Müzik Kültürümüzün Kayıt Altına Alınmasında Dergiler/ “Milli Folklor Dergisi”

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 129 - 148, 26.03.2025

Çağhan Adar , Safiye Yağcı , Menduh Erman Saydam

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1447889

Öz

Müzik kültürü toplumların müzikal geçmişleri ve gelenekleri ile oluşturulmuş melodik, ritmik, güfte (söz) ve bunun gibi pek çok kültürel etkenin birikimi ile oluşmuş bir kültür alanıdır. Türk müzik kültürü, Türklerin var olduğu günden başlayıp günümüzde varlığını sürdürmektedir. İslam öncesi dönemde Hun, Uygur ve Göktürk Devletleri ile başlayan bu kültür Osmanlı İmparatorluğu döneminde en verimli dönemlerini yaşamış ve müziğimizin en verimli dönemi olmuştur. Osmanlı dönemi ve Cumhuriyet döneminde müzik ve kültürel alanda yapılan çalışmalar kayıt altına alınmış, Osmanlının son dönemleri ve Cumhuriyet ile birlikte birçok yazılı kaynak çıkmaya başlamış, süreli yayınlar basılmaya başlanmıştır.
Osmanlı döneminde yayını başlayan Âlem-i Musiki Dergisi ve Gıdayı Ruh gibi dergiler karşımıza çıkmaktadır. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte kültür sanat alanında yayınlar yapılmaya devam etmiş Darülelhan Mecmuası ve Mûsiki Mecmuası’da bu süreçte yayınlarına başlamışlardır. Günü-müze kadar kültürel alanda pek çok dergi yayın hayatına başlamış fakat uzun süre yayınlarına devam edememişlerdir. En çok yayın yapan dergi olarak Musiki Mecmuası bile bir dönem yayın hayatın ara vermiş ve günümüzde tekrar yayınlanmaya başlamıştır. Süreli yayınlar incelenirken günümüze gelindiğinde ise 1989 yılından itibaren yayın hayatına başlayan Milli Folklor Dergisi bu alanda yayın yapmaya devam etmektedir. Kültür ve sanat alanında yayınlar içeren dergi, kültürel mirasımızın yazıya aktarılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Çalışmada incelenen 139 sayıdan elde edilen bulgulara göre dergilerden 72’sinde müzik başlığı altında farklı türlerde yazılar yazıldığı tespit edilmiştir. Bu dergilerde tespit edilen 107 makale incelendiğinde farklı bölgelere ait müzik türleri, bu bölgelerde yaşanan olaylar üzerine yazılmış türküler, ninni, düğün türküleri ve ilahiler yer almıştır. Nevruz’un konu alındığı birçok yazı incelendiğinde içlerinde Nevruz ve müzik ile ilgili yazılar olduğu görülmektedir. Ayrıca yazılarda müzik ve müzik eğitimi, Yurttan Sesler korosu, düğünler ve düğün türküleri, Dâr’ül-Elhân hakkında yazılar olduğu tespit edilmiştir. Birçok yazıda ise Türk müzik kültü-rüne hizmet etmiş önemli bestekârların hayatı, sanatsal yaşamı ve besteleri konu alınmıştır. Bu çalışmanın, kültürel alanda yayın yapan dergiler ile ilgili çalışma yapacak olan araştırmacıların, müzik alanında Milli Folklor dergisinde yayınlanan yazılara ve içeriklerine kolayca ulaşabilmesi ve bu verileri kullanabilmesi açısında araştırmacılara büyük kolaylık sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müzik, dergi, süreli yayın, kültür, sanat.

Kaynakça

• Ay, B. (2018). Tanbûrî Cemîl Bey’in sözlü eserlerinin makâm analizi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Budak, A. O. (2000). Türk Müziğinin kökeni-gelişimi. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bursa’da Kültür (2022). Alem-i Musiki dergi kapak resmi. http://www.bursadakultur.org/pars_ ailesi.htm. adresinden 05.02.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Candan, E.(2007). Türklerin kültür kökenleri. İstanbul: Sınır Ötesi Yayınları.
• Çeçen, A. (1996). Kültür ve politika. İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• İlyasoğlu, E. (1999), Yirminci yüzyılda evrensel Türk Müziği”, Cumhuriyet’in sesleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Karakışla, Y. S. (2002). “Sedâ-yı mûsikî dergisine rûhsat verilmesi (1892). Toplumsal Tarih Dergisi, (98), 43-45.
• Kolukırık, K. (2014). Osmanlı Devleti’nde ilk resmî konservatuvar olan Dârülelhanda derleme ve yayım faaliyetleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (35). 479-798. Doi: https://doi.org/10.21563/sutad.187106
• Körükçü, Ç. (1998). Türk Sanat Müziği. İstanbul: Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık.
• Kürkçü, Dumanlı, D. (2019). Elektronik Dergicilik bağlaminda elektronik mizah dergileri. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(1), 293-320. https://doi.org/10.19145/e-gifder.440869
• Levendoğlu, O. (2005). Tarih İçinde Geleneksel Türk Sanat Müziği ve diğer kültürlerle etkileşimleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 253-262.
• Milli Folklor Dergisi (2024). Milli Folklor dergisi hakkında. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ millifolklor adresinden 21.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Milli Folklor Dergisi (1999). Milli Folklor dergisi kapak resmi. https://www.millifolklor.com/ adresinden 07.02.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Milli Folklor Dergisi (2024). Milli folklor dergisi yayınlar arşivi. https://www.millifolklor.com/Yayin Arsivi adresinden 07.02.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Özdemir, M. (2013). Osmanlı’dan günümüze dergiler ve dergicilik. AKRA International Journal of Culture Art Literature and Educational Sciences, 1(1), 7 – 58.
• Öztuna, Y. (1987). Türk mûsıkîsi teknik ve tarih. İstanbul: Türk Petrol Vakfı Lale Mecmuası Yayınları.
• Öztürk, Y. (2020). Âlem-i Mûsikî dergisi özelinde “mûsikîşinâslar” üzerine bir inceleme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 379-391. https://doi.org/10.30794/pausbed.652836
• Şahin, M. ve Duman, R. (2008). Cumhuriyetin yapılanma sürecinde müzik eğitimi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 7(16), 259-272.
• Şen, N. (2009). Tanzimat devri periyodikleri ve dergicilik. Gazi Türkiyat, 1(5), 381-393.
• Tanrıkorur, C.(2011). Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi. (Haz. İsmail Kara, Rehâ Sağbaş, Barihüda Tanrıkorur, Başak İlhan), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tayışlı, A. İ. (1948). Mûsiki Mecmuası dergisi ilk sayı kapağı. Ankara: Mûsiki Mecmuası, 1.
• Türk Dil Kurumu (2024). Kültür Nedir?, https://sozluk.gov.tr/ adresinden Tarihi: 05.02.2024 tarihinde erişilmiştir Uçan, A. (2005), Türk Müzik Kültürü, (2.Basım). Ankara: Önder Matbaacılık
• Üngör, E. (1965), Alem-i Musiki, Musiki Mecmuası, Sayı 214.
• Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama ve Araştırma Merkezi (1999). Darülelhan Mecmuası. https://osmanlimuzigi. istanbul.edu.tr/tr/ content/yayınlar / darulelhan-mecmuasi adresinden 25.01.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Özcan, N. (2020). Musiki Mecmuası. https://islamansiklopedisi.org.tr/musiki-mecmuasi adresinden 01.02.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Z Dergisi (2020). Darülelhan Mecmuası kapak resmi. https://www.zdergisi.istanbul/makale/ darulelhan-mecmuasi-391/#images-2 adresinden 05.02.2024 tarihinde erişilmiştir.