Sağlık Okuryazarlığının Uluslararası Sağlık Müdahale Sınıflandırmasına Göre Kodlanması ve Nesiller Arasında Sağlık Okuryazarlığının Araştırılması

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 190 - 197, 07.08.2023

Ayşenur Gökşen , Özgül Akın Şenkal

https://doi.org/10.46332/aemj.1192757

Öz

Amaç: Sağlık ile ilgili yapılan değerlendirme ve tedavi prosedürlerinde tutulan elektronik sağlık kayıtları ile ilgili standart bir sınıflandırma sistemi yaygın değildir. Bu çalışma uluslararası bir sınıflandırma sistemi olan Dünya Sağlık Örgütünün Uluslararası Sağlık Müdahale Sınıflandırması (ICHI)’na dikkat çekmek ve farklı kuşaklarda yer alan bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeylerini karşılaştırmak amacı ile planlandı.

Araçlar ve Yöntem: Bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeyi Avrupa Sağlık Okuryazarlık Ölçeğinden uyarlanmış olan, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY) ile değerlendirildi. TSOY, Dünya Sağlık Örgütü Uluslararası Sağlık Müdahaleleri Sınıflandırması (ICHI) çerçevesinde incelendi. Bireyler yaş aralıklarına göre 4 farklı nesil grubuna ayrılarak, gruplar kendi aralarında karşılaştırıldı.

Bulgular: Çalışmaya 18 ve 75 yaş aralığında 247 birey katıldı. Gruplar arasında en yüksek sağlık okuryazarlığına geleneksel kuşağın, en düşük sağlık okuryazarlığına ise Z kuşağının sahip olduğu bulundu (p<0.001). TSOY kategorileri için ICHI kodlaması istatistiksel raporlamayı desteklemek için yeterli bulundu.

Sonuç: Kuşakların özelliklerine göre planlanan eğitim ve sağlık politikaları kuşaklar arası tanımlanan yetersizliklerin giderilmesinde önemlidir. Sağlık okuryazarlığına ilişkin verilerin ICHI kullanılarak kaydedilmesi halk sağlığının iyileştirilmesine katkı sağlayacak ve daha geniş bir veri ağına sahip olmamızı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aile özellikleri, Halk sağlığı, Sağlık okuryazarlığı, Sınıflandırma

Coding Health Literacy According to the International Health Intervention Classification and Investigation of Health Literacy between Generations

Öz

Purpose: A standard classification system for electronic health records kept in health assessment and treatment procedures is not common. This study was planned to draw attention to the International Health Intervention Classification (ICHI) of the World Health Organization, which is an international classification system, and to compare the health literacy levels of individuals from different generations.

Materials and Methods: The health literacy level of individuals was evaluated with the European Health Literacy Survey –Turkish Version (HLS- TR). HLS- TR was investigated within the framework of The World Health Organization International Classification of Health Interventions (ICHI). Individuals were divided into 4 generation groups according to age range. The groups were compared with each other.

Results: In this study, 247 individuals participated between the ages of 18 and 75 years. It is found that the traditionalist generation has the highest level of health literacy among the groups and generation Z has the lowest level of health literacy (p<0.001). For HLS- TR categories, ICHI coding was found adequate to support statistical reporting.

Conclusion: Education and health policies planned according to the characteristics of generations are important in eliminating the inadequacies defined between generations. Recording data on health literacy using ICHI will contribute to improving public health and will enable us to have a wider data network.

Anahtar Kelimeler

Classification, Family characteristics, Health literacy, Public health

Kaynakça

• 1. Tanrıöver MD, Yıldırım HH, Ready FND, Çakır B, Akalın HE. Türkiye sağlık okuryazarlığı araştırması. Ankara:Sağlık-Sen Yayınları;2014.
• 2. Pleasant A. Health literacy around the world: Part 1. Health literacy efforts outside of the United States. Health literacy: improving health, health systems, and health policy around the world: workshop summary. National Academies Press. 2013;1:97-203.
• 3. Ozdemir H, Alper Z, Uncu Y, Bilgel N. Health literacy among adults: a study from Turkey. Health Educ Res. 2010;25(3):464-477.
• 4. Berens E-M, Vogt D, Messer M, Hurrelmann K, Schaeffer D. Health literacy among different age groups in Germany: results of a cross-sectional survey. BMC Public Health. 2016;16(1):1151.
• 5. Sørensen K, Pelikan JM, Röthlin F, et al. Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). Eur J Public Health. 2015;25(6):1053-1058.
• 6. Chesser AK, Keene Woods N, Smothers K, Rogers N. Health literacy and older adults: A systematic review. Gerontol Geriatr Med. 2016;2:1-13.
• 7. Keleher H, Hagger V. Health literacy in primary health care. Aust J Prim Health. 2007;13(2):24-30.
• 8. Wübbeler M, Geis S, Stojanovic J, et al. Coding Public Health Interventions for Health Technology Assessments: A Pilot Experience With WHO's International Classification of Health Interventions (ICHI). Front Public Health. 2021;9:620637.
• 9. Fortune N, Madden R, Riley T, Short S. The International Classification of Health Interventions: an ‘epistemic hub’ for use in public health. Health Promot Int. 2021;36(6):1753-1764.
• 10. Fortune N, Madden R, Almborg A. Use of a new international classification of health interventions for capturing information on health interventions relevant to people with disabilities. Int J Environ Res Public Health. 2018;15(1):145.
• 11. Berkman ND, Davis TC, McCormack L. Health Literacy: What Is It? J Health Commun. 2010;15(2):9-19.
• 12. Leventhal H, Cameron L. Behavioral theories and the problem of compliance. Patient Educ Couns. 1987;10(2):117-138.
• 13. Zaiss A, Dauben H-P. ICHI – International Classification of Health Interventions. Bundesgesundheitsbl. 2018;61(7):778-786.
• 14. Ghaddar SF, Valerio MA, Garcia CM, Hansen L. Adolescent health literacy: the importance of credible sources for online health information. J Sch Health. 2012;82(1):28-36.
• 15. Chisolm DJ, Manganello JA, Kelleher KJ, Marshal MP. Health literacy, alcohol expectancies, and alcohol use behaviors in teens. Patient Educ Couns. 2014;97(2):291-296.
• 16. Muslu L, Sarvan S, Oncel S, Ugur E. Determination of health literacy in different generations. J Sch Health. 2021;91(8):617-624.
• 17. Euajarusphan A. Online Social Media Usage Behavior, Attitude, Satisfaction, and Online Social Media Literacy of Generation X, Generation Y, and Generation Z. PSAKUIJIR. 2021;10(2):44-58.
• 18. Li KY, Zahiri MA, Jumaat NF. Understanding Digital Media Literacy in a Digital Age: A Review of Current Frameworks. Int. J. Psychosoc. Rehabilitation. 2020; 24(5):1010-1015.
• 19. Eckleberry-Hunt J, Lick D, Hunt R. Is medical education ready for generation Z? J Grad Med Educ. 2018; 10(4):378-381.
• 20. Omariba DWR, Ng E. Immigration, generation and self-rated health in Canada: On the role of health literacy. Can J Public Health. 2011;102(4):281-285.
• 21. Ashida S, Goodman M, Pandya C, et al. Age differences in genetic knowledge, health literacy and causal beliefs for health conditions. Public Health Genom. 2011;14(4-5):307-316.
• 22. Aytar A, Tuzun EH, Eker L. Prevalence and related factors of limited health literacy in patients with chronic musculoskeletal diseases. Turk J Phys Med Rehab. 2017;28(2):54-58.
• 23. Olives T, Patel R, Patel S, Hottinger J, Miner JR. Health literacy of adults presenting to an urban ED. Am J Emerg Med. 2011;29(8):875-882.
• 24. Fung KW, Xu J, Ameye F, Burelle L, MacNeil J. Evaluation of the International Classification of Health Interventions (ICHI) in the coding of common surgical procedures. J Am Med Inform Assoc. 2022;29(1):43-51.
• 25. Fortune N, Hardiker NR, Strudwick G. Embedding nursing interventions into the World Health Organization’s international classification of health interventions (ICHI). J Am Med Inform Assoc. 2017;24(4): 722-728.
• 26. Öksüz E, Malhan S. Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Kodlama ve Sınıflandırma. Ankara: Başkent Üniversitesi;2005.
• 27. Yaşaroğlu ÖF. Nörojenik Yutma Bozukluğu olan Hastalarda Yeme Değerlendirme Aracı ve Yutma Yaşam Kalitesi Anketi'nin İşlevsellik, Yetiyitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırılması Sistemi ile İlişkisinin Değerlendirilmesi. Master Thesis. Hacettepe University; 2018.
• 28. Ekinci Y. ICF Temelli Ampute Mobilite Ölçeği Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenirliği. PhD Thesis. Hacettepe University; 2022.
• 29. Karabörüklü Argut S, Tarakcı E. Ülkemizde fizyoterapistlerin “İşlevsellik, Yeti Yitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırması (ICF)” konusunda bilgi ve farkındalıkları. Turk J Physiother Rehabil. 2021; 32(1):28-36.
• 30. Dernek B. Fibromiyalji Sendromu Hastalarının İşlevsellik, Yeti Yitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırılması ICF Kapsamında Değerlendirilmesi: Pilot Çalışma. Acıbadem univ. sağlık bilim. derg. 2020;11(1):160-166.
• 31. Mark L. Health literacy and the elderly. Osteopath Fam Physician. 2009;1(3):64-69.