Günümüz Gelişme Ekonomisi Politikaları Çerçevesinde Ahiliğin Yapısı ve İktisadi Anlayışı

Yıl 2022, , 257 - 276, 29.03.2022

Atila Bedir

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1031247

Öz

Ahilik teşkilatları XIII. yüzyılda ahlakla sanatın ahenkli uyumuyla Anadolu’ya özgü bir yapı olarak Selçuklular döneminde kurulmuş, daha sonra lonca sistemi ve gedik uygulamalarıyla kurumsal nitelikte varlığını XX. yüzyıla kadar devam ettirmiştir. Bu çalışmanın amacı, gelişme ekonomisi politikaları ışığında Ahilik teşkilatlarının iktisadi anlayışının irdelenmesi ve günümüz politikalarının izlerini ne ölçüde taşıdığının bütüncül bir yaklaşımla ortaya konmasıdır. Bu çerçevede, günümüz gelişme ekonomisi politikalarının genel çerçevesi ve öne çıkan yanları ele alınmış, bu politikaların belirgin özellikleriyle de ilişkisi gözetilerek Ahilik teşkilatlarının yapısı ve iktisadi anlayışı konu bazında incelenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada, Yaran Odaları ve Bacıyan-ı Rum (Anadolu Kadınları) teşkilatlarıyla birlikte, seçim esaslı ve kendine özgü örgütsel yapısı bulunan Ahilik teşkilatlarının Anadolu’da yaygın bir mesleki çeşitlilikte iktisadi, ticari ve sosyal işlevler üstlendiği görülmektedir. Ahilerin iktisadi anlayışının günümüz gelişme ekonomisi politikalarının birçok yönüyle belirgin izlerini, hatta benzer özelliklerini taşıdığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Gelişme ekonomisi, kapsayıcı büyüme, Ahilik, iktisadi anlayış, Bacıyan-ı Rum

Structure and Economic Approach of Akhism Organizations in The Framework of Today’s Development Economy Policies

Öz

The Akhism organizations, which was established as a structure unique to Anatolia in the harmony of ethics and art in the 13th century during the Seljuk period, continued their institutional existence until the 20th century with the guild system and gedik treatments. The aim of this study is to examine the economic understanding of Akhism organizations in the light of development economy policies and to reveal to what extent they bear the traces of today's policies in an integrated manner. In this context, the general framework and prominent aspects of today's development economy policies have been examined, and the structure and economic understanding of the Akhism organizations have been investigated on a subject basis, taking into account the specific characteristics of these policies. In this study, together with the Yaran Chambers and Bacıyan-ı Rum (Anatolian Women) organizations, it is seen that the Achism organizations, which have an election-based and distinctive organizational structure, undertake economic, commercial and social functions with a widespread occupational diversity in Anatolia. It has been observed that the economic understanding of the Akhis has obvious traces and even similar features of today's development economy policies in many aspects.

Anahtar Kelimeler

Development economics, inclusive growth, Akhism, economic understanding, Baciyan-i Rum

Kaynakça

• Alvaredo, F., Chancel, L., Piketty, T., Saez, E. and Zucman, G. (2017). World inequality report 2018. World Inequality Lab.
• Atik, K. (2011). Ahilik ve siyaset. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29(2), 57-73.
• Bayram, M. (2008). Fatma Bacı ve Bacıyan-ı Rum (3.Baskı). Konya Ticaret Odası. İstanbul: Nüve Kültür Merkezi Yayınları.
• Bayram, M. (2018). Ahi Evren Hâce Nasirü’d-Din Mahmud ve Ahi teşkilâtlarının kuruluşu. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Bayram, S. (2012). Osmanlı Devleti’nde ekonomik hayatın yerel unsurları: Ahilik teşkilatı ve esnaf loncaları. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21, 81-115.
• Bedir, A. (2009). Uluslararası ticarette fiyata dayalı rekabet gücü ile endüstri-içi ticaret arasındaki ilişki: Türk imalat sanayii örneği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Ankara: DPT Yayınları.
• Bedir, A. (2020). Türklerin iktisadi hayatında sosyal yardımlaşma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (3) , 1141-1169.
• CEEweb (2017). Uniting for the 2030 agenda for sustainable development - Best practices of NGO involvement. Budapest. http://www.ceeweb.org/wp-content/uploads/2015/03/NGO-involvement-SDGs.pdf adresinden 15.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Ceylan, K. (2012). Ahilik (Yayın No:1). Ankara: T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kültür Yayınları.
• Çağatay, N. (1989). Bir Türk kurumu olan Ahilik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• de Mello, L. and Dutz, M.A. (2012). Executive summary. L. de Mello ve M.A. Dutz (Ed.), Promoting inclusive growth: Challenges and policies in (pp. 9-15). Paris: OECD Publishing.
• Dilik, S. (1988). Sosyal güvenliğin tarihsel gelişimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 43(1), 41-81.
• Ekelund, Jr., R. B. and Hebert, R.F. (1997). A history of economic theory and method (Fourth Edition). New York: McGraw-Hill.
• European Commission (2019a). Cluster programmes in Europe and beyond. European Observatory for Clusters and Industrial Change. Luxembourg: Publications Office of the European Union. European Commission (2019b). Annual sustainable growth strategy 2020. COM(2019) 650 final. Brussels. https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/2020-european-semester-annual-sustainable-growth-strategy_en.pdf adresinden 20.09.2021 tarihinde erişilmiştir.
• European Commission (2020). A new industrial strategy for Europe. COM(2020) 102 final, Brussels. https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/communication-eu-industrial-strategy-march-2020_en.pdf adresinden 20.09.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Eurostat (2019). The European system of integrated social protection statistics - ESSPROS manual and user guidelines. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Gündüz, A.Y., Kaya, M. ve Aydemir, C. (2012). Ahilik teşkilatında ve günümüzde tüketicilerin korunmasına yönelik çalışmalar üzerine bir değerlendirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, XIV (II), 37-54.
• ILO (2017). World Social Protection Report 2017–19. Geneva: PRODOC.
• ILO (2020). World Employment and Social Outlook - Trends 2020. Geneva: PRODOC.
• İnalcık, H. (2017). Osmanlı tarihinde islamiyet ve devlet (3. Baskı). Seçme Eserler-IX. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kafesoğlu, İ. (2008). Türk İslam sentezi. Kültür Serisi:151. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Karagül, M. ve Masca, M. (2017). Ahilik düşüncesinin iktisadi hayata bakışı ve kapitalist sistemle karşılaştırılması. AKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 83-91. Karasoy, Y. (2003). Ahi kelimesi ve Türk kültüründe Ahilik. Selçuk Üniviversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 14, 1-23.
• Kaya, M. K. (2013). Esnaf loncalarında yeniçeriler. History Studies-International Journal of History, Special Issue on Lausanne, 5(4), 189-205.
• Kepenek, Y. ve Yentürk, N. (1994). Türkiye ekonomisi (Geliştirilmiş 6. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Köprülü, M.F. (2017). Anadolu’da islamiyet. Yayına hazırlayan: H. Aksakal. (1.Basım) İstanbul: ALFA Basım Yayım Dağıtım.
• Mahiroğulları, A. (2008). Selçuklu/Osmanlı döneminde kurumsal bir yapı: Ahilik/Gedik teşkilatı ve sosyo-ekonomik işlevleri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 54, 139-154.
• Mathers, N. and Slater, R. (2014). Social protection and growth: Research synthesis. Barton: Department of Foreign Affairs and Trade.
• OECD (2014). All on board-making inclusive growth happen. OECD Secretariat and Ford Foundation.
• OECD (2018). Opportunities for all: A framework for policy action on inclusive growth. Paris: OECD Publishing.
• OECD (2019a). Society at a glance 2019 - OECD social indicators. Development Centre Studies. Paris: OECD Publishing.
• OECD (2019b). Can social protection be an engine for inclusive growth?. Development Centre Studies. Paris: OECD Publishing.
• OECD (2020). Beyond growth - Towards a new economic approach. Paris: OECD Publishing.
• OECD.Stat (2021). Social Expenditure - Aggregated data. https://stats.oecd.org/Index.aspx?datasetcode=SOCX_AGG adresinden 15.09.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Öztürk, N. (2002). Ahilik teşkilatı ve günümüz ekonomisi, çalışma hayatı ve iş ahlakı açısından değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 1-12.
• Porter, M.E. (1998). Cluster and the New Economics of Competition. Harvard Business Review, November-December, 77-90.
• Porter, M.E. (2004). Building the Microeconomic Foundations of Prosperity: Findings from the Business Competitiveness Index. X. Sala-i-Martin (Ed.), Global Competitiveness Report 2003-2004 in (pp. 29-56). World Economic Forum. New York: Oxford University Press.
• Smith, A. (1937). An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations. New York: The Modern Library.
• Snowdon, B. and Stonehouse, G. (2006). Competitiveness in a globalised world: Michael Porter on the microeconomic foundations of the competitiveness of nations, regions, and firms. Interview with Professor Michael Porter. Journal of International Business Stıdies, 37, 163-175.
• Strange, T. and Bayley, A. (2008). Sustainable development - Linking economy, society, environment. OECD Insights. Paris: OECD publications.
• Şenocak, H. (2009). Sosyal güvenlik sistemini oluşturan bileşenlerin tarihi süreç ışığında değerlendirilmesi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 56, 409-468.
• Taeschner, F. (1953). İslam ortaçağında futuvva (Fütüvvet teşkilatı). (Çev. F. Işıltan). İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 15 (1-4): 1-32.
• te Velde, D.W. (2010). A 10-point conclusion on state-business relations and economic performance. D.W. te Velde (Ed.), Effective state-business relations, industrial policy and economic growth in (pp. iii, 23). London: ODI Publications.
• Turan, N. S. (2007). Selçuklu ve Osmanlı Anadolu'sunda Ahiliğin sosyo-ekonomik gelişim süreci. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 52, 151-186.
• Turan, O. (2018). Türk cihan hakimiyeti mefkuresi tarihi (27. Basım). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• UN Women (2021). SDG 5: Achieve gender equality and empower all women and girls. https://www.unwomen.org/en/news/in-focus/women-and-the-sdgs/sdg-5-gender-equality adresinden 15.08.2021 tarihinde erişilmiştir.
• UNDP (2019). Human Development Report 2019. New York: United Nations Development Programme.
• UNICEF (2019). A world ready to learn: Prioritizing quality early childhood education. New York: United Nations Children’s Fund.
• United Nations (2015). Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. A/RES/70/1. The General Assembly. https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/70/1&Lang=E, adresinden 20.09.2021 tarihinde erişilmiştir.
• United Nations (2016). Leaving no one behind: the imperative of inclusive development. ST/ESA/362. New York: United Nations publication.
• United Nations (2019a). The Sustainable Development Goals Report 2019. New York: United Nations publication.
• United Nations (2019b). Special edition: progress towards the sustainable development goals. Report of the Secretary-General. E/2019/68. https://undocs.org/E/2019/68 adresinden 15.09.2021 tarihinde erişilmiştir.
• United Nations (2020a). The Sustainable Development Goals Report 2020. New York: United Nations publication.
• United Nations (2020b). World Social Report 2020 - Inequality in a rapidly changing world. New York: United Nations publication.
• WEF (2017). The Inclusive Growth and Development Report 2017-Insight report. Geneva: World Economic Forum.
• World Bank Group (2018). Poverty and shared prosperitiy 2018: Piecing together the poverty puzzle. Washington DC: World Bank Publications.
• World Bank Group (2019). The changing nature of work. World Development Report. Washington DC: World Bank Publications.