Akademisyenlerde Fiziksel Aktivite Düzeyi, Tükenmişlik, İş Doyumu, Yaşam Kalitesi ve Sosyodemografik Faktörler Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 331 - 339, 20.12.2023

Nazım Tolgahan Yıldız , Hikmet Kocaman

https://doi.org/10.46332/aemj.1230539

Öz

Amaç: Çalışmanın amacı, akademisyenlerde fiziksel aktivite düzeyi (FAD), tükenmişlik, iş doyumu, yaşam kalitesi ve bazı sosyodemografik faktörler arasındaki ilişkileri incelemekti.

Araçlar ve Yöntem: Çalışmaya araştırma görevlileri, öğretim görevlileri, doktor öğretim üyeleri, doçent doktorlar ve profesör doktorlardan oluşan 214 akademisyen dahil edildi. Bilgisayar kullanım süresi, görev süresi, yaş, yurt dışı tecrübesi, FAD (Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi ile), tükenmişlik düzeyi (Maslach Tükenmişlik Ölçeği ile), iş doyumu (Öğretim Elemanları İş Doyumu Ölçeği ile) ve yaşam kalitesi (Kısa Form 36 Sağlık Anketi ile) değerlendirildi.

Bulgular: Bilgisayar kullanım süresi, FAD, tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam kalitesinin akademik ünvana göre değiştiği görüldü (p<0.05). Araştırma görevlilerinde bilgisayar kullanım süresi ve tükenmişlik düzeyi en yüksek iken, iş doyumu ve yaşam kalitesi en düşüktü. Bu bulgu profesörlerde tam tersi olarak bulundu (p<0.05). Tükenmişlik ile iş doyumu ve yaşam kalitesi arasında güçlü negatif ilişkiler gözlendi (p<0.05). Yurt dışı tecrübesi olanların daha az tükenmişlik, daha yüksek iş doyumu ve yaşam kalitesine sahip olduğu bulundu (p<0.05). Her bir akademik unvan grubunda, FAD ile tükenmişlik arasında anlamlı güçlü negatif ilişkiler gözlenirken, FAD ile iş doyumu ve yaşam kalitesi arasında anlamlı güçlü pozitif ilişkiler gözlendi (p<0.05).

Sonuç: Çalışma koşullarının iyileştirilmesi, yurtdışı tecrübesi kazanmalarının sağlanması, yeterli ve düzenli fiziksel aktivitenin teşvik edilmesi ile akademisyenlerin tükenmişlik düzeylerinin azaltılabileceği, iş doyumlarının ve yaşam kalitelerinin artırılabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

fiziksel aktivite, tükenmişlik, iş doyumu, yaşam kalitesi, sosyodemografik faktörler

An Investigation into the Relationships Between Physical Activity Level, Burnout, Job Satisfaction, Quality of Life and Sociodemographic Factors in Academicians

Öz

Purpose: The aim of the study was to examine the relationships between physical activity level (PAL), burnout, job satisfaction, quality of life, and some sociodemographic factors in academicians.

Materials and Methods: The study included 214 academicians, including research assistants, lecturers, assistant professors, associate professors, and professors. Computer usage time, tenure of office, age, experience abroad, PAL (with International Physical Activity Questionnaire), burnout level (with Maslach Burnout Inventory), job satisfaction (with Job Satisfaction Scale for Academicians), and quality of life (with Short Form-36 Health Survey) were evaluated.

Results: It was observed that computer usage time, PAL, burnout, job satisfaction, and quality of life varied according to the academic title (p<0.05). Computer usage time and burnout level were the highest among research assistants, while job satisfaction and quality of life were the lowest. This finding was found to be the opposite in professors (p<0.05). Strong negative relationships were observed between burnout and job satisfaction, and quality of life (p<0.05). Those with experience abroad had lower burnout levels, higher job satisfaction, and quality of life (p<0.05). In each academic title group, significant and strong negative relationships were observed between PAL and burnout, while significant strong positive relationships were observed between PAL and job satisfaction and quality of life (p<0.05).

Conclusion: It is thought that the academicians' burnout levels can be decreased and job satisfaction and quality of life can be increased by improving working conditions, enabling them to gain experience abroad, and encouraging adequate and regular physical activity.

Anahtar Kelimeler

physical activity, burnout, job satisfaction, quality of life, sociodemographic factors

Kaynakça

• 1. Vural Ö, Eler S, Güzel NA. Masa başı çalışanlarda fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi ilişkisi. Spormetre. 2010;8(2):69-75.
• 2. Kırbaş Ş. Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü personelinin fiziksel aktivite düzeyi ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. GaziBESBD. 2020;25(3):213-224.
• 3. Warburton DE, Nicol CW, Bredin SS. Health benefits of physical activity: The evidence. CMAJ. 2006;174(6):801-809.
• 4. Vatansever B, Ölçücü Ş, Özcan G, Çelik A. Orta yaşlılarda fizıksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi ilişkisi. Inesjournal. 2015;(2):63-73.
• 5. Kılınç H, Bayrakdar A, Çelik B, Mollaoğulları H, Gencer YG. Üniversite öğrencilerinde fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi. J Hum Sci. 2016;13(3):3794-3806.
• 6. Yıldırım Dİ, Yıldırım A, Eryılmaz MA. Sağlık çalışanlarında fiziksel aktivite ile yaşam kalitesi ilişkisi. Cukurova Med J. 2019;44(2):325-333.
• 7. Azboy Y. Fiziksel aktivite ve sağlık. Sağlık Bilim. Yaşam Derg. 2021;3(2):140-144.
• 8. Bilge F. Examining the burnout of academics in relation to job satisfaction and other factors. Soc Behav Pers. 2006;34(9):1151-1160.
• 9. Derinbay, D. Öğretim elemanlarının iş doyumları ile mesleki tükenmişliklerinin incelenmesi (Pamukkale Üniversitesi Örneği). Education Sciences. 2012;7(3):910-929.
• 10. Bilge F, Akman Y, Kelecioğlu H. Öğretim elemanlarının iş doyumlarının incelenmesi. Hacet Üniv Eğit Fak Derg. 2007;32(32):32-41.
• 11. Gençay ÖA. Beden eğitimi öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğit Derg. 2007;15(2): 765-780.
• 12. Avşaroğlu S, Deniz E, Kahraman A. Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. SUSBED. 2005;14:115-129.
• 13. Saglam M, Arikan H, Savci S, et al. International Physical Activity Questionnaire: reliability and validity of the Turkish version. Percept Mot Skills. 2010;111(1): 278-284.
• 14. Craig CL, Marshall AL, Sjöström M, et al. International Physical Activity Questionnaire: 12-country reliability and validity. Med Sci Sports Exerc. 2003;35(8): 1381-1395.
• 15. Çam O. The burnout in nursing academicians in Turkey. Int J Nurs Stud. 2001;38(2):201-207.
• 16. Maslach C, Jackson S. The measurement of experienced burnout. J Organ Behav. 1981;2(2):99-113.
• 17. Kelecioğlu H, Bilge F, Akman Y. Öğretim elemanları iş doyumu ölçeğinin geliştirilmesi. Türk PDR Derg. 2006;3(26):115-228.
• 18. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Ölmez N, Memiş A. Kısa Form-36 (KF-36)’nın Türkçe versiyonunun güvenirliliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Derg. 1999;12(2): 102-106.
• 19. Ware JE, Sherbourne CD. The MOS 36-item short-form health survey (SF-36): I. Conceptual framework and item selection. Med Care. 1992;30(6):473-483.
• 20. Serinkan C, Bardakçı A. Pamukkale Üniversitesi’nde çalışan öğretim elemanlarının iş tatminlerine ilişkin bir araştırma. SÜ Karaman İİBF Derg. 2007;12(9):152-163.
• 21. Toker B. Job satisfaction of academic staff: an empirical study on Turkey. Qual Assur Educ. 2011;19(2): 156-169.
• 22. Demir R, Türkmen E, Doğan A. Examination of burnout level of academics in terms of demographic variables. IJSSER. 2015;1(4):986-1008.
• 23. Doğan B, Moralı S. Üniversite öğretim elemanlarının sporla ilgili tutumları ile yaşam ve iş doyum düzeylerinin spor yapma alışkanlıkları ile incelenmesi. CBÜ BESBD. 1999;3(1):16-27.
• 24. Arslan R, Acar BN. Yaşam doyumu, iş doyumu ve mesleki tükenmişlik kavramlarına yönelik akademisyenler üzerinde bir araştırma. SDÜ İİBF Derg. 2013;18(3):281-298.
• 25. Naczenski LM, de Vries JD, van Hooff ML, Kompier MA. Systematic review of the association between physical activity and burnout. J Occup Health. 2017;59(6):477-494.
• 26. Macilwrait P, Bennett D. Burnout and physical activity in medical students. Ir Med J. 2018;111(3):700-707.
• 27. Weight CJ, Sellon JL, Lessard-Anderson CR, Shanafelt TD, Olsen, KD, Laskowski ER. Physical activity, quality of life, and burnout among physician trainees: the effect of a team-based, incentivized exercise program. Mayo Clin Proc. 2013;88(12):1435-1442.
• 28. Hu NC, Chen JD, Cheng TJ. The Associations between long working hours, physical inactivity, and burnout. J Occup Environ Med. 2016;58(5):514-518.
• 29. Ali A, Ranjha AN, Bukhari SMH. Relationship between physical activity and burnout among university faculty in pakistan. JBSEE. 2020;6(1):1-8.
• 30. Arslan SS, Alemdaroğlu İ, Karaduman AA, Yilmaz ÖT. The effects of physical activity on sleep quality, job satisfaction, and quality of life in office workers. Work. 2019;63(1):3-7.
• 31. Fang YY, Huang CY, Hsu MC. Effectiveness of a physical activity program on weight, physical fitness, occupational stress, job satisfaction and quality of life of overweight employees in high-tech industries: a randomized controlled study. Int J Occup Saf Ergon. 2019;25(4):621-629.