TÜRKİYE’DEKİ İLLERİN SOSYAL GÜVENLİK KONUSUNA İLİŞKİN GÖSTERGELERİN İSTATİSTİKSEL OLARAK ANALİZİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 73 - 94, 27.06.2020

Fatih Çemrek

Öz

Sosyal güvenlik insanların geleceğini güvence altına almayı amaçlar ve bu nedenle sosyal politikanın bir parçası olarak düşünülmektedir. Bu çalışmada Türkiye’deki illerin Sosyal Güvenlik konusuna ilişkin değişkenleri açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yayımlanan 2018 yılı istatistikleri kullanılmıştır. Veriler SGK istatistik yıllığı 2018’den elde edilmiştir. Çalışmada, Türkiye’de illerin SGK istatistikleri bakımından benzerliklerini belirlemek üzere kümeleme analizi uygulanmıştır. Daha sonra illerin bu istatistiklere göre sıralanmasını belirlemek üzere faktör analizi kullanılmıştır. Kümeleme analizinde küme sayısı 3, 4, ve 5 olacak şekilde aşamalı olmayan (k ortalamalar tekniği) ve aşamalı (Gruplar arası bağlantı kümeleme tekniği ile Grup-içi bağlantı kümeleme tekniği) kümeleme teknikleri kullanılmış ve iller kümelenmiştir. Faktör analizinde ise iki faktör elde edilmiş ve bu faktörler göre iller için faktör skorları hesaplanmıştır. Daha sonra da bu faktör skorlarına göre birbirine en uzak iller belirlenmiştir. Birinci faktör skoruna göre, Şanlıurfa ile İstanbul illerinin birbirine en uzak iller ve ikinci faktör skoru bakımından ise, Bolu ile Şanlıurfa birbirine en uzak iller oldukları tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Sosyal Güvenlik İstatistikleri, İller, Kümeleme Analizi, Faktör Analizi

Kaynakça

• Akın, H.B. ve Eren Ö. (2012). OECD Ülkelerinin Eğitim Göstergelerinin Kümeleme Analizi ve Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi İle Karşılaştırmalı Analizi, Öneri, .10(37), s.175-181.
• Altunöz U. ve Çondur F. (2018). Sosyal Güvenlik Harcamaları Gelir Dağılımında Etkin mi? Türkiye Ekonomisi İçin Nedensellik Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, CEEİK 2018 Özel Sayısı,s. 173-189.
• Anderson, T. W. (2003). An Introduction to Multivariate Statistical Analysis. New York: Wiley. 3rd ed., New York, USA.
• Arıcı, K. ve Alper, Y. (2018). Sosyal Güvenlik. Alper, Y., Tekeli, S. (Ed.) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Yayın No: 2659,
• Ayhan, A. (2012), Sosyal Güvenlik Kavramı ve Sosyal Güvenlik İlkeleri. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1(1),s. 41-55.
• Başmanav, Y. (2016), Sosyal Güvenlik Kavramına İlişkin Genel Bir İnceleme. Sakarya Barosu Dergisi, 2016/1.
• Boyacıoğlu N. ve Öçal M. (2018), Sosyal Güvenlik Hizmetlerinin Finansman Yöntemleri: Türkiye’de ve Dünyada Sosyal Güvenliğin Finansmanına Kısa Bir Bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26), s. 920-933.
• Bulut M. (2019), Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Finansmanında Devlet Katkısı Uygulaması ve İstatistiksel Görünüm. Sayıştay Dergisi, 30(115), s. 83-108.
• Hair, J.F., Anderson, R.E., Tahtam, R.L. ve Black W.C. (1998), Multivariate Data Analysis. Prentice-Hall International, New Jersey, USA.
• Johnson, R.A. ve Wichern, D.A. (1992), Applied Multivariate Statistical Analysis; Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey, USA.
• Kırmızı E. ve Hüseyinli N. (2019), Sosyal Güvenlik Hakkının Geleceği Üzerine Bir Değerlendirme. Çalışma ve Toplum, 2019/2,s. 1205-1238.
• Kurt Topuz, S. (2009), Türkiye’de Sosyal Devlet Harcamalarının Genel Eğilimi: 2001–2009 Yılları Arasında Yapılan Eğitim, Sağlık ve Sosyal Koruma Harcamaları. Alternatif Politika, 1(1), 115-136.
• Organ, İ. ve Yavuz, E.(2017), Sosyal Güvenlik Sistemi Açıklarının Analizi ve Ekonomi Üzerindeki Etkisi. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(1), s.105-123.
• Sharma, S. (1996),Applied Multivariate Techniques. John Wiley&Sons, Inc., USA.
• Ulutürk, S., Dane, K. (2009), Sosyal Güvenlik: Teori, Dönüşüm ve Türkiye Uygulaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (29), s. 114-142.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (2020), SGK İstatistik Yıllıkları 2018, Ankara. (http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari (Erişim Tarihi:10.04.2020)
• Tatlıdil, H. (2002), Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ziraat Matbaacılık A.Ş. Ankara.
• Uyğun, U. ve Yardımcıoğlu F. (2019), Evaluation Of Health Expenditures in Turkey and EU Countries: A Cluster Analysis. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), s. 401-415.
• Yenihan, B. (2017), Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Sosyal Güvenlik:Dünya’da ve Türkiye’de Gelişimi Üzerine Bir İnceleme. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30), s. 177-196.
• Yiğit, A. (2019). Performance Analysis of OECD Countries Based on Health Outcomes and Expenditure Indicators. Journal of International Health Sciences and Management, 5(9), ss.. 114-123.
• Zırhlıoğlu G.ve Karaca, S. (2006). 2005 Genç Bayanlar Dünya Voleybol Şampiyonasına Katılan Sporcuların Kümeleme Analizi İle İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi 17 (1), s. 20-25.