DİYARBAKIR İLİNDEKİ BUĞDAY ÜRETİCİLERİNİN TAGEM TARAFINDAN GELİŞTİRİLEN BUĞDAY ÇEŞİTLERİNE BAKIŞ AÇILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 10 - 22, 28.06.2024

Sibel Vural , Özlem Avşar , Betül Kolay , Sertaç Tekdal , Mehmet Bariş , Mustafa Okan , Mahir Başaran

Öz

Bu çalışma Diyarbakır ilinde buğday üretimi yapan işletmelerin, TAGEM (Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü) tarafından geliştirilen buğday çeşitlerini kullanımları açısından değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Araştırmada TAGEM buğday çeşidini kullanan üreticilere ulaşmada olasılıklı olmayan örnekleme çeşitlerinden olan kartopu örneklem yöntemi kullanılarak 153 üretici ile görüşülmüştür. Veriler 2022-2023 yılına ait olup tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, Diyarbakır ilinde araştırmaya dahil olan işletmelerde TAGEM tarafından tescil edilen buğday çeşitlerinden Dinç çeşidinin %32.7 ve Kale çeşidinin ise %13.1 oranı ile üreticiler tarafından en fazla talep edilen çeşitler olduğu belirlenmiştir. TAGEM buğday çeşidini kullanan üreticilerin %56.5’i tohumu tohum bayisinden temin ettiklerini belirtmişlerdir. Ceyhan-99 çeşidini kullanan üreticiler sertifikalı tohum bulmakta zorlandıklarını ve Sümerli çeşidini kullanan üreticiler ise tohumun kendisine ulaşmakta sıkıntı yaşadıklarını belirtmişlerdir. Üreticilerin %59.5’i beklediği verimi aldıklarını ve %95’i de kullandıkları buğday çeşitlerinden memnun olduklarını ifade etmişlerdir. Buğday üretiminde sürdürülebilirlik adına üreticilerin verim beklentileri kuru şartlarda ortalama 550 kg da-¹, sulu şartlarda ise 811 kg da-¹, olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

TAGEM Buğday Çeşitleri, Verim Beklentileri, Buğday Memnuniyeti

Etik Beyan

Diyarbakır İlindeki Buğday Üreticilerinin TAGEM Tarafından Geliştirilen Buğday Çeşitlerine Bakış Açılarının Değerlendirilmesi çalışmamızda etik kurulu belgesi onayını gerektirecek herhangi bir durum söz konusu değildir.

Destekleyen Kurum

TAGEM

Proje Numarası

TAGEM/TEPAD/Ü/22/A8/P1/6160

Teşekkür

Bu çalışmada; Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenen TAGEM/TEPAD/Ü/22/A8/P1/5215 numaralı “TAGEM Tarafından Geliştirilen Buğday Çeşitlerinin Üretici Memnuniyeti Açısından Değerlendirilmesi ve Takibi” isimli ülkesel projenin alt projesi olan “ TAGEM Tarafından Geliştirilen Buğday Çeşitlerinin Üretici Memnuniyeti Açısından Değerlendirilmesi ve Takibi; Diyarbakır ve Mardin ili örneği “projesinden elde edilen Diyarbakır iline ait verilerden yararlanılmıştır.

EVALUATION OF THE PERSPECTIVES OF WHEAT PRODUCERS IN DIYARBAKIR PROVINCE ON WHEAT VARIETIES DEVELOPED BY TAGEM

Öz

The aim of this study is to evaluate the wheat production farms in Diyarbakır province in terms of their use of wheat varieties developed by TAGEM (Republic of Türkiye Ministry of Agriculture and Forestry General Directorate of Agricultural Research and Policies). In order to reach the farmers using the TAGEM wheat variety for 2022-2023 growing season, 153 farmers were interviewed using snowball sampling, one of the non-probability sampling methods. Data were analysed by descriptive statistical methods. According to the results of the study, among the wheat varieties registered by TAGEM in the farms included in the study in Diyarbakır province, the Dinç variety was the most demanded variety with 32.7% and Kale variety with 13.1%. Of the frmers who used the TAGEM variety of wheat, 56.5% stated that they obtained the seed from seed dealers. Farmers using the Ceyhan-99 variety reported difficulties in finding certified seed and those using the Sümerli variety informed difficulties in accessing the seed itself. 59.5% of farmers stated receiving the expected yield and 95% were satisfied with the wheat variety used. To ensure the sustainability of wheat production, farmers' expected yields were set at 550 kg da-1 in dry conditions and 811 kg da-1 in irrigated conditions.

Anahtar Kelimeler

Wheat Varieties of TAGEM, Yield Expectations, Wheat Satisfaction

Proje Numarası

TAGEM/TEPAD/Ü/22/A8/P1/6160

Kaynakça

• Altıntaş, G., Altıntaş, A., Bektaş, H., Çakmak, E., Oruç, E., Kızılaslan, H., & Birol, D. (2019). Genç çiftçi desteklemelerinin gençlerin tarımda kalma eğilimleri üzerine etkileri: TR-83 Bölgesi örneği. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 7(10), 1682-1693 https://doi.org/10.24925/turjaf.v7i10.1682-1693.2813
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Sakarya yayıncılık.
• Arisoy, H. (2005). Tarımsal araştırma enstitüleri tarafından yeni geliştirilen buğday çeşitlerinin tarım işletmelerinde kullanım düzeyi ve geleneksel çeşitler ile karşılaştırmalı ekonomik analizi-Konya ili örneği (Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Candemir, S. (2022), Makarnalık buğday üretiminde çeşit tercihi ve fiyatı etkileyen kriterler, Internatıonal Aegean Symposiums on Innovation Technoloies & Engıneering-V Book. 25-26 Şubat 2022.
• Harmanşah, F. (2017). Ülkemizde tohumluk pazarlaması, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 19, 14-17 http://www.turktob.org.tr/tr/dergi/sayi-19 pdf
• Kahraman, T., Avcı, R., & Öztürk, İ. (2008). Islah çalışmaları sonucu geliştirilen bazı ekmeklik buğday hatlarının tane verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 2(5), 158-166. yer
• Karabak, S., Taşcı, R., Özkan, N., Bozdemir, Ç., & Demirtaş, R. (2012). Ankara ilinde buğday çeşitlerinin yaygınlığı ve ekonomik analizi. 10. Tarım Ekonomisi Kongresi Kitabı, Konya-Cilt 2 Sayfa 694-702 / 2012
• Kayaçetin, F. (2006). Buğday (triticum aestivum l.) ve arpa (hordeum vulgare l.)’da tohumluk üretimi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 15(1-2), 61-73.
• Keleş, G. (2019). Trakya bölgesinde buğday üreticilerinin tohumluk tercihlerini etkileyen faktörlerin faktör analizi yöntemi ile analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (3), 423-431. DOI: 10.33462/jotaf.568863
• Kuş, E. (2012). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri Nicel mi? Nitel mi? Anı Yayıncılık.
• Kün, E. (1996). Tahıllar-I (Serin İklim Tahılları). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 1
• Mut, Z.,Aydın, N., Özcan, H.,. Bayramoğlu, H.O. (2005). Orta Karadeniz Bölgesi’nde ekmeklik buğday (triticum aestivum l.) genotiplerinin verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. GOP Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2): 85-93.
• Olgun, M., Partigöç, F. & Yıldırım. T., (1999). Bazı Buğday Çeşitlerinde Fizyolojik Ölçümler Üzerine Bir Araştırma. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu. 8-11 Haziran, Konya
• Özdemir, F., Küçükçongar, M. & Kan, M. (2012). Niğde ilinde buğday çeşitlerinin yaygınlığının belirlenmesi. KOP Bölgesel Kalkınma Sempozyum Kitabı.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative Research & Evaluation Methods: Integrating Theory And Practice. Sage Yayıncılık.
• Taşcı, R., Özercan, B., Tarhan, S., Söylemez, E., Hamarat, T., Karabak, S., & Bolat, M. (2003). TAGEM Tarafından Geliştirilen Buğday Çeşitlerinin Üreticiler Açısından Değerlendirilmesi; Kayseri İli Örneği. Ziraat Mühendisliği, (377), 4-18. https://doi.org/10.33724/zm.1259739
• Taşcı, R., & Oğuz, C. (2014). Buğday üretim maliyetleri ve üreticilerin çeşit tercihleri; Ankara ili Haymana ilçesi örneği. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, s, 606613.
• Taşcı, R., Özercan, B., Bolat, M., Arslan, S., Yazar, S., Karabak, S., & Bayramoğlu, Z. (2020). Yozgat ilinde makarnalık buğday üretim ve pazarlama yapısının incelenmesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 30(2), 207-220. https://doi.org/10.18615/anadolu.834935
• Taşcı, R., Bolat, M., Özercan, B., Tarhan, S., Hamarat, T., Karabak, S., ... & Bayramoğlu, Z. (2021). Üretici bakış açısıyla Çorum ilinde makarnalık buğdayın dünü, bugünü ve geleceği. Ziraat Mühendisliği, (371), 4-24. https://doi.org/10.33724/zm.785378
• Taşcı, R., Karabak, S., Özercan, B., Bolat, M., Arslan, S., Tarhan, S., & Hamarat, T. (2022). Ankara ilinde makarnalık buğday üretim yapısı ve üreticilerin çeşit tercihleri. Ziraat Mühendisliği, (374), 56-66.
• Taşcı, R., Karabak, S., ŞanaL, T., Evlice, A. K., Goncagül, S. A. R. I., Candemir, S., ... & Bayramoğlu, Z. (2022). Türkiye’de makarna fabrikalarının buğday tedarik yapısı ve alım kriterleri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9(3), 502-508.https://doi.org/10.30910/turkjans.1089455
• Tüik, 2020. Türkiye İstatistik Kurumu Erişim: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 [Erişim tarihi 07.05.2020].
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9.Baskı). Seçkin Yayıncılık.