Establishing a collection and exhibition garden with some endangered plants in Ankara (Türkiye)

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 113 - 120

Merve Yılmaz , Dudu Özlem Mavi İdman , Yasemin Seyman , Merve Demirdöğen , Ayşenur Hazel Yildirim , Rasim Aktaş , Muharrem Cihan , Şahin Çimen , Pelin Acar , Zühal Dilaver

https://doi.org/10.59751/agacorman.1509221

Öz

Within the scope of this study, activities were carried out to ensure ex-situ conservation of 12 taxa, dis-tributed Ayaş, Beypazarı and Nallıhan districts in Ankara province, in the collection garden established by the National Botanical Garden of Türkiye and to raise awareness. In previous studies on Achillea keteno-glui H. Duman, Aethionema dumanii Vural & Adigüzel, Aethionema turcica H.Duman & Aytaç, Astraga-lus densifolius subsp. ayashensis Aytaç & Ekim, Astragalus beypazaricus Podlech & Aytaç, Astragalus yildirimlii Aytaç & Ekici, Asyneuma linifolium subsp. nallihanicum Kit Tan & Yıldız, Campanula dam-boldtiana P.H.Davis & Sorger, Cytisus acutangulus Jaub. & Spach, Salsola grandis Vural & Adıgüzel, Salvia aytachii Vural & Adigüzel, Verbascum gypsicola Vural & Aydoğdu, general characteristics such as life forms and habitat requirements were determined through field observations. In this study, analyzes were carried out through Geographic Information Systems using the characteristics of these taxa. In line with the analyses, the most suitable place to establish an Endemic Plants Collection Garden within the borders of the National Botanical Garden of Türkiye was selected. Among the taxa studied, 7 propagated species were adapted and protected in the collection garden created with habitat soils. Thus, an important example study has been presented for the conservation of endangered taxa, which is one of the missions of botanical gardens. Meetings were organised in the districts of Ayaş, Beypazarı and Nallıhan to raise awareness of ex-situ conservation activities.

Anahtar Kelimeler

Awareness, collection garden, endemic plant, GIS.

Etik Beyan

N/A.

Teşekkür

This study was carried out within the scope of the project numbered TAGEM/BBAD/B/20/A7/P9/1820 supported by the General Directorate of Agricultural Research and Poli-cies. We would like to thank Prof. Dr. Mecit VURAL, Prof. Dr. Galip AKAYDIN, Prof. Dr. Yüksel KAN and Prof. Dr. İbrahim DEMİR for their contributions during the study

Ankara’da (Türkiye) nesli tehlike altındaki bazı bitkiler ile koleksiyon ve sergileme bahçesi kurulması

Öz

Bu çalışma kapsamında Ankara ili, Ayaş, Beypazarı ve Nallıhan ilçelerinde yayılış gösteren 12 taksonun Türkiye Milli Botanik Bahçesi Müdürlüğü’nde kurulan koleksiyon bahçesinde ex-situ korumanın sağlan-ması ve farkındalığın arttırılması faaliyetleri yürütülmüştür. Achillea ketenoglui H. Duman, Aethionema dumanii Vural & Adigüzel, Aethionema turcica H.Duman & Aytaç, Astragalus densifolius subsp. ayash-ensis Aytaç & Ekim, Astragalus beypazaricus Podlech & Aytaç, Astragalus yildirimlii Aytaç & Ekici, Asyneuma linifolium subsp. nallihanicum Kit Tan & Yıldız, Campanula damboldtiana P.H.Davis & Sorg-er, Cytisus acutangulus Jaub. & Spach, Salsola grandis Vural & Adıgüzel, Salvia aytachii Vural & Adigü-zel, Verbascum gypsicola Vural & Aydoğdutaksonları üzerinde daha önce yapılan çalışmalarda, arazi gözlemleri ile yaşam formları ve habitat istekleri gibi genel özellikleri tespit edilmiştir. Bu çalışmada ise taksonlara ait özellikler kullanılarak, Coğrafi Bilgi Sistemleri aracılığıyla analizler gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu analizler doğrultusunda Türkiye Milli Botanik Bahçesi Müdürlüğü sınırlarında Endemik Bitki-ler Koleksiyon Bahçesi kurulması için en uygun yer seçilmiştir. Çalışılan taksonlardan çoğaltımı sağlanan 7 taksonun adaptasyonu sağlanmış ve habitat toprakları ile oluşturulan koleksiyon bahçesinde koruma altına alınmıştır. Böylece botanik bahçelerinin misyonlarından biri olan nesli tehlike altındaki taksonların korunması faaliyetleri adına önemli bir örnek çalışma ortaya konulmuştur. Ayaş, Beypazarı ve Nallıhan ilçelerinde toplantılar düzenlenerek ex-situ koruma faaliyetleri konusunda farkındalık oluşturulmasına katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Farkındalık, koleksiyon bahçesi, endemik bitki, CBS.

Kaynakça

• Alho, C.J.R., 2012. The importance of biodiversity to human health: An ecological perspective. Estudos Avançados, 26(74), 151-164.
• Anonymous, 2015. Beypazarı Geveni (Astragalus beypazaricus) Tür Eylem Planı. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, IX. Bölge Müdürlüğü Ankara Şube Müdürlüğü, Ankara.
• Anonymous, 2019. Koca Soda Otu (Salsola grandis) Tür Eylem Planı. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, IX. Bölge Müdürlüğü Ankara Şube Müdürlüğü, Ankara.
• Ayyıldız, G., 2019. Nadir ve dar yayılışlı Aethionema turcica H.Duman & Aytaç, Astragalus beypazaricus Podlech & Aytaç ve Campanula damboldtiana P.H.Davis & Sorger türlerinin ISSR tekni-ği ile genetik çeşitliliğinin koruma amaçlı belirlenmesi (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bayraktar, A., Köseoğlu, M., Güney, A., 1980. Ege Bölgesinde Doğal Olarak Yetişen Odunsu Bitkilerin Ekolojik Özelliklerinin Saptanması ve Kültüre Alınması Üzerine Araştırmalar, Proje No: TOAG-327
• Bozdoğan, D., 2019. Tuzcul Salsola grandis bitkisi rizosfer koşulla-rından bitki gelişimini destekleyen rizobakteri izolasyonu ve bi-yogübre olarak kullanım potansiyelinin araştırılması (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güçdemir, İ. H., Kalınbacak, K., 2009. Toprak, Su ve Bitki Analizi için numune alınması. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Çiftçi Yayınları No:3, Ankara.
• Hurdu, B. I., Coste, A., Halmagyi, A., Szatmari, P. M., Farkas, A., Pușcaș, M., Butiuckeul, A., 2022. Ex-situ conservation of plant diversity in Romania: A synthesis of threatened and endemic taxa. Journal for Nature Conservation, 68, 126211.
• Kazan Soda, 2022. Kazan Soda Sürdürülebilirlik Raporu. https://www.kazansoda.com/wpcontent/uploads/2022/03/Kazan-Soda-surdurulebilirlik-Raporu-2021-TR.pdf. (Erişim: Kasım, 2022).
• Keser A. M., 2020. Nadir ve dar yayılışlı Muscari adilii M.B. Güner & H. Duman, Verbascum gypsicola Vural & Aydoğdu ve Kalidium wagenitzii (Aellen) Freitag & G. Kadereit endemik bitki türlerinin ISSR tekniği ile genetik çeşitliliğinin koruma amaçlı belirlenmesi (Doktora tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Özbebek Tunç, A., Akdemir Ömür, G., Düren, A., 2013. Çevresel farkındalık. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 0 (47).
• Primack, R. B., 2012. Koruma Biyolojisi. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Seçmen, Ö., Güvensen, A., Şenol, S. G., Gücel, S., 2007. Linum aretioides Boiss.’in Koruma Biyolojisi. Temel Bilimler Araştırma Grubu, Proje No: 104T340. İzmir, 115s
• Soni V., 2010. Conservation of Commiphora wightii, an endangered medicinal shrub, through propagation and planting, and education awareness programs in the Aravali Hills of Rajasthan, India. Con-servation Evidence, 7: 27-31.
• Sun, W. B., Ma, Y. P., Blackmore, S., 2019. How a new conserva-tion action concept has accelerated plant conservation in China. Trends in Plant Science, 24(1), 4-6.
• Şenol, S.G., Seçmen, Ö., Güvensen, A., 2012. İzmir Ödemiş Boz-dağ’a Özgü Endemik Bitkilerin Koruma Biyolojisi. TÜBİTAK Araş-tırma Projesi, Proje No: 108T85, İzmir, 220 s.
• Thomas, G., Sucher, R., Wyatt, A., Jıménez, I., 2022. Ex-situ spe-cies conservation: Predicting plant survival in botanic gardens based on climatic provenance. Biological Conservation, 265, 109410.
• Vural, M., Yıldırım, A., Çakaroğulları-Ambarlı, Ç., Ergüner-Baytok, Y., Başaran, S.M., Serim, A.T., 2007. Tehlike Altında Bir Endemik Türün Centaura tchihatceffii Koruma Biyolojisi; Çimlenme Ekolojisi, Popülasyon yaşayabilme analizi ve koruma stratejileri, Temel Bilim-ler Araştırma Grubu, Proje no: 103T171, Ankara, 90 s.
• Yılmaz, M., Mavi İdman, D.Ö. 2024. Conservation and Landscape Evaluation of Some Endangered Species in Türkiye. Bahçe, 53(1), 1-9.