EMEKLİLİK YAŞININ BELİRLENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 7, 77 - 93, 30.12.2022

Sadullah Hayri Durmaz

https://doi.org/10.56387/ahbvedebiyat.1108492

Öz

İnsan yaşamını konu alan bilimler yaşam sürecini çeşitli olay ve gelişmelere dayalı olarak bölümlere ayırmaktadır. Doğumla başlayan yaşam çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık aşamalarından geçerek ölümle son bulmaktadır. Her insanın farklı yaşadığı sürecin büyük çoğunluğu fiziksel, sosyal ve psikolojik ihtiyaçların karşılanması amacıyla çalışarak geçmektedir. Tarihsel süreç içerisinde sosyal, teknolojik ve fiziksel şartlardaki farklılaşmalar toplumların yaşam alışkanlıklarını ve çalışma şartlarını değiştirmiştir. Sanayi devrimiyle birlikte hızla değişen üretim yöntemleri ve bunun toplumsal yapıdaki yansımaları hem emek piyasasının, hem de emek piyasasının dışına herhangi bir sebeple çıkmak durumunda kalan insanların görev, sorumluluk ve haklarını düzenleme ve güvence altına alma zorunluluğunu getirmiştir. Bireylerin çalışma yaşamının sonlanmasından sonra kalan yaşamlarında hayatlarını sürdürebilmeleri için çeşitli haklara sahip oldukları “Emeklilik” kavramı ortaya çıkmıştır. Emeklilik; kişilerin yasalarca belirlenen koşullarda belli bir süre çalıştıktan sonra çalışma hayatından çekilmeleri ve geçmiş hizmetleri karşılığında, çalışmaksızın belirli bir gelire hak kazanmalarıdır. Emekliliğin kişisel ve toplumsal algısı veya emekliliğin çalışan ve işveren (kamu/özel) açısından anlamı farklıdır. Bireyin cinsiyeti, ekonomik durumu, ruhsal ve fiziksel sağlığı, yaşam tarzı, aile yapısı, mesleki statüsü ve daha birçok etken kişinin emeklilik kararını ve emeklilikteki yaşantısını etkileyecektir. Çalışma yaşamından emekli yaşamına geçiş noktasının kronolojik olarak devletler tarafından belirlendiği yaş, “emeklilik yaşı” dır. Emeklilik yaşı ya da emekli olunan yaş insan yaşamında önemli bir geçiş noktasıdır. Bir son bulma ya da yeni bir başlangıçtır emeklilik yaşı. Bugün dünyamızda birbirine yakın olmakla birlikte farklı emeklilik yaşları uygulanmaktadır. 2020 yılı verilerine göre dünyada ortalama emeklilik yaşı erkeklerde 64,2 ve kadınlarda 63,4’tür. Emeklilik yaşının tespit edildiği tarihten günümüze kadar emeklilik yaşının belirlenmesinde etkisi olabilecek kavramların incelendiği çalışmada, günümüzde ülkeler tarafından emeklilik yaşının 60-65 yaş aralığında tespit edildiği, emeklilik yaşının belirlenmesinde bilimsel bir çıkış noktası olmamakla birlikte tespit edilen emeklilik yaşının insanların kronolojik, psikolojik, biyolojik ve sosyal yaşlarıyla uyumlu olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Emeklilik, Emeklilik Yaşı, Çalışma Yaşamı, Yaşlılık.

Kaynakça

• Akçay C.(2015). Yaşlılık ve Emeklilik. (2.Baskı) Ankara: PEGEM Akademi.
• Acar İ, Kitapcı İ.(2008). “Sosyal Güvenliğin Demografik Boyutu: Türkiye’deki Emeklilik Sistemindeki Değişim”, Maliye Dergisi,Sayı 154, s.77-98.
• Angın C.(2019). “Sosyal Güvenlik Reformu, Kamu Personeli ve Emeklilik”. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(3), 427-441.
• Atchley R.C.(1982).”Retirement as a Social Instıtution”, Ann. Rew. Social, 8, s.263-287
• Beehr T.A. Glazer S.(2000) “Work and Nonwork Predictors of Employees’ Retirement Ages”, Journal of Vocational Behavior 57, 206–225 Canatan A.(2008) Sosyal Yönleriyle Yaşlılık.(1.Baskı) Ankara: Palme Yayıncılık.
• Chung D.(2018) “The Eight Stages of Psychosocial Protective Development: Developmental Psychology”. Journal of Behavioral and Brain Science, 2018, 8, 369-398
• Costa D.L(1998). “The Evolution of Retirement: An American Economic History, 1880-1990”. University of Chicago Press S.6-31
• Çakır Ö.(2011).Emekliliğin Psiko Sosyal Boyutu. Ankara, Türkiye Emekliler Derneği
• Doğan A, Ceceli E, Okumuş M, Gökkaya N.K, Kutsal Y.G, Borman P. vd.(2011). “Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Polikliniklerine Başvuran Geriatrik Hastaların Özellikleri: Çok Merkezli Tanımlayıcı Araştırma”. Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation, Vol 57 ,Num 3,s.143-149
• Erdem O.N.(2017).Türkiye’de Kamu Emeklilik Sistemlerinin Aktüeryal Modellemesi, Türkiye Cumhurieti Kalkınma Bakanlığı UzmanlıkTezi.
• Feuerherd P.(2017). https://daily.jstor.org/why-retirement-is-age-65-and-why-its-getting-higher/ 05.03.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Güneş, İ. Yakar, S. (2004). “Sosyal Sigorta Finansman Yöntemleri ve Türkiye’de Sosyal Sigorta Kurumlarının Finansman Yöntemlerinin D eğerlendirilmesi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (2).
• Hürriyet gazetesi Kelebek eki,12.09.2015.
• İnternet: SGK Tarihçe http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/kurumumuz/tarih 13.12.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: TDK http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bilimsanat&view=bilimsanat 30.11.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: https://www.ilo.org/global/lang--en/index.htm , 15:4.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İntrnet: www.ilo.org/ankara/lang--tr/index.htm ,15.04.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet.(https://www.asppa.org/news/browse-topics/retirement-historical-perspective,21.12.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet (https://www.ssa.gov/history/lifeexpect.html, 15.12.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet.(https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33711) 12.03.2022 tarihinde ulaşılmıştır.
• İntrnet. (https://ourworldindata.org/working-hours#are-we-working-more-than-ever11.03.2022 tarihinde ulaşılmıştır.
• İnternet. Life Expectancy - Our World in Data 11.03.2022 tarihinde ulaşılmıştır.
• İnternet. (Life expectancy at birth (years) (who.int) 12.03.2022 tarihinde ulaşılmıştır.
• İnternet. https://avys.omu.edu.tr › public › yeliz.kindaptepe 1.03.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Karakaş S.(2012). “Yaşlanmanın Anatomisi”. Turkish Family Physcian,Cilt 3, Sayı:1,S.23-29
• Karakaş S. Durmaz H. (2017). “Yaşlılık Dönemi Psikolojik Özellikleri ve Moral”.Kocatepe Tıp Dergisi, Sayı:18, S.32-36
• Koldaş Z.L.(2017). “Yaşlılık ve kardiyovasküler yaşlanma nedir”? Türk Kardiyoloji Derneği Araştırmaları, 45 Suppl 5: 1–4
• KORAY Meryem (1987), Endüstri İlişkileri, , İzmir: Karınca Matbaacılık.
• Macionis J.J.(2015). Sosyoloji (13. Basımdan Çeviri).Ankara: Nobel AkademikYayıncılık