Political Thought in Maturidi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 6 - 21, 13.04.2022

Mustafa Ünverdi

https://doi.org/10.33722/afes.1092691

Cited By: 1

Öz

The aim of this article is to determine Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’s political thinking. Although this issue is not included at the theoretical level in the Qur’an, concepts such as council, efficiency, justice and great command are various verses of political terms. Examining Mâtürîdî’s interpretations of the verses mentioned in the Te’vîlâtü’l-Kur’ân will help us to understand his way of thinking. His management philosophy and principles of governance are based on mental foundations while carrying o religious character. In addition, historical examples and sociological approaches are the factors that determine his opinion on this subject. In Mâtürîdî, the characteristics of the government ruler are related to the foundations of political administration. Justice, grace and counceling are the essential parts of it. Contrary to the idea of Shia Imamate the view that the state ruler is not absolute and innocent indicates that Mâtürîdî knows and opposes Shia’s opinion. Mâtürîdî’s political opinion, which has not ignored the rumors on the issue of Imamate, seems to be based on transplantation and reason. In this article, Mâtürîdî’s interpretations of political concepts in Te’vîlâtü’l-Kur’ân will be analyzed by source examination method.

Anahtar Kelimeler

Mâtürîdî, Te’vîlâtü’l-Kur’ân, Political Theology, Politics, Imamate.

Maturidide Siyaset Düşüncesi

Öz

Bu makalenin amacı Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin siyaset anlayışını incelemektir. Bu mesele Kur’ân’da kuramsal düzeyde yer almasa da çeşitli ayetlerde yer alan şûra, ehliyet, adalet ve ülü’l-emr gibi kavramlar siyasete ilişkin ıstılahlardır. Mâtürîdî’nin söz konusu terimlere dair yorumları incelemek, onun siyaset düşüncesini anlamada bizlere yardımcı olacaktır. Onun siyaset felsefesi ve yönetim ilkeleri bir yandan dini bir karakter taşırken, diğer yandan aklî temellere dayanır. Ayrıca tarihî örnekler ve sosyolojik yaklaşımlar da onun bu konudaki görüşünü belirleyen etkenlerdendir. Mâtürîdî’de devlet yöneticisinin özellikleri siyasi idarenin temelleriyle ilişkilidir. Adalet, liyâkat ve danışma bunun aslî parçalarıdır. Devlet yöneticisinin Şiî imâmet düşüncesinin aksine mutlak ve masum olmadığı görüşü, Mâtürîdî’nin imâmet konusunda Şia’nın görüşünü bildiği ve ona karşı çıktığını gösterir. İmamet meselesinde rivayetleri göz ardı etmemiş olan Mâtürîdî’nin siyaset görüşü nakil ve akıl üzerine bina edilmiş görünmektedir. Bu makalede Mâtürîdî’nin siyasi nitelikteki kavramlara dair yorumları nitel araştırma yöntemi ile analiz edilecektir. Başta onun söz konusu kavramları değerlendirdiği Te’vîlâtü’l-Kur’ân adlı eseri ve temel Mâtürîdî kaynakları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kelam, Matüridi, Politik Teoloji, Siyaset, İmamet, Hilafet

Kaynakça

• Altıntaş, Ramazan, (2010). “İmam-ı Mâturîdî’de Din-Siyaset İlişkileri”, Milel ve Nihal, 7 (2), 53-66.
• Âsım Efendi, Mütercim. (2013). el-Okyânûsu’l-Basît fî Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît. Ed. Mustafa Koç. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
• Balcı, İsrafil. (2016). “İmamlar/Halifeler Kureyşten’dir” İddiasının Kritiği”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 40, 5-31.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. (2002). Sahîhu’l-Buhârî. Dimeşk-Beyrut: Dârü İbni Kesîr.
• Düzgün, Şaban Ali. (2011). “Mâtürîdî’de Din, Siyaset Kültürü ve Yönetim Erki (Mülk/Devlet)”. Mâtürîdî’nin Düşünce Dünyası. Ed. Şaban Ali Düzgün. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.349-369.
• Esed, Muhammed. (1999). Kur’ân Mesajı (I-III), İstanbul: İşaret Yayınları. Hatiboğlu, M. Said. (1978).“İslam’da İlk Siyâsî Kavmiyetçilik Hilâfetin Kureyşliliği”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Cilt: XXIII, Ankara, 121-213.
• Kâdî, Abdülfettah. (1996). Esbâb-ı Nüzul. çev. Salih Akdemir. Ankara: Fecr Yayınları.
• Kutlu, Sönmez, “İmam Maturidi’ye Göre Din-Siyaset Ayırımı”, http://www.sonmezkutlu.net/?pnum=158&pt=Maturidi%27de+Diyanet+Siyaset+Ayr%C4%B1m%C4%B1 (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• Mâturîdî, Ebu Mansûr. (2005-2008). Te’vîlâtü’l-Kur’ân. Thk. Haz. Bekir Topaloğlu vd. İstanbul: Mizan Yayınevi.
• Nesefî, Ebû Muîn. (1993). Tabsiratu’l-Edille. Thk. Hüseyin Atay- Şaban Ali Düzgün. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Nizâmü’l-Mülk, Ebû Alî Kıvâmüddîn. (2016). Siyâsetnâme. Haz. Mehmet Altan Köymen. 3. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Oral, Osman. (2018). “Mâtüridi’de Din-Siyâset İlişkileri ve Yönetim İlkeleri”. I. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi. Ed. Ayhan Kuşçulu. Kayseri: E-kitap. 926-960. http://isamveri.org/pdfdrg/G00385/2018/2018_ORALO1.pdf (Erişim Tarihi :23.02.2022).
• Özen, Şükrü. (2012). “Mâtürîdî ve Siyaset: Hilâfetin Kureyşliliği Mes’elesi”. İmâm Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik Milletler Arası Tartışmalı İlimî Toplantı, 22-24 Mayıs 2009. İstanbul: M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Öztürk, Mustafa. (2000). “İslam Tefsir Geleneğinde Yorum Manipülasyonu ‘Ulu’l-Emr’ Kavramı Örneği”. İslamiyât. 3/3, 79-98.
• Taberî, Ebü Ca'fer Muhammed b. Cerîr. (2003). Cami’u’l-beyan an te'ıvîli âyi'l-Kur'ân, tah. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Beyrut: Dârü’l-Hicr.
• Tabersî, Ebû Abdullah Fazl b. Hasan. (trs). Mecmeu’l-Beyan fî Tefsiri’l-Kur’ân. Haz. İbrahim Şemsüddin. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Taşkın, Yüksel. (2014). Siyaset. Ed. Yüksel Taşkın. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ünverdi, Veysi. (2016). İmâmiyye Şia’sının İmâmet Anlayışının Eleştirisi. 2. Baskı. Ankara: İlâhiyât Yayınları.
• Ünverdi, Veysi. (2018). “Eş’arî Kelamında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği”, Usûl İslam Araştırmaları. 29, 39-66.