RIDING ON THE OTTOMAN EMPIRE

Yıl 2019, Sayı: 31, 769 - 807, 26.03.2019

Fatih Murathan , Mustafa Koç , Mehmet Kartal Talha Murathan

https://doi.org/10.14520/adyusbd.444243

Cited By: 1

Öz

Sports was a very important
field in the Ottoman Empire. There was a great interest in and respect to
people who were keen on art, culture ary and sports. The principal sports
practiced by the Ottoman were wrestling, horse-riding, hunting, archery and
javelin throw. The term ‘Cündi’ was used for talented and gifted horse-riders.
Riding horses for travelling was a very important stage in the history of the
World and was also a cultural cornerstone which is more important than animal
husbandry. The first race to have tamed animals after hunting is the Turks.
Horses were tamed by the Turks and Turkish peoplebecamethe first to have mounted
horses. While sports were a complement of exercises practiced to achive
superiority in wars in the Ottoman Empire, later it was understood how they
considered it highly after sports fields were established in the Ottoman
palaces and the sportsmen were protected among the courtiers. In the present
study, the studies on horse-riding have been complied and explanatory
information has been provided regarding the subject.

Anahtar Kelimeler

Horse-Riding, The Ottoman Empire, Sports

OSMANLI DEVLETİ’NDE BİNİCİLİK

Öz

Osmanlı
İmparatorluğu’nda spor büyük öneme sahip bir olgudur. Osmanlı İmparatorluğu’nda
sanat, kültür ve spor ile uğraşanlara büyük ilgi, alâka ve saygı vardır.
Osmanlıların uğraştığı başlıca spor dalları; güreş, cündilik (binicilik),
avcılık, ok atıcılığı (kemankeşlik) ve cirid oyunlarıdır. Cündilik (binicilik),
Osmanlılarda yetenekli ve hünerli biniciler için kullanılan terimdir. Atın
binek hayvanı olarak kullanılması, dünya tarihinde çok önemli bir aşama olup
tarıma bağlı hayvancılığın çok üstünde bir kültür atılımıdır. Avcılık
yaşamından hayvanları evcilleştirmeye geçen ilk ırk Türklerdir. At, Türkler tarafından
evcilleştirilmiş, Türkler ata binen ilk insanlar olmuştur. Spor Osmanlılarda savaşlarda
üstünlük kurmak için yapılan egzersizler bütünü iken daha sonrasında Osmanlı
saraylarında spor alanlarının yapılması ve saray erkanı içinde sporcuların da
himaye edilmesi ile ne denli öneme sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışma ile
Osmanlı İmparatorluğu’nda cündilik (binicilik) adına yapılan çalışmalar
derlenerek konu hakkında açıklayıcı bilgilere yer verilmektedir.         

Anahtar Kelimeler

Cündilik(binicilik), Osmanlı İmparatorluğu, Spor

Kaynakça

• Ahmet Cevdet Paşa. (2011). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi-1,İstanbul, 58.
• Akay, T. (2016).’’Unutulmaya Yüz Tutan Bir Anadolu At Irkı: Çukurova At.’’ Çukurova Araştırmaları Dergisi, 2 (1): 141.
• Akın Zorba, H. (2014). ‘’Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’ne Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Spor’’. International Journal of Science Culture and Sport, July Special Issue 1: 721-732.
• Altınay, A.R. (1998). Eski İstanbul, İstanbul: İletişim Yayınları, s.60.
• Arısan, K, Günay Ansan, D. (1995). Abdülaziz Bey, Osmanlı Âdet, Merasim Ve Tabirleri Âdât Ve Merasim-I Kadime, Tabirât Ve Muamelât-I Kavmiye-I Osmaniye, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s.185.
• Wratislaw, B.W. (1996). ‘’Baron W.Wratislaw'ın Anıları, "16. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğundan Çizgiler’’, Çev., M. Süreyya Dilmen, İstanbul: 63-64.
• Başbuğ, H. (1986). Aşiretlerimizde At Kültürü. İstanbul: Türk Dünyası Araştırma Vakfı Yay Afşih Ofset.
• Celâl, M. (1946). Eski İstanbul Yaşayışı, İstanbul: 170.
• Bassano, L. (2015). Kanuni Dönemi Osmanlı İmparatorluğu’nda Gündelik Hayat, Çev., Selma Çangi, İstanbul: Yeditepe Yay., 169-173.
• Dingeç, E. (2011). “18. Yüzyılın İkinci Yarısında Saray Atlarının Binit Takımları.” U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(20):13-14.
• Dingeç, E. (2011). ‘’Osmanlı Sarayı’nda Cirit Alayları: Lahanacılar Ve Bamyacılar.’’ Millî Folklor, 23 (89).
• Dalyan, M.G. (2012). XIX. Yüzyılda Amerikalı Misyonerlerin Hakkâri Günlüğü 1830-1870. Ankara: Öncü Basım Evi ,156-222.
• Dalyan, M.G. (2013). Kervandan Demiryollarına Kadar Yol ve Yolculuk. Ankara: Altın Post Yayıncılık, 69.
• Dalyan, M.G. (2017). Bir Osmanlı İç Güvenlik Teşkilatı Kır Serdarğı- Osmanlı Geçici Köy Korucluk Sistemi. İstanbul: Kitabevi yayınları, 83.
• Establet, C. (2010). “a.g.m.” , s.197; Hedda Reinndle-Kiel, “Dogs, Elephants, Lions, a Ram and a Rhino on diplomatic Mission: Animals as Gifts to Ottoman Court”, Animals and People in teh Ottoman Empire, Eren yayıncılık, İstanbul, s. 274.
• Hızır İlyas Efendi 1276:117.
• Gezder, N. (1998). Geleneksel Sporlarımızdan Ata Sporu Cirit. Erzurum: Eser Ofset.
• Güleç, E. (2006). Ata Nasıl Binilir?, Anadolu At Irklarını Yaşatma ve Geliştirme Derneği, 3. Baskı, s.71.
• Güven, Ö. (1999). Türklerde Spor Kültürü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Gravina, F. (2001). İstanbul'un Anlatımı, Çev., Yıldız Ersoy Canpolat, İstanbul: YKY, 60.
• Goodwin, G. (2001). Yeniçeriler. Çev., Derin Türkömer, İstanbul: 17-18.
• Faroghi, S. (2010). Animals and People in the Ottoman Empire. İstanbu:l Eren yayıncılık, 194.
• Halaçoğlu, Y. (1991). “At”, Diyanet İslam Ansiklopedisi. İstanbul, 28.
• Kafesoğlu, İ. (1991). “At”, Diyanet İslam Ansiklopedisi. İstanbul, 23.
• Kafesoğlu, İ. (1997). Türk Milli Kültürü. Ankara: Ötükent Yayınevi.
• Kahraman, A. (1995). Osmanlı Devletinde Spor. T.C. Kültür Bakanlığı Başvuru Eserleri, Ankara: 441.
• Karataş, Ö. (2005). ‘’242 Numaralı Manisa Şer’iye Sicil Defteri Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa, 176-213.
• Kısakürek, N.F. (2000). At’a Senfoni. İstanbul: Türkiye Jokey Kulübü Yayınları, 10.
• Kuzucu, K. (2016).’’İstanbul’un Spor Kültürüne Tarihsel Bakış.’’ 1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi, 25: 13.
• Lennep, H.J.V. (1870). Travels in Little-Known Parts of Asia Minor, Vol. I, London.
• Lewis, R. (2009). Osmanlıda Gündelik Yaşam. Çev., Adile Runa Orhunsoy, Ankara: Alter Yayıncılık, 156.
• Mümtaz, A.S. (2001). Eski İstanbul Konakları. İstanbul, 78.
• Pakalın, M.Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I. İstanbul: MEB, 368.
• Sezin, G. (2016). “Enderun’da Tezahürat Sesleri: “Bamyaya Lezzet Lahanaya Kuvvet.’’ 1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi, 25: 64.T.C. Basbakanlık Devlet Arsivleri Genel Müdürlügü Osmanlı Arsivi Daire Baskanlığı, Yayın No: 37, Dî v â n - ı Hümâ yû n S i c i l l e r i Di z i s i : V., Ankara 1999, s. 256.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. (2006). Türk Spor Tarihi Öğretim Programı 11.Sınıf, s. 2.
• Tez, Z. (2009). Gündelik Yaşam ve Eğlencenin Kültürel Tarihi. İstanbul: Doruk Yayıncılık.
• Ünver, A.F. (2003). Binicilik Sporunda Doğru Oturuş, Uyarı ve Yardımların Binicilik Hissiyatının Gelişimine Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldıran, İ. (1986). Tarihi Kaynakları Açısından Türk Spor Kültürü. G. Ü. Sos. Bil. Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yıldıran, İ. (2002). Türk Kültüründe Atlı Hedef Okçuluğ Olarak Kabak Oyunu ve Osmanlılardaki Görünümü, Türkler, C.10, Ankara: Yeni Türkiye, 2002, s. 625-634.
• Yücel, Ü. (1999). Türk Okçuluğu. Ankara: AYK Atatürk Kültür Merkezi Başk., 38.
• http://www.goldenmemo.com/spor_dosyalar/e.turk.spor.html Erişim Tarihi: 13.04.2018.
• http://www.sayokan.net/index.php?option=com_content&view=article&id=40:tuerk sporlar-atclk--binicilik-hakkinda-bilgi&catid=31:genel&Itemid=46 Erişim Tarihi: 15.04.2018.
• www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=382241&/Türk-Kültüründe-Atlı-Hedef-Okçuluğu-Olarak-Kabak-Oyunu-ve-Osmanlılardaki-Görünümü-/-Prof.-Dr.-İbrahim-Yıldıran- Erişim Tarihi: 08.04.2018.
• http://turkish-archery.blogspot.com.tr/2008_03_01_archive.html Erişim Tarihi: 02.03.2018.
• http://www.turkosfer.com/turk-kulturu-ve-tarihinde-at/ Erişim Tarihi: 20.04.2018.