Toplumda Antibiyotik Kullanımı: Bolu İlinden Bir Kesit

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 145 - 154, 07.08.2023

Makbule Tokur Kesgin , Seher Zengin , Songül Çağlar

https://doi.org/10.46332/aemj.1081991

Öz

Amaç: Antibiyotiklerin aşırı ve uygunsuz kullanımı günümüzde toplum sağlığını tehdit eden bir boyuta ulaşmıştır. Bu araştırma, Bolu il merkezinde yaşayan kişilerin antibiyotik kullanım düzeyinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Araçlar ve Yöntem: Araştırma toplum temelli, kesitsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini il merkezindeki 23 mahallede yaşayan kişiler oluşturdu. Çok aşamalı olasılıklı örneklem yöntemi ile mahalleler (n=3) ve katılımcılar belirlendi (n=584). 47 kişi araştırmaya katılmayı kabul etmediği için toplam 537 kişiyle araştırma tamamlandı. Araştırmanın verileri Haziran 2017- Mart 2018 tarihleri arasında araştırmacılar tarafından literatür taraması ile oluşturulan anket formu ile toplandı.

Bulgular: Katılımcıların %80.6’sı son bir ay içerisinde antibiyotik kullanmış ancak %78.2’si antibiyotik kullanımını yarıda bırakmıştır. Katılımcıların %67.4'ü iyileştiği, %39.7'si de sonra kullanmak istediği için antibiyotik tedavisini tamamlamamıştır. Katılımcıların %66.2’si antibiyotiklerin kullanım amacının enfeksiyon hastalıklarını tedavi etme olduğunu belirtmiştir. Kadın olmanın antibiyotik kullanımı açısından risk taşıdığı görülmüştür (p=0.007). Lise ve üniversite mezunu katılımcılar ile emekli katılımcıların diğer katılımcılardan daha fazla antibiyotik ilaçlar hakkında bilgi sahibi olduğu bulunmuştur (p=0.001; p=0.003).

Sonuç: Antibiyotik kullanımında cinsiyet, eğitim ve meslek değişkenlerinin önemli etkisi vardır. Özellikle kadınların, memurların ve lise ve üstü eğitim seviyesindekilerin akılcı antibiyotik kullanımı konusunda doğru şekilde bilinçlendirilmeleri önemlidir.

Anahtar Kelimeler

antibiyotikler, ilaç kullanımını değerlendirme, halk sağlığı hemşireliği, toplum sağlığı

ANTIBIOTIC USE IN SOCIETY: A SECTION FROM BOLU

Öz

Purpose: The overuse and inappropriate use of antibiotics has reached levels that threaten public health today. This research was carried out to determine the level of antibiotic use of people living with Bolu.

Materials and Methods: The research is a population-based, cross-sectional study. The population of the research consisted of people living in 23 neighborhoods in the city center. Neighborhoods (n=3) and participants (n=584) were determined by multi-stage probability sampling method. A total of 537 people completed the study because 47 people did not agree to participate in the study. The data of the study were collected between June 2017 and March 2018 with a survey form created by the researchers through literature review.

Results: 80.6% of the participants used antibiotics in the last month, but 78.2% stopped using antibiotics. Since 67.4% of the participants recovered and 39.7% wanted to use it later, they did not complete the antibiotic treatment. 66.2% of the participants stated that the purpose of using antibiotics was to treat infectious diseases. It was observed that being a woman carries a risk in terms of antibiotic use (p=0.007). It was found that high school and university graduates and retired participants had more knowledge about antibiotic drugs than the other participants (p=0.001; p=0.003).

Conclusion: Gender, education and occupation variables have a significant effect on antibiotic use. It is especially important that women, state officers and those with high school or higher education be properly conscious of the rational use of antibiotics.

Anahtar Kelimeler

antibiotics; community health, community health nursing, drug utilization evaluation

Kaynakça

• 1. Hutchings MI, Truman AW, Wilkinson B. Antibiotics: past, present and futur. Curr Opin Microbiol. 2019;(51):72-80.
• 2. Şahi̇n K, Apak R, Atar HH, et al. Tüba-İnsan ve Hayvan Sağlığında Akılcı Antibiyotik Kullanımı ve Antibiyotik Dirençlilik Raporu. Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları TÜBA Raporları; 2017.
• 3. Ancillotti M, Eriksson S, Veldwijk J, Nihlen Fahlquist J, Andersson D, Godskesen T. Public awareness and individual responsibility needed for judicious use of antibiotics: a qualitative study of public beliefs and perceptions. BMC Public Health. 2018;18(1):1153.
• 4. Nepal A, Hendrie D, Selvey LA, Robinson S. Factors influencing the inappropriate use of antibiotics in the Rupandehi district of Nepal. Int J Health Plann Manage. 2021;36(1):42-59.
• 5. Abacıgil F, Gürsoy Turan S, Adana F, Okyay P, Demirci B. Rational Use of Drugs Among Inpatients and Its Association with Health Literacy. Meandros Med Dent J. 2019;20(1):64-73.
• 6. Ayepola O, Onile-Ere O, Shodeko O, Akinsiku F, Ani P, Egwari L. Knowledge, Attitude and Pattern of Antibiotic Usage among Students of a Nigerian University. J Microbiol Infect Dis. 2019;9(1):10-15.
• 7. Dağtekin G, Demirtaş Z, Alaiye M, ve ark. Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Erişkinlerin Akılcı İlaç Kullanım Tutum ve Davranışları. ESTÜDAM Halk Sağlığı. 2018;3(1):12-23.
• 8. Demoré B, Mangin L, Tebano G, Pulcini C, Thilly N. Public knowledge and behaviours concerning antibiotic use and resistance in France: a cross-sectional survey. Infection. 2017;45(4):513-520.
• 9. Deniz S, Oguzoncul A, Bentli R. Evaluation of drug use habits and rational drug use of persons registered to primary health care. Med Sci Int Med J. 2018;(0):930.
• 10. Derin O, Ozdemir H, Sari M, Gulten E. Non-Compliant Antibiotic Use in Dursunbey County: A Cross-Sectional Study. Klimik J. 2016;29(3):125-129.
• 11. Emeka PM, Al-Omar M, Khan TM. Public attitude and justification to purchase antibiotics in the Eastern region Al Ahsa of Saudi Arabia. Saudi Pharm J. 2014;22(6):550-554.
• 12. Grosso G, Marventano S, Ferranti R, Mistretta A. Pattern of antibiotic use in the community: Νon-adherence and self-prescription rates in an Italian urban population. Mol Med Rep. 2012;5(5):1305-1310.
• 13. Mouhieddine TH, Olleik Z, Itani MM, et al. Assessing the Lebanese population for their knowledge, attitudes and practices of antibiotic usage. J Infect Public Health. 2015;8(1):20-31.
• 14. Özen B, Erten ZK, Bülbül T. Kuşaklar Arası Akılcı İlaç Kullanımı Intergeneratıonal Ratıonal Drug Use. J Health Sci. 2018;27:199-204.
• 15. Tomas A, Paut Kusturica M, Tomić Z, et al. Self-medication with antibiotics in Serbian households: a case for action? Int J Clin Pharm. 2017;39(3):507-513.
• 16. Versporten A, Bolokhovets G, Ghazaryan L, et al. Antibiotic use in eastern Europe: a cross-national database study in coordination with the WHO Regional Office for Europe. Lancet Infect Dis. 2014;14(5):381-387.
• 17. World Health Organization (WHO). Turkey takes strong action to reduce antibiotic consumption and resistance.https://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/antimicrobial-resistance/news/news/2017/11/turkey-takes-strong-action-to-reduce-antibiotic-consumption-and-resistance Accessed February 22, 2022.
• 18. Çınar Ş. İstanbul akılcı ilaç kullanımı eylem planı. In: İstanbul Akılcı İlaç Kullanımı ve Farkındalık Sempozyumu Kitapçığı; 2014:6-7.
• 19. Lemeshow S, Hosmer D, Klar J, Lwanga S. (Çeviri ed. Kayabaşı OS. ) Sağlık Araştırmalarında Örneklem Büyüklüğünün Yeterliliği. Klinik Farmakoloji Yardımcı Yayınlar Dizisi:2;2000.
• 20. Fatokun O. Exploring antibiotic use and practices in a Malaysian community. Int J Clin Pharm. 2014;36(3): 564-569.
• 21. Gebeyehu E, Bantie L, Azage M. Inappropriate Use of Antibiotics and Its Associated Factors among Urban and Rural Communities of Bahir Dar City Administration, Northwest Ethiopia. Plos One. 2015;10(9):e0138179.
• 22. Gul S, Ozturk DB, Yilmaz MS, Uz Gul E. Evaluation of public knowledge and attitudes regarding self medication with antibiotics in Ankara. Turk Bull Hyg Exp Biol. 2014;71(3):107-112.
• 23. Esin MN. Veri Toplama Yöntem ve Araçları ve Veri Toplama Araçlarının Güvenilirliği ve Geçerliği. Erdoğan S,Nahcivan N,Esin MN, (Editörler).: Hemşirelikte Araştırma Süreç, Uygulama ve Kritik. Nobel Tıp Kitabevleri; 2014:182-225.
• 24. Emre S, Lux KM. Türkiye’de Antibiyotik Tüketim Miktarının ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Antibiyotik Reçeteleme Uygulamalarının OECD Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi. Sağlık Bilim Derg. 2021;30(1):56-62.
• 25. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu. Akılcı Antibiyotik Kullanımı. http://www.akilciilac.gov.tr/?page_id=1068. Erişim tarihi 22 Şubat 2022.
• 26. İlhanlı Yaramış M, Ulupınar S. Bir Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı Bireylerin Akılcı İlaç Kullanım Davranışları. Ordu University J Nurs Stud.2021;4(1):10-20.
• 27. Ekenler Ş, Koçoğlu D. Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımıyla İlgili Bilgi ve Uygulamaları. Hacet Üniversitesi Hemşire Fakültesi Derg. 2016;3(3):44-55.
• 28. Schröder W, Sommer H, Gladstone BP, et al. Gender differences in antibiotic prescribing in the community: a systematic review and meta-analysis. J Antimicrob Chemother. 2016;71(7):1800-1806.
• 29. Thompson AE, Anisimowicz Y, Miedema B, Hogg W, Wodchis WP, Aubrey-Bassler K. The influence of gender and other patient characteristics on health care-seeking behaviour: a QUALICOPC study. BMC Fam Pract.2016;17(1):38.