Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Öğretim Sürecinde Yaşadıkları Sorunlar

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 275 - 289, 30.03.2023

Meral Metin Göksu , Zeynep Taşyürek

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1213859

Cited By: 1

Öz

Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim sürecinde yaşadıkları sorunları tespit etmeyi amaçlayan bu çalışma, Kars ili merkez ortaokullarında görev yapan 14 sosyal bilgiler öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, araştırmacının bilgi toplama sürecinde aktif olduğu, algı ve olayların doğal ortamında gerçekçi bir biçimde ve bütüncül bir bakış açısıyla, yazılı olmayan ya da sözlü bir formda ortaya konduğu nitel yöntem kullanılmıştır. Veriler, araştırma konusu hakkında derinlemesine bilgi sağlamak amacıyla oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Nitel verileri analiz etmek ve korelasyonları bulmak için açıklayıcı ve çıkarımsal kodlar kullanılmıştır. Görüşme analizleri güvenirliği sağlamak için iki farklı uzman tarafından ayrı ayrı kodlanmıştır. Araştırmada, öğrenci kaynaklı sorunlara ilişkin sonuçlara göre sosyal bilgiler öğretmenleri hazırbulunuşluk, motivasyon ve dikkat dağınıklığı sorunları yaşadıklarını belirtmişlerdir. Öğretmenlerin deneyim eksikliği, gelişmeleri takip edememesi ve kendilerini yenileyememesi konusunda da sorun yaşadıkları görülmüştür. Öğretmenlerin deneyim eksikliği, gelişmeleri takip edememesi ve kendilerini yenileyememesi konusunda da sorun yaşadıkları görülmüştür. Öğretmenler, yönetimden kaynaklı bazı sorunlar yaşadıklarını, bu sorunların ise materyal temin edilmemesi, okulun ve sınıfın fiziki koşullarının iyileştirilmemesinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin deneyimlediği diğer sorunlar ise, ders saatinin yetersiz olması ve velilerin ilgisiz olmasıdır. Öğretmenler, yukarıda bahsedilen sorunları çözmek için ders kitaplarındaki ders içeriklerinin azaltılmasını, ders sayısının artırılmasını ve veli ilgisinin artırılmasını önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler öğretmeni, Hazırbulunuşluk, Yönetim

Kaynakça

• Akgül, N., H. (2006). Sınıf öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler öğretiminde kullandıkları yöntemler ve karşılaşılan sorunlar (Niğde ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Altınöz, S. (2008). İlköğretim 6. sınıf Sosyal Bilgiler programı hakkında öğretmen ve müfettiş görüşleri (Bolu ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altunoğlu, B. ve Atav, E. (2005). Daha etkili bir biyoloji öğretimi için öğretmen beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 19-28.
• Atbaşı, C. (2007). İlköğretim II. kademe (6. ve 7. sınıfta) Sosyal Bilgiler dersinin öğretimi ve öğretiminde yaşanan güçlükler (Aksaray Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Balay, R. (2004). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
• Bruner, J. (1977). The relevance of education. New York: W.W.Norton, Inc.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmakçı, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N. (2002). Öğretmen performansının artırılmasında okul yöneticisinin rolü, Milli Eğitim Dergisi, 153-154 https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/153-154/cemaloglu.html. E.T: 23.06.2020.
• Coşkun Keskin, S., Şentürk, G., Ömer, M., Dursun, R. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin yaşadığı problemler: Sosyal Bilgiler öğretmenleri örneği. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 475-505.
• Christenson, S. L. (2004). The family-school partnership: An opportunity to promote the learning competence of all students. School Psychology Review. 33(1),78-96.
• Crites, C. V. (2008). Parent and community involvement: A case study. Doctoral Dissertation, Wilmington University, Deleware.
• Çalışkan, H. (2010). İlköğretim altıncı ve yedinci sınıflar Sosyal Bilgiler programına ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 35, 31-40.
• Çetin, F., (2007). İlköğretim 4. sınıf Sosyal Bilgiler öğretim programının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Meram İlçesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dilmaç, Y. (2008). Yeni ilköğretim Sosyal Bilgiler dersi öğretim programının uygulanabilirliği hakkında öğretmen görüşleri (İstanbul Avrupa Yakası örneği). Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dinç, E. ve Doğan, Y. (2010). İlköğretim ikinci kademe Sosyal Bilgiler öğretim programı ve uygulanması hakkında öğretmen görüşleri. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 17-49.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2008). Öğretmen gözüyle yeni Sosyal Bilgiler programı: Adana ilinde bir araştırma. İlköğretim Online, 7(2), 468-484.
• Erkuş, A. (2009). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ersoy, A. F. ve Kaya, E. (2009). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programının (2004) uygulama sürecine ilişkin öğrenci görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 71-86.
• Gökçe, E. (2000). İlköğretimde okul aile işbirliğinin geliştirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 204-209.
• Gökçe, N. (2011). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamalarına ilişkin değerlendirmeleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 177-194.
• Hakima, B. (2013). Bridging teaching methods and techniques to learning styles and strategies. Master of thesis, Mohamed Kheider University of Biskra, Algeria.
• Has, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler dersinde kullandıkları yöntem ve teknikler ile dersin öğretiminde karşılaştıkları sorunlar: Muş ili örneği. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• İncekara, S. (2011). Özel öğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler öğretim programı ve programın uygulanmasına yönelik görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 351-368.
• İslamoğlu, H. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta Basım.
• Kalaycıoğlu, E. (2007). İlköğretim 4. ve 5. sınıf Sosyal Bilgiler programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Karaca, S. (2017). Ortaokullarda görev yapan Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler öğretiminde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri (Çorum ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Karakuş, M., Aslan, S. ve Ergüven, S. (2014). Sınıf öğretmenlerinin ilkokul 4. sınıf Sosyal Bilgiler dersi öğretim programına yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies Dergisi, 9(8), 209-234.
• Karasoy, D. (2004). İlköğretim 4. ve 5. sınıfta Sosyal Bilgiler dersinin öğretimi ve öğretiminde yaşanan güçlükler. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kocabaş, İ. ve Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi (Özel ve devlet okulu örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 79-91.
• Kuş, Z. ve Çelikkaya, T. (2010). Sosyal Bilgiler öğretimi için Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin beklentileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 69-91.
• McGhee, C. (2007). A descriptive study of teacher and parental attitudes towards parent involvement at an elementary school in deleware. Doctoral Dissertation, Wilmington University, Deleware.
• Memişoğlu, H. ve Köylü, G., (2015). Sosyal Bilgiler dersindeki sorunlar ve çözüm yollarına ilişkin Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Turkish Studies, 10(11), 1099-1120.
• Memişoğlu, H. ve Öner, G. (2013). Sosyal Bilgiler dersinde öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre coğrafya konularının öğretimi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 347-366.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel Araştırma. Selahattin Tutan (Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Michaelis, J. U., and Garcia, J. (1996). Social studies for children: A guide to basic instruction. (11th Edition) USA: Allyn and Bacon.
• Miles, M. B., and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2 nd ed). CA: Sage Publication.
• Okutan, M. (2003). Okul müdürlerinin idari davranışları. Milli Eğitim Dergisi, 157 ,https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/157/okutan.htm adresinden 23.06.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Skutil, M., Haclickova, K., and Matejickova, R. (2016, 4-7 June). Teaching methods in primary education from the teacher’s point of view. SHS Web of Conferences, 1-7. file:///C:/Users/User/Downloads/ERPA2015__ID159_Skutil_ENGfinal.pdf adresinden 15.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. (2014). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. (3. Baskı) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sözer, M. A. ve Işıker, Y. (2021). Suriyeli öğrencilerin eğitim süreçlerinde öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 183-200.
• Sungur, N. (2001). Yaratıcı okul düşünen sınıflar. İstanbul: Evrim Yayıncılık.
• Tarman, B., Ergür, Ş. ve Eryıldız, F. (2012). Yenilenen sosyal bilgiler programına dair bir değerlendirme. Gaziantep Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 103-135.
• Tonga, D. ve Uslu, S. (2015). Sosyal Bilgiler dersinde kazanım-değer ilişkisi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 91-110.
• Tonga, D. (2017). Sosyal Bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar üzerine bir değerlendirme. Türk İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(12), 187-201.
• Uzun, A. (2007). 2005-2006 öğretim yılında uygulanmaya başlanan 6.sınıf sosyal bilgiler öğretim programı hakkında öğretmen görüşleri (Ankara ili pilot okullar). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yapıcı, M. ve Demirdelen, C. (2007). İlköğretim 4. sınıf Sosyal Bilgiler öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 6(2), 204-212.
• Yaylak, E. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim yöntem ve uygulamalarının değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 187-205.
• Yener, Ş. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde karşılaşılan öğretmen ve öğrenci kaynaklı sorunlar: Muş ili örneği. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 105-120.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2010). Sosyal Bilgiler eğitimindeki sorunlar ve çözüm önerileri: Öğretim elemanlarının görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 839-867.
• Yılmaz, K. ve Tepebaş, F. (2011). İlköğretim düzeyinde Sosyal Bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar: Mesleğine yeni başlayan Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 157-177.