Yükseköğretim Kurumlarında Mantar Yönetim Anlayışının Bireysel Yenilikçiliğe Etkisi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 76 - 95, 31.03.2024

Erol Tekin , Kazım Yasin Özbey

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1348436

Öz

Örgütlerde yenilikçilik kapasitesi yüksek olan çalışanlar daha fazla sorumluluk ve risk alarak yeni fikirler üretme arayışındadırlar. Bu tarz çalışanlar sayesinde çıkacak yenilikler örgütün gelişimini sağlamakta ve başarısını arttırmaktadır. Özellikle yenilikçilik konusunda bilimsel bilginin yoğun olarak üretildiği üniversitelerde bireysel yenilikçiliği yüksek çalışanların varlığı önem arz etmektedir. Çalışanların bireysel açıdan yenilikçilik yönlerini göstermeleri ya da geliştirmeleri ise yöneticilerin yönetim tarzları ile doğrudan ilişkilidir. Günümüz bilgi ve teknoloji çağında bu ilişkinin güçlü iletişim ve bilgi paylaşımı ile sağlanması önem arz etmektedir. Çünkü insan konuşan, ilişki kuran ve iletişimini yöneten sosyal bir varlıktır. Bu kapsamda araştırmanın amacı, üniversitelerde mantar yönetim anlayışının çalışanların bireysel yenilikçilik algıları üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Çalışmanın evrenini Türkiye'de faaliyet gösteren devlet üniversitelerinde çalışan akademik personeller oluşturmaktadır. Anket yoluyla 408 akademisyenden elde edilen veriler yapısal eşitlik modeli ile analiz edilmiştir. Analiz bulgularına göre mantar yönetim anlayışı çalışanların yeniliğe olan direncini arttırmakta ve yeniliğe açıklığı azaltmaktadır. Bu araştırma bilimsel bilgi çerçevesinde yeni fikirlerin üretilmesine imkân sağlaması beklenen üniversitelerde bireysel yenilikçiliğin yöneticiler tarafından nasıl desteklenebileceğini göstermesi açısından özgün bir çalışmadır.

Anahtar Kelimeler

Mantar Yönetimi, Bireysel Yenilikçilik, Akademik Personel

Kaynakça

• Akay, D. ve Çetin Gürkan, G. (2021). Sağlık çalışanlarında etik lider algısının bireysel yenilikçilik düzeyi üzerindeki etkisi. Journal of Organizational Behavior Review, 3(1), 1-18.
• Akduru, H. E. ve Arslantaş, C. (2021). Mantar yönetim yaklaşımının örgüte karşı sapkın davranışlara etkisi üzerine sektörlerarası bir araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 9(2), 67-84.
• Amanchukwu, R. N., Stanley, G. J. and Ololube, N. P. (2015). A review of leadership theories, principles and styles and their relevance to educational management. Management, 5, 6-14.
• Aragón-Correa, J. A., García-Morales, V. J. and Cordón-Pozo, E. (2007). Leadership and organizational learning's role on innovation and performance: Lessons from Spain. Industrial Marketing Management, 36(3), 349-359.
• Atay T. (2004). Teknoloji geliştirme bölgeleri ve sağlanan vergisel teşvikler. Ankara: Yaklaşım Yayıncılık.
• Axtell, C. M., Holman, D. J., Unsworth, K. L., Wall, T. D., Waterson, P. E. and Harrington, E. (2000). Shopfloor innovation: Facilitating the suggestion and implementation of ideas. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73(3), 265-285.
• Baksi, A., Sürücü, H. A., ve Kurt, G. (2005). Hemşirelerin bireysel yenilikçilik davranışları ve bu davranışları etkileyen faktörlerin incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 310-315.
• Bhatti, N., Maitlo, G. M., Shaikh, N., Hashmi, M. A. and Shaikh, F. M. (2012). The impact of autocratic and democratic leadership style on job satisfaction. International Business Research, 5(2), 192-201.
• Birincioğlu, N. ve Tekin, E. (2018). Mantar yönetim ölçeği geliştirilmesi üzerine bir çalışma. Business and Economics Research Journal, 9(1), 169-185.
• Bosiok, D. (2013). Leadership styles and creativity. Online Journal of Applied Knowledge Management, 1(2), 64-77.
• Bozkır, A. ve Şakar, M. (2022). The mediation role of mushroom management in the effect of organizational trust on ıntention to leave in sports businesses. Pakistan Journal of Medical & Health Sciences, 16(2), 415-415.
• Bozkurt, Ö. ve Göral, M. (2013). Modern liderlik tarzlarının yenilik stratejilerine etkisini belirlemeye yönelik bir çalışma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 1-14.
• Brown, J. D. (2009). Statistics corner questions and answers about language testing statistics: Principal components analysis and exploratory factor analysis. In. Definitions, differences, and choices.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Çetin, O. I. (2021). Mantar yönetim algısının iş tatminine etkisinde yabancılaşmanın aracı rolü. OPUS International Journal of Society Researches, 17(33), 398-424.
• Çetinkaya, F. F. ve Altıntaş, M. (2021). Whistleblowing ve mantar yönetim arasındaki ilişki. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 781-793.
• Çınar, F. ve Toker, K. (2019). Hastane yöneticilerinin stratejik yönetim araçlarını bilme ve kullanım düzeylerinin örgütsel inaovasyona etkisi. Turkish Studies-Social Sciences, 14(5), 2117-2134.
• De Jong, J. P. and Den Hartog, D. N. (2007). How leaders influence employees' innovative behaviour. European Journal of innovation management, 10(1), 41-64.
• Demirel, Y. ve Seçkin, Z. (2008). Bilgi ve bilgi paylaşımının yenilikçilik üzerine etkileri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 189-202.
• Düger, Y. S. (2020). Etik liderlik ve çalışanların yenilikçi davranışı: Lider-üye etkileşimi ve duygusal zekânın düzenleyici aracılık modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 706-725.
• Erdem, B., Gökdeniz, A. ve Met, Ö. (2011). Yenilikçilik ve işletme performansı ilişkisi: antalya’da etkinlik gösteren 5 yıldızlı otel işletmeleri örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 77-112.
• George, D. ve Mallery, P. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference 17.0 update (10th Ed). Boston: Pearson Publishing.
• Göral, M. (2012). Liderlik tarzlarının yenilik stratejilerine etkisinin otel işletmeleri açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Guastello S.J. (1995). Facilitative style, ındividual ınnovation and emergent leadership in problem solving groups. The Journal of Creative Behavior, 29(4), 225-239.
• Günaltay, M. M., Işıkçelik, F. ve Durur, F. (2022). Araştırma görevlilerinde mantar yönetim ve örgütsel bağlılık ilişkisi: sağlık yönetimi alanında bir araştırma. Yükseköğretim Dergisi, 12(2), 307-319.
• Gündüz, S. ve Özyer, K. (2022). Mantar yönetim tarzı ve örgütsel sessizlik ilişkisi: eğitim sektörü üzerine bir araştırma. The Journal of Social Sciences, 59(59), 324-338.
• Güngör, B. ve Özbey, K.Y. (2022). Takım çalışması ve takım yönetimi. F. Korkmaz (Ed.). Dijitalleşen dünyada yönetsel yaklaşımlar içinde (ss. 310-340). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Gürkan, N. Ve Gürkan, S. (2017). Yenilikçilik kavramının işletmelerin finansal performansı üzerindeki etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 213-226.
• Hacıcaferoğlu, Y. (2023). Liderin inovasyon üzerindeki etkisinin incelenmesi: Havacılık sektörü. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• House, R. J. (1996). Path-goal theory of leadership: lessons, legacy, and a reformulated theory. Leadership Quarterly, 7, 323-352.
• Howell, J. M. and Avolio, B. J.(1993). Transformational leadership, transactional leadership locus of control, and support for innovation: Key predictors of consolidated-business performance. Journal of Applied Psychology, 78, 891-902.
• Huhtala, H., Ketola, T. and Parzefall, M. R. (2006). Bureaucracy and innovative organizations: contrasting the finnish mobile content companies with Weber's 15 tendancies of bureaucracy. Australian and New Zealand Academy of Management Conference, Avustralya. https://www.anzam.org/wp-content/uploads/pdf-manager/2148_Huhtala_and_Ketola.Pdf adresinden 02.02.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kahya, V. ve Ceylan, E. (2019). İş performansını artırmada yeni bir yaklaşım: mantar yönetim. International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 6(45), 3773-3781.
• Kanter, R. M. (1982). The middle manager as innovator. Harvard Business Review, 60(4), 95-105.
• Kayapalı Yıldırım, S. (2020). The role of transformational leadership on the effects of ınformation sharing on ınnovative business behavior in hotels. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(1), 137-157
• Kayış, A. (2010). Güvenilirlik analizi. Ş. Kalaycı (Ed.). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (401-419). Ankara: Asil Yayınevi.
• Keleş, M. K. ve Tunca, M. Z. (2010). Türkiye’deki teknokentlerin mevcut durumun incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(11), 1-22.
• Kermally, S. (2004). Gurus on people management, London: Thorogood Publishing.
• Kılıç, T. (2015). Mushroom management theory; sample of health sector. Academy of Strategic Management Journal, 14(Special Issue), 83-89.
• Kılıç, T. ve Olgun, H. (2017). Mantar yönetim yaklaşımı. Örgütsel Davranış Araştırmalar Dergisi, 2(2): 106-113.
• Külekci, M. K., Özbozkurt, O. B., and Bahar, E. (2020). The mediating role of mushroom management within the impact of job stress on intention to leave. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 361-371.
• Lazzeroni, M. and Piccaluga, A. (2003). Towards the entrepreneurial university. Local economy, 18(1), 38-48.
• Leeuwis, C., and Aarts, N. (2011) Rethinking communication in innovation process: Creating space for change in complex systems. Journal of Agricultural Education and Extension, 17, 21-36.
• Lundvall, B., and Nielsen, P. (2007). Knowledge management and innovation performance. International Journal of Manpower, 28(3/4), 207-223.
• Monge, P. R., Cozzens, M. D., and Contractor, N. S. (1992). Communication and motivational predictors of the dynamics of organizational innovation. Organization Science, 3(2), 250-274.
• Mulgan, G. (2006). Social innovation: What it is, why it matters and how it can be accelerated. London: The Young Foundation.
• Mumcu, A. and Aras, M. (2021). The mediating role of the ınteractional justice on the effect of mushroom management on organizational cynicism. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(2), 300-316.
• Naillioğlu Kaymak, M., Çelik Şahin, Ç. ve Güçlü Yılmaz, F. (2022). Bireysel yenilikçilik ölçeğinin okul yöneticileri için uyarlanması: Türkçe geçerlik güvenirlik çalışması. Humanistic Perspective, 4(2), 307-333.
• Odoardi, C., Montani, F., Boudrias, J. S., and Battistelli, A. (2015). Linking managerial practices and leadership style to innovative work behavior: The role of group and psychological processes. Leadership ve Organization Development Journal, 36(5), 545-569.
• Osmanoğlu, H. ve Üzüm, H. (2020). Gençlik ve spor il müdürlükleri çalışanlarının mantar yönetim algı düzeyleri. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(2), 293-302.
• Öner, N. ve İşcan, Ö. (2021). Stratejik liderlik ile yenilik yönetimi arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 152-172.
• Özel, E. T. ve Kalfaoğlu, S. (2023). Mantar yönetim yaklaşımı ile işe gömülmüşlük ilişkisi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (50), 45-62.
• Öztürk, İ. ve Aras, M. (2021). Mantar yönetim tarzı ve örgütsel dedikodunun bilgi paylaşimina etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 22(2), 121-134.
• Park, J., Lee, K. H. and Kim, P. S. (2016). Participative management and perceived organizational performance: The moderating effects of innovative organizational culture. Public Performance ve Management Review, 39(2), 316-336.
• Parzefall, M. R., Seeck, H. and Leppänen, A. (2008). Employee innovativeness in organizations: a review of the antecedents. Finnish Journal Of Business Economics, 2(08), 165-182.
• Pieterse, A. N., Van Knippenberg, D., Schippers, M. and Stam, D. (2010). Transformational and transactional leadership and innovative behavior: The moderating role of psychological empowerment. Journal Behavior, 31(4), 609-623.
• Serinkan, C. (2008). Liderlik ve motivasyon geleneksel ve güncel yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Suh, J. Harrington, J. and Goodman, D. (2018). Understanding the link between organizational communication and ınnovation: an examination of public, nonprofit and for-profit organizations in South Korea. Public Personnel Management, 47(2), 217-244.
• Şentürk, F. K., Durak, M., Yılmaz, E., Kaban, T., Kök, N. ve Baş, A. (2016). Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik tarzlarının bireysel yenilikçiliğe etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 173-198.
• Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson.
• Tekin, E. ve Birincioğlu, N. (2017). Bilgi çağının odak noktası üniversitelerde mantar yönetimi. International Journal of Academic Value Studies, 3(14), 22-29.
• Tekin, E. (2021). Girişimcilik ve yenilikçiliğin üniversitelerin akademik performansı üzerindeki etkisi. Yükseköğretim Dergisi, 11(2 Pt 1) , 297-308.
• Timuroğlu, K. ve Yılmaz, B. (2021). Örgütsel iletişimin örgütsel yenilik üzerindeki etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(1), 319-337.
• Todorova, T., and Vasilev, A. (2017). Some transaction cost effects of authoritarian management. International Journal of the Economics of Business, 24(3), 295-314.
• Topal, A. ve Gülle, M. (2021). Öğretmenlerin liderlik tipleri ve inovasyonel yaklaşimlarinin incelenmesi. Kafkas Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 76-86.
• Turgut, E. ve Beğenirbaş, M. (2013). Çalışanların yenilikçi davranışları üzerinde sosyal sermaye ve yenilikçi iklimin rolü: sağlık sektöründe bir araştırma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 23(2), 101-124.
• Ulukapı Yılmaz, H. (2022). A new metaphor in the ınformation age: Mushroom management. Journal of Current Researches on Social Sciences, 12(1), 121-128.
• Ulutaş, M. (2011). Katılımcı yönetimin örgütsel bağlılık ve yaratıcılığa etkisi: imalat sektöründe bir uygulama. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(21), 593-615.
• Uslu, B., Çalıkoğlu, A., Seggie, F. N. ve Seggie, S. H. (2020). TÜBİTAK girişimci ve yenilikçi üniversite endeksi kriterlerinin girişimci üniversitelerde öne çıkan faaliyetler açısından değerlendirilmesi. Yükseköğretim Dergisi, 10(1), 1-11.
• Van der Panne, G., Van der Beers, C., and Kleinknecht, A. (2003) Success and failure of innovation: A literature review. International Journal of Innovation Management, 7(3), 309-339.
• Yalap, O. ve Poyraz, Z. Y. (2023). Sağlık çalışanlarının mantar yönetim algılarının demografik özellikler açısından incelenmesi. Journal of Organizational Behavior Review, 5(1), 36-55.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yılmaz, H. ve Karahan, A. (2010). Liderlik davranışı, örgütsel yaratıcılık ve iş gören performansı arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Uşak’ta bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 17(2), 145-158.
• Yılmaz, A. ve Yazıcı, S. (2017). Sosyal bilimler felsefesinde temel sorunlar ve yaklaşımlar. Liberal Düşünce Dergisi, 22(88), 57-68.
• Yorgancıoğlu Tarcan, G., Erigüç, G., Kartal, N., Koca, G. Ş. ve Karahan, A. (2021). The effect of mushroom management style and perceived supervisor support on employee performance:‘An application with university hospital employees’. The İnternational Journal Of Health Planning And Management, 36(2), 532-544.
• Yükseköğretim Kurumu. (2023). Üniversitelerimiz. https://www.yok.gov.tr/universiteler/universitelerimiz adresinden 01.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Zerfass, A. and Huck, S. (2007). Innovation, communication, and leadership: New developments in strategic communication. International journal of strategic communication, 1(2), 107-122.