EXAMINING THE QUESTION OF ENSURING SAFETY BY TAXING ASARIN ON LAND IN RUMELI FROM THE MANASTIR REGION

Yıl 2022, Sayı: 41, 487 - 520, 30.08.2022

Kemalettin Koç

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1139171

Öz

Ottoman Empire, XIX. at the end of the 19th century, to solve the increasing problems in Rumelia, he wanted to make reforms to ensure peace by taking measures to ensure the economic and social development of the region. He established the Rumeli Inspectorate in 1902 for the administration of reforms. The problems in the region are grouped under the headings. One of these titles is the difficulties experienced in the collection of tithe. Thus, the Inspectorate decided to try the tahmis-i âşar method, which is a tax collection method. For this purpose, tahmîs-i âşar was applied in thirty villages of Manastır district in Rumeli Vilâyât-ı Selâse in 1904-05, and as a result, benefit was provided for the benefit of the people and the treasury. With the spread of the practice to the central districts of Vilâyât-ı Selâse in the 1905-06 fiscal year, the method was applied in the Manastır district. In practice, the âşar was taxed on the land, and the collection was made by the tahmis method. The collection in the year was 84.5%. The collection was at 50% in previous years. Therefore, this method was also successful in 1905-06. The income of the people was increased by the meticulous implementation, and the farmers were satisfied with the procedure despite some problems. The work of the Ottoman Empire increased the economic relief of the farmers and their loyalty to their state. However, it was adversely affected by the separatist activities of the imperialist states, especially on the non-Muslim population.

Anahtar Kelimeler

Rumeli Inspectorate, Manastır District, Reform, Tax Collection, âşar.

RUMELİ’DE ÂŞARIN ARAZİ ÜZERİNDEN VERGİLENDİRİLEREK SÜKÛNETİN SAĞLANMASI MESELESİNİ MANASTIR BÖLGESİNDEN HAREKETLE İNCELEMEK

Öz

Osmanlı Devleti idarecileri, XIX. yüzyılında sonlarında Rumeli’de artarak devam eden sorunlara çözüm bulmak için bölgede ıslahatlar yapmak istemiştir. Islahatları idare edilmesi maksadıyla Rumeli Müfettişliği kurulmuş ve başına da bir müfettiş atanmıştır. Bölgede yaşanan sıkıntılar çeşitli başlıklar altında toplanarak yapılması gerekenler tespit edilmiştir. Bu başlıklardan birisi de âşarın tahsilinde yaşanan sıkıntıları gidermektir. Müfettişlik, icra edilen iltizam usulünün uygulanması sırasında yaşanan olumsuzlukları bertaraf edebilmek amacıyla, bir vergi tahsil yöntemi olan tahmîs-i âşar usulünü tecrübe etmek istemiştir. Bu maksatla, Rumeli Vilâyât-ı Selâse’de 1904-05 mali yılında, Manastır vilayeti merkez kazasına bağlı otuz köyde tahmîs-i âşar usulünü uygulamaya koymuştur. Sıkı takip edilen uygulama sonucunda ahali ve hazine yararına fayda sağlanmıştır. Tecrübenin faydasının teyidi için uygulamanın 1905-06 yılında Rumeli Vilâyât-ı Selâse’nin merkez kazalarına yayılması kararlaştırılmıştır. Tecrübenin yayılmasına izin verilmesi ve 1904-05 tecrübesinden çıkarılan sonuçların değerlendirilmesinin ardından, 1905-06 tarihinde Manastır vilayetinin merkez kazası olan Manastır’da uygulamaya konmuştur.
Uygulama ile merkez kazada âşar bedeli tahsilatı tahmîs usulü üzerine alınmış ve tahsilat %84,5 gibi yüksek bir oranında gerçekleşmiştir. Kaldı ki tahsilat önceki yıllarda %50’liler seviyesinde tahakkuk etmişti. Âşar tevzi ve tahsilatında yaşanan gecikmelerin önüne geçebilmek ve devlet hazinesinde olması muhtemel açığı bertaraf edebilmek gayesiyle uygulanan bu usulde başarı sağlanmış ve 1904-05 tecrübesinin başarısı teyit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rumeli Müfettişliği, Manastır Kazası, Islahat, Vergi Tahsili, âşar.

Kaynakça

• Rumeli Müfettişliği Manastır Evrakı (BOA, TFR.I.MN): 110/10999; 86/8578; 110/10991; 51/5066; 51/5092; 58/5763; 64/6392; 65/6457; 65/6468; 66/6522; 66/6523; 68/6774; 72/7198; 73/7280; 74/7331; 74/7374; 75/7418; 76/7507; 76/7523; 76/7579; 78/7756; 78/7764; 78/7768; 78/7769; 80/7943; 86/8524; 89/8882. Alkan, M. (Nisan 2015). “Hüseyin Hilmi Paşa‟nın Rumeli Umûmî Müfettişliği (1902-1908)”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1): 242-255. DOI: 10.18026/cbusos.00097