Investigation of Pre-service Teachers' Emotions, Attitudes and Anxiety Levels Regarding Inclusion/İnclusive Education

Yıl 2023, , 170 - 184, 30.03.2023

Turan Başkonuş , Durdane Öztürk

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1212256

Öz

The purpose of the study is to determine the feelings, attitudes, and fears of prospective teachers regarding inclusion/integration education. The study used the descriptive survey model, one of the quantitative research methods. The study group of the research consisted of 346 pre-service teachers studying at Kırşehir Ahi Evran University in the academic year 2021-2022. The study collected participant demographic data using the Personal Information Form. In order to measure participants' feelings, attitudes, and fears related to inclusion/integration education, the "Emotions, Attitudes and Anxieties Related to Inclusion Education Scale (AEIAS)" was used as a data collection instrument. The scale, which included the dimensions of emotion, attitude, and anxiety, consisted of a total of 15 items. Descriptive statistics such as percentage (%), frequency (f), standard deviation (SD), and weighted mean (X̅) were used in analyzing the data, as well as statistical analyses related to sub-problems. In this framework, independent t-tests and ANOVA tests were used to analyze the emotions, attitudes, and fears of pre-service teachers according to the variables. The source of significant differences was analyzed using Tukey's test. The eta-squared coefficient (η2) was used to calculate the effect size. At the end of the study, no significant difference was found in the participants' feelings, attitudes, and fears toward inclusion/integration education depending on the variables of gender, grade level, and whether the pre-service teachers had individuals with special needs in their families. Another finding of the study was that there was no significant difference in the pre-service teachers' attitudes and fears toward inclusion/integration education in relation to the department variable. However, a significant difference was found between departments on the emotion sub-dimension.

Anahtar Kelimeler

inclusion-integration education, pre-service teachers, emotion, attitude

Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma/Bütünleştirme Eğitimine İlişkin Duygu, Tutum ve Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Araştırmanın amacını öğretmen adaylarının kaynaştırma/bütünleştirme eğitimine yönelik duygu, tutum ve kaygı düzeylerinin belirlenmesi oluşturmaktadır. Bu araştırma mesleğe henüz başlamamış olan öğretmen adaylarının kaynaştırma/bütünleştirme eğitimine yönelik tutum, kaygı ve duygu düzeylerinin ortaya konulması bakımından önem taşımaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2021-2022 eğitim öğretim yılında Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi’nde farklı öğretmenlik bölümlerinde öğrenim gören 346 öğretmen adayından meydana gelmektedir. Araştırmada katılımcıların demografik bilgileri “Kişisel Bilgi Formu'' ile toplanmıştır. Katılımcıların kaynaştırma/bütünleştirme eğitimine yönelik duygu, tutum ve kaygı düzeylerini ölçmek amacı ile de “Kaynaştırma Eğitimi ile İlgili Duygular, Tutumlar ve Kaygılar Ölçeği (KEİDTKÖ)” veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Duygu, tutum, kaygı boyutlarından oluşan ölçek toplamda 15 maddeden oluşmaktadır. Aynı zamanda ölçek likert tipi bir derecelendirme ölçeğidir. Araştırma verileri SPSS 20.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analiz sürecinde yüzde (%), frekans (f), standart sapma (SS) ve ağırlıklı ortalama (X̅) gibi betimsel istatistikler ile alt problemlere ilişkin istatistiki analizler kullanılmıştır. Bu çerçevede öğretmen adaylarının duygu, tutum ve kaygı düzeylerinin değişkenlere göre incelenmesinde bağımsız t-testi ve ANOVA testleri yapılmıştır. Anlamlı farklılığın kaynağına Tukey testi ile bakılmıştır. Eta Kare (η2) katsayısı etki büyüklüğünü hesaplayabilmek için kullanılmıştır. Araştırma sonunda; cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre katılımcıların kaynaştırma/bütünleştirme eğitimine yönelik duygu, tutum ve kaygı düzeylerinde anlamlı farklılığa rastlanılmamıştır. Öğretmen adaylarının yakınlarında özel gereksinimli birey olup olmama durumuna göre de anlamlı farklılık görülmemiştir. Araştırmanın bir diğer sonucuna göre öğrenim görülen bölüm değişkeni açısından öğretmen adaylarının kaynaştırma/bütünleştirme eğitimi ile ilgili tutum ve kaygı düzeylerinde anlamlı farklılık görülmemiştir. Fakat bölümlerine göre duygu alt boyutunda anlamlı farklılık görülmüştür. Başka bir ifade ile öğretmen adaylarının kaynaştırma/bütünleştirme eğitimi ile duygu alt boyutundaki puanları öğrenim görülen bölüm açısından anlamlı bir farklılık göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

kaynaştırma-bütünleştirme eğitimi, öğretmen adayı, duygu, tutum, kaygı, inclusion-integration education, pre-service teachers, emotion, attitude, anxiety.

Kaynakça

• Akdal, D. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin “sesbilgisel farkındalık” kavramına yönelik bilgi düzeyleri ve sınıf içi etkinlikler. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 496-515.
• Akdemir-Okta, D. (2015). Kaynaştırma sınıflarına devam eden işitme engeli olan öğrencilere ve sınıf öğretmenlerine sağlanan özel eğitim hizmetlerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Allen, K. E. and Cowdery, G. E. (2015). The exceptional child: Inclusion in early childhood education (8th ed.). United States of America: Cencage Learning.
• Ataman, A. (1996). Öğretmen yetiştiren eğitim fakültelerine öğretim elemanı yetiştirilmesi ve eğitimde toplam kalite yönetimi. Yeni Türkiye (Eğitim Özel Sayısı), 2(7), 382-389.
• Aydın, A. ve Tekneci, E. (2013). Zihin engelliler öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 1-12.
• Babaoğlan, E. (2017). Yozgat’ta öğrenci başarısı: Başarı engelleri ve başarıyı artırmak için yapılabilecekler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,14(37), 23-40.
• Baldiris Navarro, S., Zervas, P., Fabregat Gesa, R. and Sampson, D. G. (2016). Developing teachers’ competences for designing ınclusive learning experiences. Educational Technology and Society, 19(1), 17-27
• Barton, M. L. (1992). Teachers' opinions on the ımplementation and effects of mainstreaming. ERIC Document No. ED 350 802.
• Başkonuş, T. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin spora yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Kırşehir ili örneği). Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 365-376.
• Batu, E. S. (2000). Kaynaştırma, destek hizmetler ve kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(04).
• Batu, S. ve Uysal, H. (2010). Günümüz sınıflarında engelli çocukların katılımını destekleme. G. Akçamete (Ed.), Özel eğitim (ss. 113-139) içinde. Ankara: Kök yayıncılık.
• Bayar, A., Özaşkin, A. G. ve Bardak, Ş. (2015). Kaynaştırma eğitimi ile ilgili duygular, tutumlar ve kaygılar ölçeği'nin türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 10(3), 175-186.
• Berry, R. A. (2011). Voices of experience: General education teachers on teaching students with disabilities. International Journal of Inclusive Education, 15(6), 627-648.
• Cohen, L. Manion. L. and Morrison, K. (2007). Research methods in education. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203029053
• Corbett, J. and Slee, R. (2000). An international conversation on inclusive education. In F. Armstrong, D. Armstrong & L. Barton (Eds.), Inclusive education: Policy, contexts and comparative perspectives (pp. 133-146). David Fulton.
• Cüceloğlu, D. (1997). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Danyolı, A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Diamond, K. E. and Huang, H. (2005). Preschoolers’ ideas about disabilities. Infants & Young Children, 8(1), 37-46.
• Diler, N. (1998, 13-15 Kasım). Kaynaştırma kavramı, kaynaştırma uygulamaları ve etkili kaynaştırma için yapılması gerekenler. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Filiz, İ. (2021). Sınıf Öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik yeterlilikleri ile kaynaştırma eğitimi ile ilgili duygu, tutum ve kaygıları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Biruni Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Frijda, N. H. and Mesquita, B. (1998). The analysis of emotions: Dimensions of variation. What develops in emotional development?, 273-295.
• George, D. and Mallery, P. S. (2010). For Windows step by step: a simple guide and reference. 11.0 update. SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 11.
• Güneş, Ö.A. (2016). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitiminde yaşanan sorunlara ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Girne Amerikan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Girne.
• Henninger IV, W. R. and Gupta, S. S. (2014). How do children benefit from inclusion? W. R. Henninger IV, S. S. Gupta ve M. E. Vinh (Ed.), First steps to preschool inclusion: How to jumpstart your programwide plan içinde (s.33-57). http://products.brookespublishing.com/First-Steps-to-PreschoolInclusion-P762.aspx adresinden erişildi.
• İnceler, H. ve Özder, H. (2020). Okul öncesi ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ilişkin tutumlarının incelenmesi: Atatürk öğretmen akademisi-KKTC Örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 719-739.
• Karasar N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karasu, T. (2019). Dkab öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi yeterlilikleri ile duygu, tutum ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Bilimname, 2019(38), 501-522.
• Kargın, T. (2004). Kaynaştırma: Tanımı, gelişimi ve ilkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13.
• Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel gereksinimli bireyler ve özel eğitim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, No:561.
• Kuyini, A. B. and Mangope, B. (2011). Student teachers' attitudes and concerns about ınclusive education in ghana and botswana. International Journal of whole schooling, 7(1), 20-37.
• Kuzu, S. (2011). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları ve öz duyarlık düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Link, S. (2008). Mainstreaming in the public schools. EBSCO Research Starters, p.7.
• Lipsky, D. K. and Gartner, A. (1996). Inclusion, school restructuring and the remaking of American society. Harvard Educational Review, 66(4), 762-796.
• Manav, F. (2011). Kaygı Kavramı. Toplum Bilimleri, 5(9), 201-211.
• McKenzie, J. R. (2016). Perceptions of inclusion factors by general education teachers and administrators. Doctoral Dissertation, Walden University, Amerika Birleşik Devletleri.
• Morgan, C. T. (1999). Psikolojiye giriş (13. baskı). (H. Arıcı ve S. Karakaş, Çev.). Ankara: Meteksan Yayıncılık.
• Nketsia, W. and Saloviita, T. (2013). Pre-service teachers’ views on inclusive education in Ghana. Journal of Education for Teaching, 39(4), 429-441.
• Okyay, Ö., Mutluer, C. ve Peker, G. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 45(212), 27-44.
• Orakcı, S., Aktan, O., Toraman, Ç. and Çevik, H. (2016). The Influence of Gender and Special Education Training on Attitudes Towards Inclusion. International Journal of Instruction, 9(2), 107-122.
• Orel, A., Zerey, Z. ve Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(01), 23-33.
• Özbaba, N. (2000). Okul öncesi eğitimcilerin ve ailelerin özel eğitime muhtaç çocuklar ile normal çocukların entegrasyonuna (kaynaştırılmasına) karşı tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özcan, İ. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik duyguları tutumları ve kaygıları ile kaynaştırma uygulamalarındaki öğretmen yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Çankırı ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Özcan, İ. ve Karaoğlu, İ. B. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik duyguları, tutumları, kaygıları ile öğretmen yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(4), 1366-1385.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Rakap, S., Kalkan, S. ve Balıkcı, Ş. (2022). Özel eğitimde nitelikli öğretimsel amaç yazmaya ilişkin ilkelerin doküman analizi yoluyla belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 631-650.
• Salah, Ü. (2021). Öğretmenlerin kaynaştırma eğitimindeki yeterlilikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin duygu, tutum ve kaygılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yozgat Bozok Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yozgat.
• Sharma, U., Shaukat, S.and Furlonger, B. (2015). Attitudes and self‐efficacy of pre‐service teachers towards inclusion in Pakistan. Journal of research in special educational needs, 15(2), 97-105.
• Sığırtmaç, A. D. ve Gül, D. (2010). Okul öncesinde özel eğitim. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Smith, T. E., Polloway, E. A., Patton, J. R., Dowdy, C. A. and Doughty, T. T. (2014). Teaching students with special needs inclusive settings. Boston: Allyn & Bacon.
• Şahin, A. ve Atbaşı, Z. (2020). Olumlu okul iklimi oluşturmada öğretmenin rolünün incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 672-689.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization [UNESCO]. (2005). Guidelines for inclusion: Ensuring access to education for all. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000140224