MARKET FRAUD CRIME AND ITS CONSEQUENCES IN PRIVATE LAW

Yıl 2023, Sayı: 44, 593 - 628, 31.08.2023

Prihan Gözüm , Rabia Yıldırım , Yasin Yıldırım

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1335527

Öz

Capital markets are special financial platforms where a wide variety of economic agreements are made on a national and international scale, commercial and economic relations are established, the interests, gains and losses of all individual and institutional investors are directly changed, and therefore the national economic security, development and stability of a country can be affected. The fact that capital markets are very important and yet so sensitive reveals the need to fully and completely understand the activities that may harm these markets. There is no doubt that the leading of such harmful activities is the crime of market fraud that is regulated in Article 107/1 of the Capital Market Law. Knowing all the structural features of this special genre of crime, especially the material and moral elements, and recognizing the strengths and weaknesses in the current regulation are of great importance both in fighting this crime and in revising the existing regulations appropriately. In this way, steps that can be taken to minimize the effects of the crime of market fraud, which is one of the most dangerous obstacles to the economic development of our country, and to protect interests of investors and national economic dynamics, will be determined.

Anahtar Kelimeler

Capital Market, Crime of Market Fraud, Private Law.

EKONOMİK KALKINMA VE İSTİKRARIN ÖNÜNDEKİ ENGEL: PİYASA DOLANDIRICILIĞI SUÇU

Öz

Sermaye piyasaları, ulusal ve uluslararası ölçekte çok çeşitli ekonomik anlaşmaların yapıldığı, ticari ve ekonomik ilişkilerin kurulduğu, bireysel ve kurumsal tüm yatırımcıların menfaatlerinin, kazanç ve zararlarının doğrudan değişime uğradığı, dolayısıyla bir ülkenin ulusal ekonomik güvenliğinin, kalkınmasının ve istikrarının da etkilenebildiği özellikli finansal platformlardır. Sermaye piyasalarının bu denli önemli ve bir o kadar da hassas bir yapıda olması bu piyasalara zarar verebilecek faaliyetlerin de tam olarak ve bütün yönleriyle anlaşılması gereğini ortaya çıkarmaktadır. Hiç şüphe yoktur ki bu tür zararlı faaliyetlerin başında da Sermaye Piyasası Kanunu’nun 107/1’inci maddesinde düzenlenen piyasa dolandırıcılığı suçu gelmektedir. Bu özel suçun maddi ve manevi unsurları başta olmak üzere tüm yapısal özelliklerinin bilinmesi, mevcut düzenlemedeki güçlü ve zayıf yönlerin tanınması ise hem bu suçla mücadele etme hem de mevcut düzenlemelerin uygun şekilde revize edilmesi noktasında çok büyük bir önem arz etmektedir. Bu sayede, ülkemizin ekonomik kalkınması, büyümesi ve istikrarı önündeki en tehlikeli engellerden biri olan piyasa dolandırıcılığı suçunun etkilerinin minimize edilmesi, sermaye piyasalarının daha güvenli bir hale getirilmesi, piyasaların daha etkin bir şekilde işleyebilmesi ve de hem yatırımcıların menfaatlerinin hem de ulusal ekonomik dinamiklerin korunması için atılabilecek adımlar belirlenebilecektir. İlaveten suçluların da ceza alması mağduriyetin giderilmesi için tek başına yeterli olmayıp, mağdurların uğramış oldukları zararların da tazmini gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sermaye Piyasası, Piyasa Dolandırıcılığı, Özel Hukuk

Kaynakça

• Adıgüzel, B. (2023) Sermaye Piyasası Hukuku, 5. Baskı, İstanbul: Adalet Yayınevi.
• Aktaş, M. M. (2017) “Sermaye Piyasası Kanunu Bakımından Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon) Düzenlemesi.” Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 10: 1-41.
• Aldemir, H. (2019) Uygulayıcılar için Ceza Hukuku Genel Hükümler Rehberi, Ankara: Adalet Yayınevi
• Apaydın, C. (2018) Ceza Hukukunda Kusurluluk, Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Aşkın, U. (2018) “Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 24 (2): 682-710.
• Aksoy, Z. (2018) Türk Sermaye Piyasası Hukukunda İçeriden Öğrenenlerin Ticareti Suçu, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Balcı, M. ve Turan, S. (2020) Gerekçeli İçtihatlı Sermaye Piyasası Kanunu Şerhi, C. 2, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Baştürk, İ (2019) “Türk Sermaye Piyasası Hukukunda Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağına Aykırılık Suçu”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi 2, Prof. Dr. Durmuş Tezcan'a Armağan, Özel Sayı: 861-912.
• Birtek, F (2018) Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Cansel, E. ve Çağlar Ö. (2017) Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt – 1, 2. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Coşkun, S. (2020). “Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu (6362 sayılı SPKn md. 107)”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çağlak, M. (2019) Sermaye Piyasası Araçlarının Haczi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çepni, E. (2019) Ekonomik ve Finansal Göstergeler Rehberi, 8. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Çetin, N. ve Töremiş, H. E. (2008) “Menkul Kıymet Borsalarında Alım Satıma Aracılık Faaliyeti Kapsamında Aracı Kurumlarla Yatırımcılar Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği”, Ankara Hacı Bayram Veli Hukuk Fakültesi Dergisi 12, (1): 77-102.
• Duman, B. (2020) Sermaye Piyasası Kanunu’nda Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon) Suçu, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Geçer, A. E. (2017). “Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 21,2: 241-270.
• Gündoğdu, A. (2018) Sermaye Piyasası Hukuku, 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gündoğdu, A. (2017) Türk Sermaye Piyasasında Bilgi Suiistimali ve Piyasa Dolandırıcılığı Suçu Düzenlemelerinin İrdelenmesi, Maliye Finans Yazıları, S. 108: 9-25.
• Kamışlı, G. (2017). Yargıtay Kararları Çerçevesinde Dolandırıcılık Suçu, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kaplan, M. ve Beyoğlu, C. Ü. (2018) “Türk Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, Dr. Silvia Tellenbach’a Armağan, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kayıhan, Ş. ve Mustafa Ü. (2018) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Koca, M. ve Üzülmez, İ. (2017). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kurtulan, G. (2017) “Haksız Fiilde Hukuka Aykırılık Unsuru”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 23 (1): 465-504.
• Manavgat, Ç. (2017) “Bilgiye Dayalı Manipülasyonda Menfaat Elde Etme Şartının Yerindeliği” BATİDER, 32,(2): 29-41.
• Manavgat, Ç. (2008) Sermaye Piyasalarında İşleme Dayalı Manipülasyon ve Özel Hukuk Bakımından Sonuçları, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Memiş, T. ve Turan, G. (2019) Sermaye Piyasası Hukuku, 4. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Mirza, S. (1965) Sermaye Piyasası Türkiye’de Durumu ve Muhtemel Gelişmesi, İstanbul: Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları.
• Özbek, V. Ö., Doğan, K. ve Bacaksız, P. (2017) Ceza Genel Hukuku Temel Bilgiler, 8. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özgenç, İ. ve Üzülmez, İ. (2018) Ceza Genel Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özkaya, E. (2019) Yanılma – Aldatma – Korkutma Davaları (Hata - Hile - İkrah Davaları). 4. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tercan, E. (2010) “İşleme Dayalı Yapay Piyasa Oluşturma (Manipülasyon) Suçu ve Bu Suçla İlgili Hareketlerin Elverişliliği”, BATİDER 26(3): 163- 181.
• Topuz, V. (2019) “Sermaye Piyasası Suçlarında Yazılı Başvuru Şartı ve Görevli ve Yetkili Mahkeme”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10, (1): 159-172.
• Ünal, O. K. (2005) Sermaye Piyasası Hukuku ve Mevzuatı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• www.lexpera.com.tr