Finansal Raporlama Hilelerinin Saptanmasında Kullanılan Araçların Önem Derecelerinin Bağımsız Denetçilerin Bakış Açılarıyla Değerlendirilmesi
Öz
Bu çalışmanın amacı öncelikle, bağımsız denetçilerin bakış
açılarıyla finansal raporlama hilelerinin ortaya çıkarılmasında hangi
araçların/uygulamaların önemli olduğunu belirlemektir. Ayrıca denetim
hizmetinin karşılığı olan ücretin doğrudan işletmeden alınmasının bağımsızlık
sorununa yol açıp açmadığı ve denetçi bağımsızlığının güçlendirilmesi için
nelerin yapılmasının uygun olacağı da saptanmak istenmiştir. Bu amaçları
gerçekleştirmek için bağımsız denetim şirketlerinde çalışan bağımsız
denetçilerden 300’ünün üzerinde 2017 Haziran-Ağustos döneminde bir anket
uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 paket programı ile analize tabi
tutulmuştur. Analiz sonucunda, bağımsız denetçilere göre finansal raporlama
hilelerinin ortaya çıkarılmasında en önemli üç aracın/uygulamanın sırasıyla
bağımsız denetim, iç denetim ve iç kontrol ortamı ve sistemleri olduğu saptanmıştır.
Denetim ücretinin doğrudan işletmeden alınmasının bir bağımsızlık
sorununa yol açtığına inananların oranı %27,8 bulunmuştur. Denetim ücretinin
ödenme şekli açısından bağımsızlığı güçlendirecek önerilerden “Müşteri
işletmelerden yapılacak kesintilerle oluşturulan bir havuz hesabından”
önerisinin %46,97 oranıyla en iyi öneri olduğu bulgusu elde edilmiştir.
Bağımsız denetçilerin %87,7’sinin hile risk değerlendirmesi için “Kontrol
Çizelgelerini” tercih ettikleri belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Albrecht, W.S.,Albrecht, C.C. & Albrecht, C. O. (2006). Fraud Examination, Second Edition, Thomson South Western Corporation.
- Bayraklı, H., Erkan, M. ve Elitaş, C. (2012). Muhasebe ve Vergi Denetiminde Muhasebe Hata ve Hileleri, Ekin Basın Yayın Dağıtımı.
- Bozkurt, N. (2009). İşletmelerin Kara Deliği Hile: Çalışan Hileleri, İstanbul: Alfa Yayınları.
- Coenen, T. (2008). Essentials Of Corperate Fraud. USA: John Willey&Sons, Ins.
- Çelik, A. (2007). Bağımsız Denetim Kuruluşlarının Sorumluluğu. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Demir, M. (2004). Yeminli Malî Müşavirlerin Ekonomik Sisteme Katkısı, Meslekî Sorunları ve Çözüm Önerileri, Yayınlanmamış doktora tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- Demir, V. ve Bahadır, O. (2007). “Muhasebe Manipülasyonu-Yöntemler ve Teknikler.” Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO Yayınları, 17(84): 285-302
- Hacı Hasanoğlu, T. ve Karaca, N. (2015). “Potansiyel Muhasebe Meslek Mensuplarının Hile Algısı Üzerine Bozok Üniversitesin ’de Yapılan Bir Araştırma.” Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1): 117-130.
- Kandemir, C. (2010). Muhasebe Hilelerinin Ortaya Çıkarılmasında ve Önlenmesinde Bağımsız Denetimin Rolü ve Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu. Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Adana.
- Kartal, F. (2013). “Türkiye’de Kamu ve Özel Sektörde İç Denetim Uygulamaları.” Maliye ve Finans Yazıları, 27(99):8-36
- Kızılboğa, R. ve Özşahin, F. (2013). “Etkin Bir İç Kontrol Sisteminin İç Denetim Faaliyetine ve İç Denetçilere Katkısı.” Niğde Üniversitesi Dergisi, 6(2): 220-236.
- Özeroğlu, A. İ. (2014). “Finansal Aldatmaca ve İşletme Hileleri” Akademik Sosyal Araştırma Dergisi, 2 (2):180-196.
- Singleton, T. W.A., Singleton, G.J. B.& Robert J.L.,(2006). “Fraud Auditing and Forensic Accounting.” 3rd Edition, John Wiley&Sons., New York, USA,page:244.
- SPK, Sermaye Piyasası Kurulu, Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliği (Seri: X, No: 22).
- Tarhan M. ve Banu, Y. T.S.(2013). “Yatırım Hileleri”, Öneri Dergisi, 10(39): 31-39.
- Uçma, T. (2010). Finansal Bilgi Manipülasyonunda ve Hileli Finansal Raporlamada Denetçi Sorumluluğunun Belirlenmesine Yönelik Yapısal Eşitlik Modeli (SEM) Uygulaması. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
- Ulusoy, S. (2007). Finansal Tablo Hilelerinin Değerlendirilmesi ve Bu Kapsamda Hasılatın Kaydedilmesinde Özellikli Durumlar. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Ankara.
- Wells, J. T. (2008). Principles of Fraud Examination, John Wiley&Sons, Inc, New York, USA.
- Yaman, A. (2008). Kamu İç Kontrol Sisteminin Başarı Faktörleri. Mali Hukuk Dergisi, 138(1): 28-34
- Yıldız, E. ve Baskan, T. D. (2014). “Muhasebe Hilelerinin Önlenmesinde Kullanılan Araçlar: BİST Şirketleri Üzerine Bir Araştırma.” Muhasebe ve Finansman Dergisi,62(1):1-18
- TDK, Türkçe Sözlük (1983). geliştirilmiş 7. Baskı, Ankara Türk Dil Kurumu yayınları.
- TTK, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (Kabul Tarihi: 13.01.2011).
- Vergi Usul Kanunu http://www.verginet.net/FrameChild.aspx?ID=3196
- Association Of Certified Fraud Examiners-ACFE, 2016 Report To The Nation Occupational Fraud&Abuse
- Borçlar Kanunu (Kabul Tarihi: 04.10.1926)
- http://www.andbelgelendirme.com/iso-31000
- http://www.turkmmo 21.02.2017
Assessment of the Importance Ratings of the Tools Used in The Determination of Financial Reporting Frauds by Independent Auditors' Perspectives
Öz
The purpose of this study is primarily to determine which tools /
practices are important for the discovery of financial reporting scams by
independent inspectors. It is also desirable to determine whether it is
appropriate for the supervisory service to obtain the wage charged directly
from the operation, leading to the problem of independence, and for what is to
be done to strengthen the auditor independence. In order to realize these
objectives, a survey was conducted in the period of June-August 2017 over 300
of independent auditors working in independent audit companies. The data
obtained were analyzed by SPSS 22 package program. As a result of analysis, it
has been determined that the three most important tools / practices for the
discovery of financial reporting frauds according to independent auditors are
independent auditing, internal audit and internal control systems and systems,
respectively.
27.8% of those who believe that the receipt of the audit fee directly
from the business leads to an independence problem. From the proposals that
would strengthen the independence in terms of the way the audit fee was paid,
the finding was that the proposal from “a pool account that is made from
customer enterprises” was the best proposal with 46.97%.It was determined that
87.7% of the independent auditors preferred "Control Charts" for
fraud risk assessment.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Albrecht, W.S.,Albrecht, C.C. & Albrecht, C. O. (2006). Fraud Examination, Second Edition, Thomson South Western Corporation.
- Bayraklı, H., Erkan, M. ve Elitaş, C. (2012). Muhasebe ve Vergi Denetiminde Muhasebe Hata ve Hileleri, Ekin Basın Yayın Dağıtımı.
- Bozkurt, N. (2009). İşletmelerin Kara Deliği Hile: Çalışan Hileleri, İstanbul: Alfa Yayınları.
- Coenen, T. (2008). Essentials Of Corperate Fraud. USA: John Willey&Sons, Ins.
- Çelik, A. (2007). Bağımsız Denetim Kuruluşlarının Sorumluluğu. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Demir, M. (2004). Yeminli Malî Müşavirlerin Ekonomik Sisteme Katkısı, Meslekî Sorunları ve Çözüm Önerileri, Yayınlanmamış doktora tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- Demir, V. ve Bahadır, O. (2007). “Muhasebe Manipülasyonu-Yöntemler ve Teknikler.” Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO Yayınları, 17(84): 285-302
- Hacı Hasanoğlu, T. ve Karaca, N. (2015). “Potansiyel Muhasebe Meslek Mensuplarının Hile Algısı Üzerine Bozok Üniversitesin ’de Yapılan Bir Araştırma.” Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1): 117-130.
- Kandemir, C. (2010). Muhasebe Hilelerinin Ortaya Çıkarılmasında ve Önlenmesinde Bağımsız Denetimin Rolü ve Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu. Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Adana.
- Kartal, F. (2013). “Türkiye’de Kamu ve Özel Sektörde İç Denetim Uygulamaları.” Maliye ve Finans Yazıları, 27(99):8-36
- Kızılboğa, R. ve Özşahin, F. (2013). “Etkin Bir İç Kontrol Sisteminin İç Denetim Faaliyetine ve İç Denetçilere Katkısı.” Niğde Üniversitesi Dergisi, 6(2): 220-236.
- Özeroğlu, A. İ. (2014). “Finansal Aldatmaca ve İşletme Hileleri” Akademik Sosyal Araştırma Dergisi, 2 (2):180-196.
- Singleton, T. W.A., Singleton, G.J. B.& Robert J.L.,(2006). “Fraud Auditing and Forensic Accounting.” 3rd Edition, John Wiley&Sons., New York, USA,page:244.
- SPK, Sermaye Piyasası Kurulu, Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliği (Seri: X, No: 22).
- Tarhan M. ve Banu, Y. T.S.(2013). “Yatırım Hileleri”, Öneri Dergisi, 10(39): 31-39.
- Uçma, T. (2010). Finansal Bilgi Manipülasyonunda ve Hileli Finansal Raporlamada Denetçi Sorumluluğunun Belirlenmesine Yönelik Yapısal Eşitlik Modeli (SEM) Uygulaması. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
- Ulusoy, S. (2007). Finansal Tablo Hilelerinin Değerlendirilmesi ve Bu Kapsamda Hasılatın Kaydedilmesinde Özellikli Durumlar. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Ankara.
- Wells, J. T. (2008). Principles of Fraud Examination, John Wiley&Sons, Inc, New York, USA.
- Yaman, A. (2008). Kamu İç Kontrol Sisteminin Başarı Faktörleri. Mali Hukuk Dergisi, 138(1): 28-34
- Yıldız, E. ve Baskan, T. D. (2014). “Muhasebe Hilelerinin Önlenmesinde Kullanılan Araçlar: BİST Şirketleri Üzerine Bir Araştırma.” Muhasebe ve Finansman Dergisi,62(1):1-18
- TDK, Türkçe Sözlük (1983). geliştirilmiş 7. Baskı, Ankara Türk Dil Kurumu yayınları.
- TTK, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (Kabul Tarihi: 13.01.2011).
- Vergi Usul Kanunu http://www.verginet.net/FrameChild.aspx?ID=3196
- Association Of Certified Fraud Examiners-ACFE, 2016 Report To The Nation Occupational Fraud&Abuse
- Borçlar Kanunu (Kabul Tarihi: 04.10.1926)
- http://www.andbelgelendirme.com/iso-31000
- http://www.turkmmo 21.02.2017
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 |