VERGİ REKABETİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE İÇİN ÇIKARIMLAR

Yıl 2020, Sayı: 35, 637 - 671, 30.08.2020

Serap Ürüt Saygın , Orçun Avcı

Öz

Küreselleşme
süreci ile birlikte uluslararası ticaretin önündeki sınırların kalkması
beraberinde finans ve sermaye akımlarının hızlı bir şekilde yer değiştirmeye
başlamasına sebep olmuştur. Ülkeler, bu finans ve sermaye akımlarını kendi
ülkelerine çekebilmek adına çeşitli vergisel avantajlar aracılığıyla rekabet
güçlerini arttırmaya çalışmaktadır. Vergi rekabeti kapsamında esas amaçlar
arasında yatırımları arttırmak, doğrudan yabancı sermayeyi çekebilmek, finansal
sermaye akımlarını kontrol etmek ve nitelikli işgücü oluşturmak yer almaktadır.
Bu bağlamda ülkemizde de çeşitli vergisel araçlar ile vergi rekabeti konusunda
gerek mevzuatsal gerekse de ekonomik adımlar atılmaya çalışılmaktadır.
Çalışmada, atılan adımlar çerçevesinde vergi rekabeti konusu teorik kapsamda
değerlendirilerek gelinen nokta ve bu hususta yapılması gerekenler ele
alınacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Vergi rekabeti, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, kurumlar vergisi, gelir vergisi

Kaynakça

• Akmaz, K. (2007). “Uluslararası Vergi Rekabeti.” E-Yaklaşım Dergisi, 51(10), https://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=8030, 27 Haziran 2019 tarihinde Yaklaşım’ın veritabanından alınmıştır.
• Argun, D. ve Uzun, S. (2017). “Transfer Fiyatlandırmasının Önemi ve Kullanım Zorunluluğu.” Yaklaşım Dergisi, 290(2), https://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=29524, 17 Haziran 2019 tarihinde Yaklaşım’ın veritabanından alınmıştır.
• Arıkan, A. N. (2009). “Vergi Baskısı Endeksi ve OECD’nin Zararlı Vergi Rekabeti ve Vergi Cennetleri ile Mücadelesi.” Vergi Dünyası Dergisi, 339(11), 45-53.
• Arıkan, Z. ve Akdeniz, H. A. (2005). “Küreselleşen Dünyada Vergi Cennetlerinin Ekonomik Analizi.” Review of Social, Economic & Business Studies, 5(6), 285-338.
• Armağan, R. ve İçmen, M. (2012). “Vergi Rekabeti ve Türkiye’ye Yansıması.” Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 17(2), 145-172.
• Bal, H. (1998). Gelişme Sürecinde Dış Finansman Kullanımı ve Türkiye, Ankara: Hazine Müsteşarlığı Araştırma-İnceleme Dizisi, 16.
• Barker, W. B. (2002). “Optimal International Taxation and Tax Competition: Overcoming the Contradictions.” Northwestern Journal of International Law & Business, 22(2), 161-217.
• Batı, M. (2015). “Transfer Fiyatlandırması Hakkında Ne Biliyoruz?-I.” Yaklaşım Dergisi, 270(6), https://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=27327, 18 Haziran 2019 tarihinde Yaklaşım’ın veritabanından alınmıştır.
• Bayraktar, F. (2003). Dünyada ve Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları, Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., Genel Araştırmalar, GA/03-1-1.
• Benk, S. (2004). “Küreselleşme ve Vergi Rekabeti: Gelişmekte Olan Ülkeler Açısından Önemi.” Vergi Dünyası Dergisi, 273(5), http://www.vergidunyasi.com.tr/Makaleler/3321, 12 Haziran 2019 tarihinde Vergi Dünyası’nın veritabanından alınmıştır.
• Canbay, T. (2009). Dünyada Vergileme Anlayışındaki Değişim (Antikçağdan Günümüze). 1. Baskı, Bursa: Dora Basım Yayın Dağıtım.
• Dharmapala, D. ve Hines, J. R. (2006). Which Countries Become Tax Havens?. The National Bureau of Economic Research, 48. National Bureau of Economic Research. Working Paper No. 12802, https://www.nber.org/papers/w12802, 18 Mayıs 2019 tarihinde NBER’in veritabanından alınmıştır.
• Didinmez, İ. (2017). “Vergi Rekabeti ve Türkiye’de Vergi Rekabetine Yönelik Hukuki Düzenlemeler.” Vergi Sorunları Dergisi, 345(6), 97-112.
• Edwards, C. ve Rugy, V. D. (2002). “International Tax Competition: A 21 st-Century Restraint on Government.” Policiy Analysis, 431.
• Edwards, J. ve Keen M. (1996). “Tax Competition and Leviathan.” European Economic Review, 40, 113-134.
• Ekonomi Bakanlığı (2019). Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü.https://ticaret.gov.tr/data/5b9b61fc13b8761cc09f9b92/genel_bilgi.pdf, 16 Haziran 2019 tarihinde Ticaret’in veritabanından alınmıştır.
• Etkin, L. P., Helms, M. M., Turkkan, U. ve Morris, D. (2000). “The Economic Emergence of Turkey.” European Business Review, 12(2), 64-75.
• Genschel, P. ve Schwarz, P. (2011). “Tax Competition: A Literature Review.” Socio-Economic Review, 9, 339-370.
• Giray, F. (2003). “Zararlı Vergi Rekabeti ve Etkileri.” Vergi Dünyası Dergisi, 260(4), http://www.vergidunyasi.com.tr/Makaleler/3860, 15 Haziran 2019 tarihinde Vergi Dünyası’nın veritabanından alınmıştır.
• Giray, F. (2005). “Küreselleşme Sürecinde Vergi Rekabeti ve Türkiye.” Akdeniz İİBF Dergisi, 9, 93-122.
• Goodspeed, T. J. (1998). “Tax Competition, Benefit Taxes and Fiscal Federalism.” National Tax Journal, 51(3), 579-586.
• Karagöz, K. (2012). “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım Girişlerini Belirleyen Faktörler: 1970 – 2005.” Yaşar Üniversitesi Dergisi, 2(8), 927-948.
• Kargı, V. ve Yayğır, T. (2016). “Küreselleşme, Vergi Rekabeti ve Türkiye’de Vergi Yükü.” International Journal of Public Finance, 1(1), 1-22.
• Kızıltoprak, Ö. (2018). “Vergi Rekabetinde Hedef Değişken ve Modern Rekabeti Teknikleri.” Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 143-157.
• Korkmaz, M. (2015). “Uluslararası Vergi Rekabeti ve Türkiye’nin Durumu.” Vergi Sorunları Dergisi, 322(7),140-153.
• Minibaş, T. (1992). Azgelişmiş Ülkelerde Kalkınmanın Finansman Politikaları ve Türkiye, İstanbul: Der Yayınları.
• Muter, N. B., Çelebi, A. K. ve Sakınç, S. (2012). Kamu Maliyesi, 4. Baskı, Manisa: Emek Matbaası.
• OECD (1998). Harmful Tax Competition An Emerging Global Issue. Paris.
• OECD (2019). Tax Database, https://stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=TABLE_I1#, 15 Mayıs 2019 tarihinde OECD’nin veritabanından alınmıştır.
• Öner, E. (2015). Türk Vergi Sistemi, Ankara: Seçkin Yayıncılık, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 5. Baskı.
• Öz, E. ve Yaraşır, S. (2009). Global Bir Kavram: Vergi Rekabeti. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 52. Seri, Prof. Dr. Şerafettin Aksoy’a Armağan, 1-40.
• Pehlivan, O. ve Öz, E. (2015). Uluslararası Vergilendirme, Celepler Matbaacılık.
• Peker, İ. ve Kılıçer, E. (2014). “Türkiye Boyutu ile Vergi Rekabeti.” Vergi Sorunları Dergisi, 307(4), 165-186.
• Sarısoy, İ. ve Koç, S. (2010). “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Kurumlar Vergisi Gelirleri Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi.” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 134(36), 133-153.
• Seyidoğlu, H. (2017). Uluslararası İktisat Teori, Politika ve Uygulama. Geliştirilmiş 21. Baskı, İstanbul.
• Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2019). Türk Vergi Sistemi. 16. Baskı, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Şişman, M. ve Öztürk, O. (2010). “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Uluslararası Vergi Rekabeti: Bir Literatür Araştırması.” Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, XXIX(II), 47-75.
• TCMB (2019). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serie, 5 Mayıs 2019 tarihinde TCMB’nin veritabanından alınmıştır.
• Teather, R. (2002). “Harmful Tax Competition.” Economic Affairs, 22(4), 58-63.
• Tiebout, C. M. (1956). “A Pure Theory of Local Expenditures.” Journal of Political Economy, 64(5), 416-424.
• TÜSİAD (2012). Asya Ülkeleri Vergi Uygulamaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. file:///C:/Users/exper/Downloads/Asya-ulkeleri-vergi-oranlari-karsilastirmasi.pdf, 3 Haziran 2019 tarihinde TÜSİAD’ın veritabanından alınmıştır.
• UNCTAD (2019). https://unctadstat.unctad.org/wds/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=96740, 11 Mayıs 2019 tarihinde UNCTAD’ın veritabanından alınmıştır.
• UNCTAD (2019). https://unctadstat.unctad.org/wds/ReportFolders/reportFolders.aspx, 12 Mayıs 2019 tarihinde UNCTAD’ın veritabanından alınmıştır.
• UNCTAD (2019). https://unctadstat.unctad.org/wds/TableViewer/downloadPrompt.aspx, 20 Mayıs 2019 tarihinde UNCTAD’ın veritabanından alınmıştır.
• Wilson, J. D. (1999). “Theories of Tax Competition.” National Tax Journal, 52(2), 269-304.
• YASED (2010). YASED, Uluslararası Doğrudan Yatırımlar 2010, Yılsonu Değerlendirme Raporu, İstanbul: YASED Yayınları.
• YASED (2018). YASED, Uluslararası Doğrudan Yatırımlar 2017, Yılsonu Değerlendirme Raporu, İstanbul: YASED Yayınları.
• Yılmaz, B. E., Çak, M. ve Şeker, M. (2008). “Uluslararası Vergi Rekabetinin Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Açısından Karşılaştırmalı Bir Analiz.” Türk Vergi Sisteminin Küresel Bağlamda Değerlendirilmesi, 23. Türkiye Maliye Sempozyumu, 7-11 Mayıs, 71-104.