Öz
During the reign of Sultan Abdulhamid II, The Young Turks who were orginizing themselves in the military schools as an opposition organization increased in number which can not be ignored. The main target of The Young Turks who came together on the base of opposing padishah was bringing the Constitutional Government back. The Young Turks Whose activities against the authority were uncovered were sentenced to several penalties. To get benefit from these opponent youngsters who attended to the most eminent schools of the country Sultan Abdulhamid II charged them in the hotspots of the country after their graduation. One of The young Turks who was charged to a remote part of the country is Jami Bey. After his graduation he was sent to Fezzan with the rank of captain as district governor. Fezzan an exile region which covers the North of The Sahara, from the North by Italian and from the West and the East by the English colonialism was on target. Among three major colonialists Jami Bey tried to save The Ottoman interests and he took the resonsiblty of protecting the native tribes against the colonialists. In this study Jami Bey's activities in Tripoli and Fezzan will be approached
Anahtar Kelimeler
Jami Bey The Sahara Desert Fezzan colonialism The Second Constitutionalism
Kaynakça
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Kaynakları
- BOA, BEO., 3610/270717.
- BOA, BEO, 3068/230049.
- BOA, DH, ŞFR, 409/135–3.
- BOA, DH. MKT., 2723/90.
- BOA, DH. MKT., 926/24.
- BOA, DH. ŞFR., 409/135.
- BOA, DH.MKT., 1211/19.
- BOA, DH.MKT., 2745/96.
- BOA, DH.MKT., 2821/13.
- BOA, DH.MKT., 2857/69.
- BOA, DH.MKT., 2865/10.
- BOA, DH.MKT., 926/24.
- BOA, DH.SYS., 36/14.
- BOA, İ.TAL., 437/39.
- BOA, İ. DUİT., 11/111.
- Acehan, A. (2008). “Osmanlı Devleti’nin Sürgün Politikası ve Sürgün Yerleri”. Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5): 12-29.
- Artuç, N. (2013). İttihatçı-senûsî ilişkileri (1908-1918). İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- Baykurt, C. (2009). Cami Baykurt’un Anılarıyla Son Osmanlı Afrikası’nda Hayat, Çöl İnsanları, Sürgünler ve Jön Türkler. Haz., Arı İnan. İstanbul: İş Bankası Kültür Yay.
- Baykurt, C. (2011). Trablusgarb’tan Sahrâ-yı Kebîre Doğru. Sadeleştiren, Yüksel Kanar. İstanbul: Ark Yayınları.
- Bilgi, N. (1999). “Trablusgarb’a Dair Bir Layiha”. Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Sayı III: 81-11.
- Birecikli, İ. B. (2012). “Sultan II. Abdülhamid’e karşı Başarısız Bir Darbe Teşebbüsü”. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (1): 683–697.
- Cami, (1326). Trablusgarb’dan sahrâ-yı kebîre doğru. İstanbul: Nişân Babikyân Matbaası.
- Çaycı, A. (1995). Büyük sahra’da Türk-Fransız rekabeti (1858–1911). Ankara: TTK Yayınları.
- Demir, F. (1994). İkinci Meşrutiyet Dönemi Meclis-i Mebusan Seçimleri (1908–1914). Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İzmir.
- Demirel, A. (2010). İlk meclis’in vekilleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Demirel, M. (2007). Cami Baykurt. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Sol. VIII. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Gökbayır, S. (2012). “Gizli Bir Cemiyetten İktidara: Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin 1908 Seçimleri Siyasi Programı”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1): 61–96.
- Kahraman, K. (1996). Fizan. İslam Ansiklopedisi, XIII, İstanbul: Diyanet İşleri Başkalığı Yayınları.
- Kavas, A. (1999). “Büyük Sahra’da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı-Tevarık Münasebetleri”. İslam Araştırmaları Dergisi, 3: 171–195.
- Koloğlu, O. (2003). Osmanlı meclislerinde Libya ve Libyalılar. İstanbul: Boyut Kitapları Yayınları.
- Koloğlu, O. (2008). Fizan korkusundan Libya mücahitliğine. İstanbul: Truva Yayınları.
- Kurtcephe, İ. (1995). Türk İtalyan ilişkileri (1911-1916). Ankara: TTK Yayınları.
- Takvim-i Vekayi Gazetesi, 20 Eylül 1324.
- Toprak, S. V. (2012). “Osmanlı Yönetiminde Kuzey Afrika Garp Ocakları”. Türkiyat Mecmuası, 22, (Bahar 2012): 223–236.
- Toprak, S. V. (2013). “İlk Osmanlı Seçimleri ve Parlamentosu”. Sosyoloji Dergisi, 26: 169–190.
- Tunaya, T. Z. (1998). Türkiye’de siyasal partiler. I. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Turfan, M. N. (2003). Jön Türklerin yükselişi-siyaset, asker ve Osmanlının çöküşü. İstanbul: Alkım Yayınları.
- Uzunçarşılı, İ. H. (1994). Osmanlı Tarihi. II. Ankara: TTK Yayınları.
- Yiner, A. (2006). Müşir Recep Paşa’nın Askeri ve Siyasi Hayatı (1842–1908). Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yiner, A. (2007). Müşîr Recep Paş., Diyanet İslam Ansiklopedisi, 34, İstanbul, s. 508.
- Yiner, A. (2013). “Farklı İki Meclisten Bir Portre: Abdülkadir Cami Bey”. Turkish-Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkic, 8 (11): 407–437.
Öz
Sultan II. Abdülhamid döneminde bir muhalefet örgütü olarak askerî okullarda teşkilatlanan İttihatçıların sayısı zamanla azımsanmayacak kadar artmıştır. Padişaha muhalefet üzerine bir araya gelen İttihatçıların temel hedefi Meşrutiyet idaresini geri getirmekti. İktidar aleyhindeki faaliyetleri fark edilen İttihatçılar çeşitli cezalara çarptırılıyordu. Sultan II. Abdülhamid, ülkenin güzide okullarında okuyan bu muhalif gençlerin birikimlerini boşa harcamamak için mezun olduklarında onları memleketin sorunlu bölgelerinde görevlendirmekteydi. Harp Okulu’ndan mezun olduktan sonra memleketin bir köşesine tayin edilen İttihatçılardan biri de Cami Bey’dir. Cami Bey, mezuniyetinden sonra yüzbaşı rütbesiyle, kaymakam olarak Fizan’a gönderilmiştir. Büyük Sahra Çölü’nün kuzeyini kapsayan sürgün mıntıkası Fizan, bu sıralarda kuzeyden İtalyan, batı ve güneyden Fransız ve doğudan İngiltere sömürgeciliğinin hedefidir. Üç büyük sömürgeci güç arasında Osmanlı menfaatlerini korumaya çalışan Cami Bey, aynı zamanda sömürgecilere karşı yerli kabilelerin korunması görevini de üstlenmiştir. Bu çalışmada, Cami Bey’in Trablusgarp ve Fizan’daki faaliyetleri ele alınmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Cami Bey, Büyük Sahra Çölü, Fizan, Sömürgecilik, II. Meşrutiyet.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Kaynakları
- BOA, BEO., 3610/270717.
- BOA, BEO, 3068/230049.
- BOA, DH, ŞFR, 409/135–3.
- BOA, DH. MKT., 2723/90.
- BOA, DH. MKT., 926/24.
- BOA, DH. ŞFR., 409/135.
- BOA, DH.MKT., 1211/19.
- BOA, DH.MKT., 2745/96.
- BOA, DH.MKT., 2821/13.
- BOA, DH.MKT., 2857/69.
- BOA, DH.MKT., 2865/10.
- BOA, DH.MKT., 926/24.
- BOA, DH.SYS., 36/14.
- BOA, İ.TAL., 437/39.
- BOA, İ. DUİT., 11/111.
- Acehan, A. (2008). “Osmanlı Devleti’nin Sürgün Politikası ve Sürgün Yerleri”. Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5): 12-29.
- Artuç, N. (2013). İttihatçı-senûsî ilişkileri (1908-1918). İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- Baykurt, C. (2009). Cami Baykurt’un Anılarıyla Son Osmanlı Afrikası’nda Hayat, Çöl İnsanları, Sürgünler ve Jön Türkler. Haz., Arı İnan. İstanbul: İş Bankası Kültür Yay.
- Baykurt, C. (2011). Trablusgarb’tan Sahrâ-yı Kebîre Doğru. Sadeleştiren, Yüksel Kanar. İstanbul: Ark Yayınları.
- Bilgi, N. (1999). “Trablusgarb’a Dair Bir Layiha”. Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Sayı III: 81-11.
- Birecikli, İ. B. (2012). “Sultan II. Abdülhamid’e karşı Başarısız Bir Darbe Teşebbüsü”. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (1): 683–697.
- Cami, (1326). Trablusgarb’dan sahrâ-yı kebîre doğru. İstanbul: Nişân Babikyân Matbaası.
- Çaycı, A. (1995). Büyük sahra’da Türk-Fransız rekabeti (1858–1911). Ankara: TTK Yayınları.
- Demir, F. (1994). İkinci Meşrutiyet Dönemi Meclis-i Mebusan Seçimleri (1908–1914). Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İzmir.
- Demirel, A. (2010). İlk meclis’in vekilleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Demirel, M. (2007). Cami Baykurt. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Sol. VIII. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Gökbayır, S. (2012). “Gizli Bir Cemiyetten İktidara: Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin 1908 Seçimleri Siyasi Programı”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1): 61–96.
- Kahraman, K. (1996). Fizan. İslam Ansiklopedisi, XIII, İstanbul: Diyanet İşleri Başkalığı Yayınları.
- Kavas, A. (1999). “Büyük Sahra’da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı-Tevarık Münasebetleri”. İslam Araştırmaları Dergisi, 3: 171–195.
- Koloğlu, O. (2003). Osmanlı meclislerinde Libya ve Libyalılar. İstanbul: Boyut Kitapları Yayınları.
- Koloğlu, O. (2008). Fizan korkusundan Libya mücahitliğine. İstanbul: Truva Yayınları.
- Kurtcephe, İ. (1995). Türk İtalyan ilişkileri (1911-1916). Ankara: TTK Yayınları.
- Takvim-i Vekayi Gazetesi, 20 Eylül 1324.
- Toprak, S. V. (2012). “Osmanlı Yönetiminde Kuzey Afrika Garp Ocakları”. Türkiyat Mecmuası, 22, (Bahar 2012): 223–236.
- Toprak, S. V. (2013). “İlk Osmanlı Seçimleri ve Parlamentosu”. Sosyoloji Dergisi, 26: 169–190.
- Tunaya, T. Z. (1998). Türkiye’de siyasal partiler. I. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Turfan, M. N. (2003). Jön Türklerin yükselişi-siyaset, asker ve Osmanlının çöküşü. İstanbul: Alkım Yayınları.
- Uzunçarşılı, İ. H. (1994). Osmanlı Tarihi. II. Ankara: TTK Yayınları.
- Yiner, A. (2006). Müşir Recep Paşa’nın Askeri ve Siyasi Hayatı (1842–1908). Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yiner, A. (2007). Müşîr Recep Paş., Diyanet İslam Ansiklopedisi, 34, İstanbul, s. 508.
- Yiner, A. (2013). “Farklı İki Meclisten Bir Portre: Abdülkadir Cami Bey”. Turkish-Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkic, 8 (11): 407–437.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ağustos 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 |