Kahramanmaraş ve Hatay 2023 Depreminden 24 Yıl Önce Marmara Depreminde Gölyaka ve Düzce Çadırkentlerinin Halk Sağlığı Yönünden Değerlendirilmesi

Yıl 2023, , 1368 - 1387, 31.12.2023

Nazan Yardım

https://doi.org/10.35341/afet.1270458

Öz

17 Ağustos 1999 Marmara Depremi sonrasında Bolu Gölyaka ilçesinde kurulan iki çadırkentte 30 günlük izlem; Düzce’de ise araştırma süresinde kurulu olan en büyük üç çadırkentte durum saptama araştırması yapılmıştır. Gölyaka ve Düzce'de kurulan çadırkentlerde yaşamın halk sağlığı yönünden incelenmesinin ilerde benzeri durumlarda yol gösterici olması amaçlanmıştır. Gölyaka’da 88 Düzce’de 83 olmak üzere toplam 171 çadır araştırma kapsamında yer almıştır. Araştırmada bazı sosyodemografik özellikler, deprem hasarına ve sağlık durumuna ilişkin bilgiler Hane Halkı Bilgi Formu ve Kişisel İzlem Bilgi Formu, çevresel özellikler Çevre Sağlığı Bilgi Formu ile toplanmıştır. Gölyaka'da araştırmaya alınanların %51,0'i erkek, %49,0'u kadın; Düzce’de %49,7'si erkek, %50,3 'ü kadındır. Gölyaka'da araştırmaya katılan kişilerin %47,8'i ilkokul, Düzce'de ise %12,1 'i ilkokul mezunudur. Gölyaka'da çalışmaya katılanların % 31,4'ü öğrenci, %30,8'i ev hanımıdır. Düzce'de %26,7'si öğrenci, %23,6'sı ev hanımıdır. Gölyaka’da binaların %50'si, Düzce’de %26,5'i hasarlı oturulamaz durumdadır. Gölyaka'da izlenen çadırkentlerde deprem sırasında oturulan evlerin %45,5'i dört katlı, %18,2'si 3 katlı; Düzce'de %27,7'si beş katlı, %43,4'ü dört katlı binalardır. Deprem sonrasında araştırmaya katılanların yarısında iş kaybı ve gelirde azalma görülmüştür. Aile Planlaması yönünden incelendiğinde korunmama artmış, yöntem kullanımı azalmıştır. Cinsel aktivite olumsuz etkilenmiştir. İzlem yapılan çadırkentlerde de en sık öksürük-balgam, soğuk algınlığı-nezle görülmüştür. Çevre sağlığı yönünden kamp yeri ve su özellikleri olumludur. Tuvaletler temizlikleri hariç genelde olumludur. Banyo, çamaşırhane ve mutfak özellikleri yetersizdir. Atıklar yeterli sayıda çöp bidonu bulunması ve günlük olarak toplanmaları sonucunda olumsuz çevre koşulu yaratmamıştır. Gölyaka’da ortak mutfaklarda sunulan yemekler önerilen enerji ve besin ögelerini sağlamamıştır. Ancak beslenmeye ilişkin herhangi bir sorun gözlenmemiştir. Afet planlamalarında çadırkent düzenlemeleri yer almalıdır..

Anahtar Kelimeler

Deprem, Çadırkent, Sağlık, Çevre Sağlığı

Marmara 1999 Earthquake Assesment with Public Health Perspective Before 24 Years Kahramanmaraş- Hatay 2023 Earthquake

Öz

30-day follow-up study was conducted in two tent cities in the Gölyaka. A descriptive study in Düzce was conducted in the three largest tent cities established during the research period. It is aimed to examine the life in terms of public health in tent cities established in Gölyaka and Düzce to be a guide in similar situations in the future. A total of 171 tents, 88 in Gölyaka and 83 in Düzce were included. Some sociodemographic characteristics, information on earthquake damage, health status, environmental characteristics were collected with the Household Form and Personal Monitoring Form, Environmental Health Form. 51.0% of the participants were male, 49.0% were female in Gölyaka; 49.7% were male, 50.3% were female in Düzce. 47.8% of the respondents were primary school graduates in Gölyaka, 12.1% in Düzce. 31.4% of the participants in Gölyaka were students and 30.8% were housewives. In Düzce respectively 26.7% and 23.6%. 50% of the buildings in Gölyaka and 26.5% in Düzce damaged and uninhabitable. In Gölyaka, 45.5% of the houses during the earthquake were four-storey, 18.2% were three-storey; In Düzce, 27.7% are five-storey and 43.4% are four-storey buildings. After the earthquake, half of those who participated in the survey experienced job loss and a decrease in income. It has been found that non-protection has increased and the use of methods has decreased. Sexual activity was adversely affected. Cough-sputum and common cold-cold were seen most frequently in Gölyaka. The camp site and water features are positive. Toilets are generally positive, except for their cleanliness. Bathroom, laundry and kitchen facilities are inadequate. Wastes did not create adverse environmental conditions as a result of the availability of sufficient number of garbage bins and their daily collection. The meals did not provide the recommended energy and nutrients in Gölyaka. However, no nutritional problems were observed. Tent cities should be included in disaster planning.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Enviromental Health, Health, Tent City

Kaynakça

• AFAD Basın Bülteni, 02.03.2023 https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-merkezli-yurutulen-calismalar-hakkinda--basin-bulteni--37 (Son Erişim:13032023)
• Afet İşleri Genel Müdürlüğü. İzmit Körfezi Raporu Ağustos 1999.(2000), Ocak, Ankara
• Aker T. (2001). Deprem, Travma ve Tutum, 37. Ulusal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı, sayfa 28, İstanbul
• Armenian H. K, Noji E. K., Oganesian A. P. (1992). A Case Control Stüdy of Injuries Arising from the Earthquake in Armania 1988; Bull of the WHO; 70 (2): 251-257
• Armenian H K, Melkonian A K, Hovanesian A P. (1998). Long Term Mortality and Morbidity Related to Demage Following the 1988 Earthquake in Armenia, Am J Epidemiol, Dec 1;148(11):1077-84. doi: 10.1093/oxfordjournals.aje.a009585.
• Assar M., (1971). Doğal Afetlerde Çevre Sağlığı Rehberi, DSÖ, Cenevre
• Bereket A. (1999). Earthquake in Turkey. The Lancet. VOLUME 354, ISSUE 9187, P1382-1383, OCTOBER 16, DOI:https://doi.org/10.1016/S0140-6736(05)76231-0
• Dakhil Zainab Atiyah,, Farhan Hasan Ali, Faraz Fatima, Skuk Moatamn Reda, Al-Jorani May Saad, Ebad Ur Rehman Mohammad, Kemaloğlu Öz Tuğba. (2023). Impact of Earthquake on Cardiovascular Health: What Should Cardiovascular Healthcare Providers Anticipate After the Devastating Earthquakes in Turkey and Syria?. Current Problems in Cardiology, Volume 48, Issue 9, September 2023, 101800 doi.org/10.1016/j.cpcardiol.2023.101800
• Dedeoğlu N, (2000).17 Ağustos Depreminde Gölcükte Ölüm, Yaralanma ve Yıkıntıda Kalmada Risk Faktörleri, Toplum Ve Hekim, Cilt 15, Sayı 1, Ocak-Şubat 2000
• Dedeoğlu N., (1991). Depremlerde Sağlık Hizmetleri TTB yayınlan, Ankara
• Eren N., (1995) Doğal ve İnsanların Yol Açtığı Kırımlar,( Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Bertan M., Güler Ç. Ed;), .Ankara
• Ergün, D., Şenyüz, S. (2023). Prolonged grief disorder among bereaved survivors after the 2011 Van Earthquake in Turkey. Death Stud 2022;46(6):1364-1371. doi: 10.1080/07481187.2021.1884624.
• Güler Ç. (1993). Afetlerde Çevre Sağlığı Önlemleri, Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi, No:39, Sağlık Bakanlığı, Ankara
• Hekimoglu, Y., Dizdar, M. G., Canturk, N., Melez, I. E., Canturk, G., Erkol, Z., ... & Dursun, R. (2012). Deaths due to fires in the tent city set up after the 2011 earthquake in Van, Turkey. The Tohoku Journal of Experimental Medicine, 228(2), 169-171.
• Lechat M F. (1976). Epidemiology of Disasters, Proc. Roy. Soc. Med.; Vol 69; 421-26
• Last, M. R. (1998). Public Health and Preventive Medicine, Wallace RB. Stamford, CT, Appleton & Lange.” Water Quality Management, Conway J.B.; Sf: 737-763
• Özşahin A. (1998). Afetlerde Sağlık Hizmetleri (Halk Sağlığı Konusu Olarak Depremler); Doktora Tezi, İstanbul
• Saito K., Kim, J. I., Maekawa, K., Ikeda, Y., Yokoyama, M. (1997). The Great Hanshin- Awaji Earthquake Aggravates Blood Pressure Control in Treated Hypertensive Patients, Am J Hypertension, Feb;10(2):217-21. doi: 10.1016/s0895-7061(96)00351-2.
• Sapir, D. G, (1993). Natural and man-made disasters : the vulnerability of women-headed households and children without families World Health Stat Q. 1993;46(4):227-33.
• Spencer, H. C., Campbell, C. C., Romero, A., Zeissig, O., Feldman, R. A., Boostrom, E. R., Long, E. C. (1977) Disease Surveillance and Desicion Making After the 1976 Guatemala Earthquake, Lancet 1977 Jul 23;2(8030):181-4. doi: 10.1016/s0140-6736(77)90193-3.
• Sphere Project, 1998. Humanitarian Charter and Minumum Standards in Disaster Response, PO Box 372, 17 chemin des Crets,CH-1211 Geneva 19, Switzerland.
• T.C. Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezi (2000). Depremler 1999, 17 Ağustos ve 12 Kasım Depremlerinden Sonra Bakanlıklar ve Kamu Kuruluşlarınca Yapılan Çalışmalar,. Ağostos,2000.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2023). Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu, Mart, 2023
• TÜBER, (2022). T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER). Yayın no: 1031 Ankara.
• TTB Raporu, (2000). Türk Tabipleri Birliği Marmara Depremi Sonrasında Sakarya ili Çadırkentleri Değerlendirme Raporu (Kasım 1999), Toplum ve Hekim, Cilt 15; sayı 1. 31, Ocak-Şubat 2000, Sf.47-51
• UNICEF, 1998. Assesment and Evaluation of Energy & Nutrients Content of Daily Menus Being Catered in Central Kitchens in Marmara Earthquake Region, HÜNDD/MoH/PHC/UNICEF, 1998
• Üner S. (2000).17 Ağustos 1999 Depremi Sonrasında Sakarya da Oluşturulan Çadırkentlerde Yaşam Koşullan ve Morbidite Araştırması; Ankara