Hizmetkar Liderliğin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisinde Psikolojik Güçlendirmenin Aracılık Rolü

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 842 - 858, 30.11.2020

Mustafa Nal , Gülfer Bektaş , Ender Kaya

https://doi.org/10.31592/aeusbed.736060

Cited By: 5

Öz

Bu araştırma hizmetkar liderliğin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde psikolojik güçlendirmenin aracılık rolünü incelemek amacı ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinde faaliyet gösteren özel bir hastanede görev yapan 222 sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Verilerin analizinde IBM SPSS 25.0 programı kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesinde Pearson Korelasyon Analizi ve Basit Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Aracılık testinin analizinde Hayes (2018) tarafından geliştirilen Process Makro v3.4 uygulaması ile IBM SPSS programı kullanılmıştır. Katılımcıların hizmetkar liderlik algısı puan ortalaması 3,70±0,87, örgütsel bağlılık puan ortalaması 3,04±0,54, psikolojik güçlendirme puan ortalaması 3,95±0,65 olarak tespit edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda hizmetkar liderliğin psikolojik güçlendirme ve örgütsel bağlılık üzerine pozitif etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, regresyon analizi sonucuna göre psikolojik güçlendirmenin örgütsel bağlılık üzerinde pozitif yönde ve anlamlı bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Ancak hizmetkar liderliğin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde psikolojik güçlendirmenin aracılık etkisinin olmadığı saptanmıştır. Türkiye’de hizmetkar liderliğin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde psikolojik güçlendirmenin aracı etkisini araştıran başka bir çalışamaya rastlanmamıştır. Bu nedenle bu konuda sağlık sektöründe yeni araştırmaların yapılması uygun olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hizmetkar liderlik, örgütsel bağlılık, psikolojik güçlendirme

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Aji, A. A., Hamid, J. A., Hassan, A., and Rasdi, R. M. (2017). Effect of organizational cultures on lecturers psychological empowerment and organizational commitment: structural equation modeling approach. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 22(2), 71-82. DOI:10.9790/0837-2203037182.
• Arslan, F. (2019). Yiyecek-İçecek çalışanlarında dönüşümcü liderlik ve yenilikçi iş davranışı ilişkisinde psikolojik güçlendirmenin aracı etkisi. Doktora tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Asag-Gau, L., & Van Dierendonck, D. (2011). The impact of servant leadership on organisational commitment among the highly talented: the role of challenging work conditions and psychological empowerment. European Journal of International Management, 5(5), 463-483. DOI: 10.1504/EJIM.2011.042174.
• Ateş, M. F. (2015). Hizmetkar liderlik ve örgütsel adaletin örgütsel özdeşleşmeye etkisinde örgütsel güvenin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3), 75-95.
• Barbuto, J. E., and D. W. Wheeler. 2006. Scale Development and Construct Clarification of Servant Leadership. Group & Organization Management, 31(3), 300-326. DOI: 10.1177/1059601106287091.
• Baytok, A., ve Ergen, F. D. (2013). Hizmetkâr liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: İstanbul ve Afyonkarahisar’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 105-132.
• Bolat, T., Bolat, O. İ., ve Yüksel, M. (2016). Hizmetkar liderlik ve psikolojik güçlendirme ilişkisi: Örgüt kültürünün düzenleyici etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36), 75-104.
• Buchanan, B. (1974). Building organizational commitment: The socialization of managers in work organizations. Administrative Science Quarterly, 19(4), 533-546. DOI: 10.2307/2391809.
• Burns, J. M. (1979). Two excerpts from leadership. Educational Leadership, 36(6), 380-383.
• Cerit, Y. (2010). The effects of servant leadership on teachers’ organizational commitment in primary schools in Turkey. International Journal of Leadership in Education, 13(3), 301-317. DOI: 10.1080/13603124.2010.496933.
• Conger, J. A., and Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of Management Review, 13(3), 471-482. DOI: 10.2307/258093.
• Çavuşoğlu, F., ve Güler, M. E. (2017). Psikolojik güçlendirme ile örgütsel vatandaşlık davranışının ilişkisi ve demografik değişkenlere göre farklılıkları: İzmir şehir merkezindeki konaklama işletmelerinde bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 47-64. DOI: 10.24010/soid.334336.
• Çelik, O. T., ve Üstüner, M. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel politika algıları ile örgütsel bağlılıkları ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 120-135. DOI: 10.16986/HUJE.2018044109.
• Çevik, Tekin, İ. (2019). Psikolojik güçlendirmenin yenilikçi iş davranışına etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü: Türkiye otomotiv üreticileri araştırması. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dal, L. (2014). Hizmetkar liderlik ile lider-üye etkileşimi arasındaki ilişki: bir devlet üniversitesinde araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Duygulu, S., ve Abaan, S. (2007). Örgütsel bağlılık: Çalışanların kurumda kalma ya da kurumdan ayrılma kararının bir belirleyicisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 14(2), 61-73.
• Ehrhart, M. G. (2004). Leadership and procedural justice climate as antecedents of unit-level organizational citizenship behavior. Personnel Psychology, 57: 61-94. DOI: 10.1111/j.1744-6570.2004.tb02484.x.
• Erdağı, K. (2018). İş doyumu ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: hizmet sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erdoğdu, F. B. ve Sökmen, A. (2019). Örgütsel bağlılık ile iş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde örgütsel vatandaşlık davranışının aracılık rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (1), 244-264. DOI: 10.21325/jotags.2019.362.
• Eren, E. (2015). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım.
• Greenleaf, R. K. (1970). The servant as leader. New York: Paulist Press.
• Greenleaf, R. K. (2002). Servant leadership: A journey into the nature of legitimate power and greatness. New Jersey: Paulist Press.
• Hamilton, F. (2008). Servant leadership. A. Marturano and J. Gosling (Eds). Leadership the key concepts, London: Routledge.
• Harwiki, W. (2016). The impact of servant leadership on organization culture, organizational commitment, organizational citizenship behaviour (OCB) and employee performance in women cooperatives. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 219(1), 283-290. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2016.04.032.
• Hayes, Andrew F. (2018). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach (Second Edition). New York: The Guilford Press.
• İhtiyaroğlu, N. (2017). Yapısal ve psikolojik güçlendirmenin öğretmen motivasyonu üzerindeki etkisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 361-378.
• Joo, B. K., and Shim, J. H. (2010). Psychological empowerment and organizational commitment: the moderating effect of organizational learning culture. Human Resource Development International, 13(4), 425-441.
• Kanbur, E. (2018). Havacılık sektöründe psikolojik güçlendirme, iş performansı ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 147-162. DOI: 10.17130/ijmeb.2018137578.
• Karakuş, K. (2019). Okul yöneticilerinin psikolojik güçlendirme davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Kaya, Ç., and Altınkurt, Y. (2018). Role of psychological and structural empowerment in the relationship between teachers’ psychological capital and their levels of burnout. Education and Science, 43(193), 63-78. DOI: 10.15390/EB.2018.6961.
• Khajepour, N., Baharlou, M., Montakhab Yeganeh, M., and Hashemi, S. E. (2016). The mediating role of psychological empowerment and organizational justice in the relationship of servant leadership with job satisfaction, organizational citizenship behavior and organizational commitment. International Journal of Behavioral Sciences, 10(2), 99-105.
• Kılıç, K. C., ve Aydın, Y. (2016). Hizmetkâr liderlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(30), 106-113.
• Kılınç, S., ve Yener, S. (2019). İşkolikliğin örgütsel bağlılık ve performans arasındaki ilişkide aracı rolü. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(33), 678-713. DOI:10.14520/adyusbd.417837.
• Koçel, T. (2011). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım.
• Lapointe, E., and Vandenberghe, C. (2018). Examination of the relationships between servant leadership, organizational commitment, and voice and antisocial behaviors. Journal of Business Ethics, 148(1), 99-115.DOI: 10.1007%2Fs10551-015-3002-9.
• Larry C. and Spears, C. L. (2010). Servant Leadership and Robert K. Greenleaf’s Legacy. Dierendonck, D. V. and K, Patterson, K. (Eds), Servant leadership: Developments in theory and research. New York: Palgrave Macmillan.
• Lowman, R. L. (1993). Counseling and psychotherapy of work dysfunctions. Washington: American Psychological Association. Melchar, D. E., and Bosco, S. M. (2010). Achieving high organization performance through servant leadership. The Journal of Business Inquiry, 9(1), 74-88.
• Meyer, J. P., Allen, N. J. (1997). Commitment in theworkplace: Theory, research, andapplication. London: Sage Paplications.
• Meyer, J. P., Allen, N. J., and Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of applied psychology, 78(4), 538-551. DOI: 10.1037/0021-9010.78.4.538.
• Miao, Q., Newman, A., Schwarz, G., and Xu, L. (2014). Servant leadership, trust, and the organizational commitment of public sector employees in China. Public Administration, 92(3), 727-743. DOI: 10.1111/padm.12091.
• Mowday, R. T., Steers, R., and Porter, L. W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224-247. DOI:10.1016/0001-8791(79)90072-1.
• Odabaş, İ. (2014). Yapısal güçlendirme ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirmenin ara değişken rolü: öğretmenler üzerinde bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özata, M., ve Topçu, T. (2018). Sağlık personelinde motivasyon ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin araştırılması: Bandırma Devlet Hastanesi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 17-24.
• Page, D., and Wong, T. P. (2000). A conceptual framework for measuring servant leadership. S. Adjibolosoo (Ed), Shaping the course of history and development. Lanham, MD: University Press of America.
• Parolini, J. L. (2005). Investigating the relationships among emotional intelligence, servant leadership behaviors and servant leadership culture. In Proceedings of the 2005 Servant Leadership Research Roundtable.
• Ramli, A., and Desa, N. M. (2014). The relationship between servant leadership and organizational commitment: The Malaysian perspectives. International Journal of Management and Sustainability, 3(2), 111-123.
• Reichers, A. E. (1985). A reviewand reconceptualization of organizational commitment. Academy of Management Review, 10(3), 465–476. DOI: 10.2307/258128.
• Spears, L. C. (2004). Practicing servant leadership. Leader to Leader, 34, 7–11. DOI: 10.1002/ltl.94.
• Spreitzer, G. (2007). Taking stok: A review of more than twenty years of research on empowerment at work. Handbook of Organizational Behaviour, 1, 54-72. DOI: 10.4135/9781849200448.n4.
• Spreitzer, G.M., & Doneson, D. (2008). Musings on the past and future of employee empowerment. T. Cummings (Ed.), Handbook of organizational development. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Stogdill, R. M. (1950). Leadership membership and organization. Psychological Bulletin, 47(1), 1-14. DOI: 10.1037/h0053857.
• Stone, A. G., R. F. Russell, and K. Patterson. (2004). Transformational versus servant leadership: A difference in leader focus. Leadership & Organization Development Journal, 24(3/4), 349-361. DOI: 10.1108/01437730410538671.
• Tanrıöğen, Z. M., ve Çoban, O. (2019). Okul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkiler. Electronic Turkish Studies, 14(4), 2705-2723. DOI: 10.29228/TurkishStudies.24802.
• Thomas, K. W., and Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment. Academy of Management Review, 15(4), 666-681. DOI: 10.2307/258687.
• Torun, Y. (2016). Personel güçlendirme vee işten ayrılma niyeti ilişkisinde örgütsel sinizmin aracılık rolü: Örgütsel sinizm ölçeği geliştirmeye yönelik bir araştırma. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tufail, M., Zia, Y. A., Khan, S., and Irfan, M. (2012). Glance at organizational commitment, antecedents and consequences (1960-2005), Journal of Managerial Sciences, 6(1), 73-91.
• Turhan, M., Erol, Y. C., Demirkol, M., ve Özdemir, T. Y. (2018). Örgütsel bağlılık, iş doyumu ve iş stresi arasındaki ilişki. Electronic Turkish Studies, 13(27), 1491-1507. DOI: 10.7827/TurkishStudies.14328.
• Wiener, Y. (1982). Commitment in organizations. a normativeview. Academy of Management Review, 7(3), 418-428. DOI: 10.2307/257334. Yorulmaz, A., ve Çelik, S. (2016). İlkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık, örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 161-193. DOI: 10.23863/kalem.2017.60.
• Zorlu, Ö., Avan, A., and Baytok, A. (2019). The effect of servant leadership on psychological empowerment and organizational identification. Journal of Business Research-Turk, 11(1), 293-309. DOI: 10.20491/isarder.2019.600.