INVESTIGATION OF THE METHODS OF COPING WITH ORGANIZATIONAL STRESS OF PROFESSIONAL ACCOUNTANTS ACCORDING TO DEMOGRAPHIC VARIABLES: MERSIN CASE

Yıl 2024, Sayı: 47, 661 - 696, 28.08.2024

Mustafa Atsan , Kürşad Çavuşoğlu

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1478482

Öz

One of the business groups, where organizational stress is experienced intensely, is accounting. The aim of this study is to determine the methods of coping with stress against the problems experienced by the members of the profession operating in the field of accounting in line with their professions and to examine whether the methods of combating stress differ according to demographic variables. The population of the study consists of 2,119 professional accountants registered in the Chamber of Certified Public Accountants in Mersin as of November 2023. In order to provide convenience in accessibility, the convenience sampling method was chosen. Data were collected from 117 professional accountants through a questionnaire using face-to-face and e-mail. Exploratory factor analysis, Mann-Whitney U and Kruskal Wallis H tests were used in the analysis of the data. According to the findings, problem solving was the most common method used by accounting professionals to cope with stress. The method, they used the least, was to seek guidance/support. A significant difference was found in terms of professional title, age, duration of professional experience, and monthly income status for the method of seeking guidance/support. For the problem solving method, a significant difference was found according to the monthly income status.

Anahtar Kelimeler

Coping with Stress, Professional Accountant, Organizational Stress

MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ ÖRGÜTSEL STRESLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİNİN DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ: MERSİN ÖRNEĞİ

Öz

Stres, bireylerin yaşam boyunca karşılaştıkları bir olgudur. Örgütsel stres, bireyleri iş yaşamında bazı problemler ile karşı karşıya bırakmaktadır. Stresin yoğun olduğu iş gruplarından birisi de muhasebeciliktir. Muhasebe alanında faaliyet gösteren meslek mensuplarının meslekleri doğrultusunda yaşadıkları sorunlara yönelik olarak stresle başa çıkma yöntemlerini belirlemek ve muhasebe meslek mensuplarının stresle mücadele etme yöntemlerinin demografik değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini incelemek bu çalışmanın amaçları arasındadır. Nedensel karşılaştırma araştırması türündeki bu çalışmanın evreni Kasım 2023 tarihi itibariyla Mersin ilinde yer alan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nda kayıtlı olarak gözüken 2119 muhasebe meslek çalışanından oluşmaktadır. Erişilebilirlikte kolaylık sağlaması açısından kolayda örnekleme yöntemi seçilmiştir. Yüz yüze ya da e-posta kullanılarak anket yoluyla 117 muhasebe meslek mensubundan veri toplanmıştır. Verilerin analizinde açımlayıcı faktör analizinden, Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testlerinden yararlanılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre, bu çalışma kapsamında muhasebe meslek mensuplarının mesleklerini icra ederken stresle başa çıkmada en çok başvurdukları yöntem, problem çözme olmuştur. En az başvurdukları yöntem ise rehberlik/destek arama olmuştur. Mesleki unvan, yaş, mesleki deneyim süresi, aylık gelir durumu açısından rehberlik/destek arama yöntemi için anlamlı farklılığa ulaşılmıştır. Problem çözme yöntemi için ise sadece aylık gelir durumuna göre anlamlı farklılık bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Stresle Başa Çıkma, Muhasebe Meslek Mensubu, Örgütsel Stres

Etik Beyan

Bu çalışma için Mersin Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu’nun 05.12.2023 tarih ve 285 sayılı kararı ile etik kurul onayı alınmıştır

Kaynakça

• Akgemci, T. (2001). Örgütlerde stres ve yönetimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2), 301-309. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/29934 adresinden alınmıştır.
• Akgün, A. İ. ve Türe, N. (2019). TheRelationshipbetweenpersonalitytypeandperceivedstresslevel: Evidencefromindependentpublicaccountants. Business andEconomicsResearchJournal, 10(4), 903-913. doi: 10.20409/berj.2019.209
• Atai, G. ve Özyaral, O. (2021). Study on factorsaffectingaccountantsjobstress: Focusing on self-efficacy, jobsatisfactionandworkengagement. RevistaArgentina De ClínicaPsicológica, 30(1), 587-595. doi: 10.24205/03276716.2020.2055
• Atalay Ata, D. ve Sertel Berk, H. Ö. (2023). TheTurkishversion of thecopingresponsesinventoryadult form (CRI-A) andtestingitspsychometricproperties. Öneri Dergisi, 18(60), 582-596. doi: 10.14783/maruoneri.1081826
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2000). Stresve başaçıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bekci, İ., Apalı, A. ve Bozcu, M. (2019). Muhasebe meslek elemanlarında stres faktörünün işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: Muğla ili örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (34), 104-123. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/774425 adresinden alınmıştır.
• Birkök, C. (2000). Poliste çatışma ve stres yönetimi. 10 Şubat 2024 tarihinde https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/67360854/Poliste_atma_ve_Stres_Ynetimi20210518-17654-18qbtbn.pdf?1621341818=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DPoliste_catisma_ve_stres_yonetimi.pdf&Expires=1714478814&Signature=c5oZFelrYq9Bf1ahBEdOO8b adresinden alınmıştır. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Büyükyılmaz, O., Vargün, H. ve Uygurtürk, H. (2020). Muhasebe meslek mensuplarının mesleği bırakma niyeti üzerinde iş stresinin etkisi: Kariyer memnuniyetinin düzenleyici rolü. Muhasebe ve Denetime Bakış, 20(61), 105-124. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1210248 adresinden alınmıştır.
• Chen, J. C., Silverthorne, C. ve Hung, J. Y. (2006). Organizationcommunication, jobstress, organizationalcommitment, andjobperformance of accountingprofessionals in TaiwanandAmerica. Leadership&Organization Development Journal, 27(4), 242-249. doi: 10.1108/01437730610666000
• Collins, K. M. ve Killough, L. N. (1992). An empiricalexamination of stress in publicaccounting. Accounting, OrganizationsandSociety, 17(6), 535-547. https://doi.org/10.1016/0361-3682(92)90012-H adresinden alınmıştır.
• Çetinceli, K. ve Mücevher, M. H. (2023). Kadın çalışanlarda iş stresinin ve işe yabancılaşmanın umut ve iyimserlik ile olan ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 7(1), 24-43. doi: 10.31200/makuubd.1240544
• Demir, M. ve Anasız, İ. (2008). Muhasebecilik mesleğinde mesleki stres kaynakları ve uygulanan bireysel stratejiler üzerine bir araştırma. Verimlilik Dergisi, (3), 135-159. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/875783 adresinden alınmıştır.
• Gül, M. ve Özpolat, A. (2020). Muhasebe meslek mensuplarının öfke ve stres ilişkisi üzerine bir araştırma (Elazığ ili örneği). Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 203-224. doi: 10.36543/kauiibfd.2020.010
• Hiçyılmaz, S. (2020). Örgütsel stres kaynakları ve yönetimi: Türkiye ve Rusya’dan seçili özel sektör çalışanları ile nitel bir çalışma. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 6(14), 670-707. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1143157 adresinden alınmıştır.
• Kapcı, S. D. ve Usul, H. (2020). Kadın muhasebe meslek mensuplarında stres kaynaklarının belirlenmesi üzerine İzmir ilinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 125-151. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1219629 adresinden alınmıştır.
• Kayıhan, B., Tepeli, Y., Heybeli, B. ve Bakan, H. (2015). Muhasebe meslek mensuplarında strese neden olan faktörlerle iş tatmin düzeyleri arasındaki ilişkinin analizi: Muğla ili örneği. TheJournal of AcademicSocialScience, (14), 374-390. doi: 10.16992/ASOS.716
• Kirchner, T., Forns, M., Muñoz, D. ve Pereda, N. (2008). Psychometricpropertiesanddimensionalstructure of the Spanish version of thecopingresponsesinventory-adult form. Psicothema, 20(4), 902-909. https://www.redalyc.org/pdf/727/72720459.pdf adresinden alınmıştır.
• Koca Ballı, A.İ. ve Kılıç, K.C. (2016). Stresle başa çıkma yöntemleri ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 273-286.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/364522 adresinden alınmıştır.
• Moos, R. (1993). Copingresponsesinventory: Professional manual (2nd ed.). New York: PAR AssessmentResources.
• Özmutaf, M. ve Mizrahi, R. (2017). SMMM ve diğer muhasebe çalışanları kapsamında, iş stresinin iş performansına etkisi: İzmir ilinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(18), 1-12. doi: 10.21076/vizyoner.292507
• Richlin-Klonsky, J. ve Hoe, R. (2003). SourcesAndLevels Of StressAmong UCLA Students. StudentAffairsBriefing, 2, 1-13.
• Saputra, C. M., Himawan, L. S. ve Tanti, I. (2016). A study of therelationshipbetweenjobrelatedstressandtemporomandibulardisorders in accountantsworking in Jakarta. Journal of DentistryIndonesia, 23(3), 69-73. doi:10.14693/jdi.v23i3.1009
• Stevenson, A. ve Harper, S. (2006). Workplacestressandthestudentlearningexperience. QualityAssurance in Education, 14(2), 167-178. doi: 10.1108/09684880610662042
• Tekin, E., Yazgan Çilesiz, Z. ve Gede, S. (2019). Farklı meslek gruplarında çalışanların algılanan stres düzeyleri ve stresle başa çıkma tarzları üzerine bir araştırma. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 79-89. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/679128 adresinden alınmıştır.
• Yanık, A. (2017). Muhasebe meslek mensuplarının algıladıkları stres düzeyine yönelik bir araştırma. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(1), 99-107. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/792841 adresinden alınmıştır.
• Yumuk Günay, G. ve Demiralay, T. (2016). Serbest muhasebeci ve mali müşavirlerin iş stresi, tükenmişlik sendromu ve iş-aile yaşam dengesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(58), 917-935. doi: 10.17755/esosder.87776
• Zeytin, M. ve Gökgöz, A. (2011). Muhasebe meslek mensuplarında strese neden olan faktörlerin incelenmesi: Yalova ve Bilecik illeri örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 2(3), 99-118. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/84362 adresinden alınmıştır