GÖRME ENGELLİ RUH SAĞLIĞI ÇALIŞANLARININ MESLEKİ DENEYİMLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, , 404 - 442, 31.12.2023

Fatih Kucur , Merve Demirdöven

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1174887

Öz

Çalışma hayatının sorunları genel olarak sanayi devriminin başlangıcından bu yana hem ulusal hem de uluslararası düzlemde birçok boyutuyla tartışılmaktadır. Bugün gelinen noktada her ne kadar birçok ilerleme kaydedilmiş gibi görünse de halen önemli bir tartışma alanı olarak güncelliğini korumaktadır. Bireyin günlük hayatını devam ettirebilmesi ve insan onuruna yaraşır bir iş ihtiyacı tartışmalarının gölgesinde gündeme gelen bir başka konu ise dezavantajlıların sistem içerisinde karşılaştıkları zorluklardır. Çalışma hayatının rekabete dayalı ve sürekli yüksek performans odaklı bir alan olarak tanımlanması, süreci engelliler için daha da zorlaştırmaktadır. Bu çerçevede çalışmada, görme engelli bireylerin çalışma hayatı içerisinde yaşadıkları deneyimlere odaklanılmış ve bu deneyimlere yönelik değerlendirmeleri ele alınmaya çalışılmıştır. Nitel araştırma desenli yürütülen çalışmada ruh sağlığı alanında çalışan 10 görme engelli uzmana ulaşılmıştır. Araştırma bulgularından hareketle, uzmanların mesleki deneyimlerinin şekillenmesinde görme engelli olmaları yanında çalışma ortamları, mesleki rollerini uygulamaya aktarabilmeleri noktasında kurumların sağladığı imkânlar, danışanların özellikleri ve ihtiyaçları gibi hususların da belirleyici olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Görme engelli, engelli, mesleki deneyim

EVALUATION OF VISUALLY IMPAIRED MENTAL HEALTH PROFESSIONALS’ VIEW ON PROFESSIONAL EXPERIENCES

Öz

Since the beginning of the industrial revolution, the problems of working life in general have been discussed in many dimensions both nationally and internationally. Although it seems like a lot of progress has been made to the point reached today, it still maintains its topicality as an important area of discussion. In the shadow of the discussions about the individual's ability to continue his daily life and the need for a job worthy of human dignity, another issue that comes to the fore is the difficulties faced by the disadvantaged in the system. The definition of working life as a competitive and constantly high performance oriented field makes the process even more difficult for the disabled. In this context, this current study focused on the experiences of visually impaired individuals in their working life and tried to address their evaluations of these experiences. In the study carried out with a qualitative research design, 10 visually impaired specialists working in the field of mental health were reached. Based on the research findings, it has been seen that besides being visually impaired, the opportunities provided by their institutions, the characteristics and needs of their clients are also determinative in the shaping of the professional experience of the specialists in terms of their working environment and the ability to transfer their professional roles to practice.

Anahtar Kelimeler

Visually impaired, disabled, professional experience

Kaynakça

• Anıl, A. ve İlik, Ş. Ş. (2022). Engelli çalışanların işyeri ve işverenine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 12(1), 107–124.
• Arslan, H. ve Altıntaş, G. (2014). Engellilerin çalışma yaşamına katılımını arttırarak toplumla kaynaşmalarını sağlamayı hedefleyen bir model önerisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 165–186.
• Arslan, Y., Şahin, H. M., Gülnar, U. ve Şahbudak, M. (2014). Görme engellilerin toplumsal hayatta yaşadıkları zorluklar (Batman merkez örneği). Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 4(2), 1-14.
• Banks, J., Grotti, R., Fahey, É. ve Watson, D. (2018). Disability and discrimination in Ireland: Evidence from the QNHS Equality Modules 2004, 2010, 2014. Dublin, Ireland.
• Başcıllar, M. ve Taşcı, A. (2018). İş yükü ve iş tatmini arasındaki ilişki: Sosyal hizmet uzmanları üzerine bir araştırma. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4, 330–344.
• Bellemare, C., Goussé, M., Lacroix, G. ve Marchand, S. (2019). Physical disability, discrimination, and public subsidies: evidence from a field experiment controlling for workplace accessibility (No: 11461). Bonn.
• Burcu, E. (2017). Türkiye’de engelli bireylerin dezavantajlı konumlarına engellilik sosyolojisinin eleştirel tavrıyla bakmak. Toplum ve Demokrasi, 11(24), 107–125.
• Carr, D. ve Namkung, E. H. (2021). Physical disability at work: How functional limitation affects perceived discrimination and interpersonal relationships in the workplace. Journal of Health and Social Behavior, 62(4), 545–561.
• Corey, G. (2015). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları. Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Cudjoe, E. ve Alhassan, A. (2017). Perceptions about disability among persons with and without disabilities in Sekondi, Ghana: a qualitative study. Asian Research Journal of Arts and Social Sciences, 3(1), 1–10.
• Çüm, B. ve Köroğlu, C. Z. (2021). Sosyal hizmet uzmanlarının çalışma yaşamlarında karşılaştıkları sorunlar: Burdur ili örneği. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(1), 165–182.
• EGED. (2017). Engelsiz bir üniversite için tespit ve öneriler el kitabı. Ankara: Şen Matbaa.
• Gönültaş, O. (2021). Lise öğrencilerine yönelik kariyer danışmanlığı ve mesleki rehberlik alanında yapılan deneysel çalışmaların incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 233–244.
• Graham, K. M., McMahon, B. T., Kim, J. H., Simpson, P. ve McMahon, M. C. (2018). Patterns of workplace discrimination across broad categories of disability. Rehabilitation Psychology, 62(4).
• Kahraman Güloğlu, F. (2022). Engellilik hakkında kavramsal karmaşanın nedenleri ve Türkiye’deki durum. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(1), 291–315.
• Kanyılmaz Polat, E. (2020). Engelli bireylerin çalışma yaşamında karşılaştıkları sorunlara yönelik nitel bir araştırma: Çanakkale örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 869–897.
• Kanyılmaz Polat, E., Bacak, B. ve Kıroğlu, F. (2020). Çalışma yaşamında görme engelli bireyler: Çanakkale örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(49), 917–960.
• Karakuyu, A. (2017). Engelli bireylerin bakışıyla çalışma ve günlük hayattaki engelli sorunları. Kesit Akademi Dergisi, 3(12), 674–685.
• Khoo, S. L., Tiun, L. T. ve Lee, L. W. (2013). Unseen challenges, unheard voices, unspoken desires: Experiences of employment by Malaysians with physical disabilities. Kajian Malaysia: Journal of Malaysian Studies, 31(1).
• Kızılaslan, A., Zorluoğlu, S. L., Yüce, A. ve Sözbilir, M. (2016). Yeti yitimi modellerinin tarihsel süreci. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 183–197. doi:10.17240/aibuefd.2016.16.1-5000182917
• Kiesel, L. R., Dezelar, S. ve Lightfoot, E. (2019). Equity in social work employment: opportunity and challenge for social workers with disabilities in the United States. Disability & Society, 34(9–10), 1399–1418.
• Kodaman, N. ve Kızılkaya, M. (2022). Sağlık profesyonellerinde iş doyumu ve tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesi: Büyükşehir Belediyesi örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(2), 280–291.
• Makkawy, A. ve Long, S. (2021). Visual impairment in the virtual workplace: Exploration, experience, and interpretation. Journal of Visual Impairment & Blindness, 115(4), 299–309.
• McKinney, E. L. ve Swartz, L. (2021). Employment integration barriers: experiences of people with disabilities. The International Journal of Human Resource Management, 32(10), 2298–2320.
• Mellifont, D., Smith-Merry, J., Dickinson, H., Llewellyn, G., Clifton, S., Ragen, J., … Williamson, P. (2019). The ableism elephant in the academy: A study examining academia as informed by Australian scholars with lived experience. Disability & Society, 34(7–8), 1180–1199.
• Narayanan, S. (2018). A study on challenges faced by disabled people at workplace in Malaysia. Putrajaya İnternational Conference on Children, Women, Elderly and People with Disabilities içinde (ss. 185–197).
• Norstedt, M. (2019). Work and invisible disabilities: Practices, experiences and understandings of (non)disclosure. Scandinavian Journal of Disability Research, 21(1), 14–24.
• Omolawal, S. A. (2019). Disability, Workplace Relations and Social Exclusion of “the people with special needs” in selected public organisations in Ibadan, Nigeria. International Journal of Humanities and Social Science, 9(8), 15–25.
• Orhan, S. ve Uysal, S. (2019). Engelli bireylerin çalışma hayatında maruz kaldıkları duygusal yükler: Sakarya ili örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 270–291.
• Oud, J. (2018). Academic librarians with disabilities: job perceptions and factors influencing positive workplace experiences. Partnership: The Canadian Journal of Library and Information Practice and Research, 13(1).
• Özaydın, M. M. ve Ölmezoğlu İri, N. (2020). İşgücü piyasasında engelli istihdamı üzerine emek arz yönlü bir araştırma: Gümüşhane örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 89–110.
• Öztabak, M. Ü. (2018). Engelli bireylerin meslek seçiminde etkili olan faktörlerin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 48(48), 21–40.
• Parmaksız, İ. ve Gök, A. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde karşılaştıkları güçlükler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (47), 247–265.
• Pascoe, K. M., Waterhouse-Bradley, B. ve McGinn, T. (2022). Social workers’ experiences of bureaucracy: A systematic synthesis of qualitative studies. The British Journal of Social Work.
• Şahin, A., Sevim, O., Çiğdem, S. ve Aydın, G. (2011). Görme engelli türkçe öğretmenlerinin eğitim öğretim ortamındaki durumlarına yönelik düşünceleri. Education Sciences, 6(1), 515-525.
• Şeker, G. ve Kaya, A. (2019). Mesleki karar verme programının onuncu sınıf öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeyleri üzerinde etkililiğinin sınanması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 457–476.
• Şiriner Önver, M. (2014). Yeti yitimli bireyleri sakatlayan kentsel mekânlar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25(2), 37–60.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2022). Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni.
• Uppal, S. (2005). Disability, workplace characteristics and job satisfaction. International Journal of Manpower, 26(4), 336–349.
• Wahidin, H., Waycott, J. ve Baker, S. (2018). The challenges in adopting assistive technologies in the workplace for people with visual impairments. In Proceedings of the 30th Australian Conference on Computer-Human Interaction içinde (ss. 432–442).
• Wilson‐Kovacs, D., Ryan, M. K., Haslam, S. A. ve Rabinovich, A. (2008). ‘Just because you can get a wheelchair in the building doesn't necessarily mean that you can still participate’: barriers to the career advancement of disabled professionals. Disability & Society, 23(7), 705-717.
• Yalçın, M. (2021). Kadın sığınma evi hizmetlerinin hizmet alanlar ve hizmet sunanlar açısından değerlendirilmesi: Ankara örneği. ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 255–282.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zengin, O. ve Çalış, N. (2017). Sosyal hizmet uzmanlarının mesleki uygulamaları ve çalışma koşulları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28(1), 47–68.