taşkın Afetlerinin Önceden Tahmin Edilebilirliği; Gümüşhane İlinde Yaşanan Afetlerinin Farklı Yöntemlerle Tahmin Örneklemi. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2024;11(23):248-64.