Kronik Temporomandibular eklem disfonksiyonunda aleksitimi ve santral sensitizasyon ilişkisi

Yıl 2020, Cilt: 53 Sayı: 1, 51 - 56, 31.03.2020

Başak Mansız-kaplan , Seçil Pervane Vural

https://doi.org/10.20492/aeahtd.680108

Öz

Amaç: Santral sensitizasyon sendromları içinde yer alan temporomandibular eklem disfonksiyonu (TMED) hastalarında aleksitimi ile ağrı, depresyon, anksiyete ve santral sensitizasyon skorları arasındaki ilişkiyi araştırmaktır.
Gereç yöntem: 6 aydan uzun süreli ağrısı olan TMED tanısı alan 78 hasta değerlendirildi. Ağrı yoğunluğunu değerlendirmek için vizüel analog skala (VAS); santral sensitizasyonun varlığını değerlendirmek için Santral Sensitizasyon Ölçeği (SSÖ); depresyon ve anksiyete tespiti içim Hastane Anksiyete Depresyon Skalası (HADS); aleksitimi varlığını değerlendirmek için Toronto Aleksitimi Skalası (TAS) kullanıldı.
Bulgular: 62 hasta (48 kadın, 14 erkek; yaş ortalaması 33,7 ± 7,2 yıl) ile çalışma tamamlandı. HADS değerlerine göre %30,6 (n=19) hastada depresyon, %21 (n=13) hastada anksiyete saptandı. SSÖ’ne göre %53,2 (n=33) hastada santral sensitizasyon gözlendi. TAS skoruna göre %32,3 (n=20) hastada aleksitimi vardı. Santral sensitizasyon olan ve olmayan hastalar karşılaştırıldığında VAS, HADS ve TAS skorlarında anlamlı farklılık gözlendi (p<0,001). Aleksitimi olan ve olmayan TMED hastaları karşılaştırıldığında VAS, HADS ve SSÖ skorlarında anlamlı farklılık gözlendi (p<0,01). 20 aleksitimi olan TMED hastasının 19’unda (%95) SSÖ ölçeğine göre santral sensitizasyon görüldü. Yapılan çoklu regresyon analizinde TAS skoru ile SSÖ skoru arasında anlamlı ilişki olduğu bulundu (p<0,001).
Sonuç: Aleksitimi ile santral sensitizasyon arasında ilişki mevcut olup, santral sensitizasyonun şiddeti arttıkça aleksitimi skorları artmaktadır. TMED hastalarında aleksitimi varsa santral sensitizasyon %95 oranında eşlik edebilir.

Anahtar Kelimeler

Santral sensitizasyon sendromları, ağrı, aleksitimi, depresyon, anksiyete, temporomandibuler disfonksiyon

Kaynakça

• 1. Scrivani SJ, Keith DA, Kaban LB. Temporomandibular disorders. N Engl Med. 2008; 359:2693-705.
• 2. Tuuliainen L, Sipila K, Maki P, Kononen M, Suominen AL. Assosiciation Between Clinical Signs of Temporomandibular Disorders and Psychological Distress Among an Adult Finnish Population. Journal of oral &facial pain and headache. 2015; 29:370-7.
• 3. Yunus MB. Fibromyalgia and overlapping disorders. The unifying concept of central sensitivity syndromes. Semin Arthritis Rheum. 2007; 36:339-56.
• 4. R. Neblett, H. Cohen, Y. Choi et al. The central sensitizasyon inventory (CSI): establishing clinically significant values for identifying central sensitivity syndromes in an outpatient chronic pain sample. Journal of Pain. 2013;14:438-45.
• 5. R. Neblett, MM. Hartzel, H. Cohen, et al. Ability of the central sensitization inventory to identify central sensitivity syndromes in an outpatient chronic pain sample. Clinical Journal of Pain. 2015; 31:323-32.
• 6. Grabe HJ, Schwahn C, Barnow S et al. Alexithymia, hypertension, and subclinical atherosclerosis in the general population. Journal of Physicosomatic Research. 2010; 68:139-47.
• 7. Alexithymia and temporomandibular joint and facial pain in the general population. J Oral Rehabil. 2019; 46:310-20.
• 8. Glaros AG, Lumley MA. Alexithymia and pain in temporomandibular disorders. Journal of psychosomatic research. 2005; 59:85-8.
• 9. Dworkin SF, LeResche L. Research diagnostic criteria for temporomandibular disorders: review, criteria, examinations and specifications, critique. J Craniomandib Disord. 1992; 6:301-5.
• 10. Zigmond AS, Snaith RP. The Hospital Anxiety Depression Scale. Acta Psychiatrica Scandinavica. 1983; 67:361-70.
• 11. Aydemir O, Guvenir T, Kuey L, Kultur S. Validity and reliability of Turkish version Hospital Anxiety and Depression Scale. Turk Psikiyatri Derg. 1997;8(4):280-87.
• 12. Nebblett R, Cohen H, Choi Y, et al. The central Sensitization Inventory (CSI): establidhing clinically significant values for identifying central sensitivity syndromes in an outpatient chronic pain sample. J Pain. 2013;14(5):438-45.
• 13. Duzce E, Birtane M. Validity and Reliability of the Turkish Version of the Central Sensitization Inventory in Turkish. PM&R Speciality Thesis. Trakya University School of Medicine. Edirne-Turkey. 2017. Unpublished thesis.
• 14. Bagby RM, Parker JD, Taylor GJ. The twenty-item Toronto Alexithymia Scale –II. Convergent, discriminant, and concurrent validity. J Psychosom Res. 1994; 38:33-40.
• 15. Franz M, Popp K, Schaefer R, et al. Alexithymia in the German general population. Soc Phychiatry Psychiatr Epidemiol. 2008; 43:54-62.
• 16. Güleç H, Köse S, Yazıcı Güleç M ve ark. Yirmi soruluk Toronto Aleksimi Ölçeği'nin Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülten. 2009; 19:213-9.
• 17. Müller J, Bühner M, Ellgring H. Relationship and differential validity of alexithymia and depression: a comparison of the Toronto Alexithymia and Self-Rating Depression Scales. Psychopathology. 2003; 36:71-7.
• 18. Duddu V, Isaac MK, Chaturvedi SK. Alexithymia in somatoform and depressive disorders. J Psychosom Res. 2003; 54:435-8.
• 19. Mingarelli A, Casagrande M, Di Pirchio R, et al. Alexithymia partly predicts pain, poor health and social difficulties in patients with temporomandibular disorders. J Oral Rehabil. 2013; 40:723-30.
• 20. Monaco A, Cattaneo R, Marci MC, Pietropaoli D, Ortu E. Central Sensitization-Based Classification for Temporomandibular Disorders: A Pathogenetic Hypothesis. Pain Res Manag. 2017; 2017:5957076.
• 21. Sayar K, Gulec H, Topbas M. Alexithymia and anger in patients with fibromyalgia. Clin. Rheumatol. 2004; 23:441–8.
• 22. Castelli L, Tesio V, Colonna F, et al. Alexithymia and psychological distress in fibromyalgia: prevalence and relation with quality of life. Clin. Exp. Rheumatol. 2012; 30:70–7.
• 23. Tuzer V, Bulu SD, Bastug B, Kayalar G, Göka E, Bestepe E. Causal attributions and alexithymia in female patients with fibromyalgia or chronic low back pain. Nord. J. Psychiatry. 2011; 65:138–44.
• 24. Maroti D, Molander P, Bileviciute-Ljungar I. Differences in alexithymia and emotional awareness in exhaustion syndrome and chronic fatigue syndrome. Scand J Psychol. 2017; 58:52-61.
• 25. Yilmaz O, Şengül Y, Şengül HS, Parlakkaya FB, Öztürk A. Investigation of alexithymia and levels of anxiety and depression among patients with restless legs syndrome. Neuropsychiatr Dis Treat. 2018; 14:2207-14.
• 26. Porcelli P, Zaka S, Leoci C, Centonze S, Taylor GJ. Alexithymia in inflammatory bowel disease. A case-control study. Psychother Psychosom. 1995; 64:49-53.
• 27. Verissimo R, Mota-Cardoso R, Taylor G. Relationships between alexithymia, emotional control, and quality of life in patients with inflammatory bowel disease. Psychother Psychosom. 1998; 67:75-80.
• 28. Hasuo H, Kanbara K, Abe T, Fukunaga M, Yunoki N. Relationship between Alexithymia and latent trigger points in the upper Trapezius. Biopsychosoc Med. 2017; 11:31.
• 29. Kano M, Fukudo S. The alexithymic brain: neural pathways linking alexithymia to physical disorders. Biopsychosoc Med. 2013; 7:1.