Osmanlı’da Rekreasyon Kuruluşu Olarak Vakıfların Faaliyetleri

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 2, 188 - 207, 30.12.2019

Serhat Yozcu , Şehnaz Demirkol

Öz

Rekreasyon
araştırmalarında medeniyetlerin sahip olduğu kültürel öğeler, daha çok tarihsel
perspektifle incelenmiştir. Şenlikler, eğlenceler, bayramlar, çeşitli spor
karşılaşmaları gibi etkinlikler, dönemlerine göre rekreasyon faaliyeti ya da
folklor kapsamında ele alınmıştır. Rekreasyon disiplinin gelişmesiyle, rekreasyon
etkinlikleri düzenleyen kurumlar da incelenmeye başlanmıştır. Yabancı yazında,
kurumsal etkinlikler: Kamu rekreasyonu, ticari rekreasyon ve gönüllü
organizasyon olarak tarihsel kökleriyle birlikte incelenmiş, fakat yerel
yazında rekreasyonun kurumsal tarihi üzerine bağlantılar kurulmamıştır. Oysaki
tarihimizde rekreasyon kuruluşları olarak vakıflar, önemli bir yer işgal
etmektedir. Dini duygularla gelişen vakıf geleneği, gezi, dinlence, eğlence,
kütüphane gibi çeşitli rekreatif hizmetleri de sağlayarak, sosyal gelişime
katkı sağlayan Sivil Toplum Kuruluşlarıdır. Kamu ya da gönüllü kuruluş olarak
nitelendirilebilecek vakıflar, düzenledikleri etkinliklerle sosyal gelişme ve kişisel
gelişimin öncülüğünü yapmıştır. Bu çalışmada, Osmanlı kültüründe vakıfların
sunduğu rekreasyon hizmetleri, kamu rekreasyonu kapsamında kavramsal olarak
incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rekreasyon, terapötik rekreasyon, kamu rekreasyonu, gönüllü rekreasyon, vakıf

Kaynakça

• Akbulut, İ. (2007). Vakıf Kurumu, Mahiyeti ve Tarihi Gelişimi. Vakıflar Dergisi, 30, s. 61-72.
• Akesen, A. (1978). Türkiye'de Ulusal Parkların Açıkhava Rekreasyonu Yönünden Nitelikleri ve Sorunları. İstanbul: İstanbul Ünivesitesi Orman Fakültesi.
• Akgündüz, A. (2013). İslam Vakıf Hukukunda Terminoloji ve Gaye. Dünya Vakıflar Konferansı, İstanbul: T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü, 25-40.
• Alikılıç, D. (2001). Tarih Boyunca Trabzon Havalisinde Kütüphaneler. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi(17), s. 305-312.
• Altınölçek, H. (2016). Müzikle Tedavi (2. b.). İstanbul: Kitabevi.
• Anameriç, H. (2006). Osmanlılarda Kütüphane Kültürü ve Bilimsel Yaşama Etkisi. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi(19), s. 53-78.
• Ardahan, F. (2016). Gönüllülük ve Rekreasyon. S. Karaküçük içinde, Rekreasyon Bilimi Ankara: Gazi Kitapevi. (s. 67-94).
• Atalay, A., & Akbulut, A. K. (2013). Türk Spor Kültürünün Eşsiz Örneği: Okçular Tekkesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, s. 144-154.
• Ateş, N. (2017). Osmanlı’da Vakıf-Külliye-Şehir İlişkisi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26(2), s. 151-164.
• Başar, F. (2017). Sunuş. Vakıf ve Sivil Toplum, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü, 9-12
• Bayyiğit, M. (2001). Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Kurumu Olarak Vakıflar. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(11), s. 59-66.
• Berki , Ş. (1981). Vakıflar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 38(1), s. 133-164.
• Buluş, A. (2009). Sivil Toplum Kuruluşlarına Tarihsel Bir Örnek. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(16), s. 20-36.
• Corders, K. A., & İbrahim, H. (1996). Applications in Recreation and Leisure, For Today and The Future. Newyork: Mosby.
• Çaha, Ö. (1999). İslam ve Sivil Toplum. Y. Apaydın, N. Barry, Ö. Çaha, Ö. Demir, D. Doering, C. Kukathas, & M. K. Özgen (Ed.), İslam, Sivil Toplum, Piyasa Ekonomisi, Ankara: Liberte, s. 115-126
• Çavdar, T. (2006). Vakıf Kütüphaneleri. Vakıflar Dergisi Özel Sayısı, s. 54-57.
• Demirkaya, Y. (1998). Osmanlı Devletinde Belediye (Hisbe) Teşkilatı. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi (41-42), s. 303-318.
• Ducourneau, G. (2016). Müzik Terapisi İlkeleri. (A. Özyıldız, Çev.) Ankara: Nobel.
• Erer, S., & Atıcı, E. (2010). Selçuklu ve Osmanlılarda Müzikle Tedavi Yapılan Hastaneler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 36(1), s. 29-32.
• Ergüder, Ü. (2013). Vakıfların Değişen Rolü. Dünya Vakıflar Konferansı, İstanbul: T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü, 57-62
• Günay, M. H. (2012). Vakıf. T. D. Vakfı içinde, TDV İslâm Ansiklopedisi (Cilt 42, s. 475-479). doi:https://islamansiklopedisi.org.tr/vakif#1
• Hacıoğlu, N., Gökdeniz, A., & Dinç, Y. (2009). Boş Zaman ve Rekreasyon Yönetimi. Ankara: Detay.
• Hazar, A. (2014). Rekreasyon ve Animasyon. Ankara: Detay.
• İmamoğlu, O., Taşmektepligil, Y., & Türkmen, M. (1997). Türk Kültüründe Spor. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), s. 145-150.
• İnancık , H. (2004). İstanbul: Bir İslam Şehri. (İ. Kalın, Çev.) Marife(2), s. 309-325.
• Kazıcı, Z. (2014). Osmanlıda Vakıf Medeniyeti. İstanbul: Kayıhan.
• Kodaman, B. (1988). Vakfın Sosyal Yönü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, s. 1-4.
• Koyunoğlu, H. H. (2017). Osmanlı'dan Günümüze vakıfların Sivil Topluma Katkısı. Vakıf ve Sivil Toplum, İstanbul: Vakıflar Genel Müdürlüğü, s. 93-110.
• Köprülü, B. (1951). Tarihte Vakıflar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 8(3), s. 479-518.
• Kraus, R. (1983). Therapeutic Recreation Principles and Practices. Philladelphia: Saunders Collage Publishing.
• Kraus, R., & Shank, J. (1992). Therapeutic Recreation Service Principles and Practices. USA: Wcb.
• Kuban, D. (1968). Anadolu-Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fiziki Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler. Vakıflar Dergisi, s. 53-73.
• Kunter, H. B. (1956). Türk Vakıflarının Milliyetçilik Cephesi. VakıflarDergisi, 3, s. 1-11.
• Kurtuldu, K. (2015). Müziğin Gücü. Z. Nacakcı, & A. Canbay içinde, Müzik Kültürü (s. 35-56). Ankara: Pegem.
• McDaniel, W. B. (1959). Bibliotherapy— Some Historical and Contemporary Aspects. Ala Buleltin(50), s. 584-589.
• Mdala, A. O. (2013). Defining The Term Foundation: A Malawian Experience. Dünya Vakıflar Konferansı, İstanbul: T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü. 89-96
• Medeni, T. (2006). The Living Tradition of "Yaren Talks" as an Indigenous Community of Practice in Today's knowledge Society. E. Coakes, & S. Clarke (Ed.), Encylopedia of Communities of Practice in Information and Knowledge Mangement, Hershey: Idea Group. (s. 353-356).
• Okçular Vakfı. (tarih yok). [URL:http://www.okcularvakfi.org/istanbul-Okmeydani-ve-Okcular-Tekkesi-s-18 ] (Erişim 10 Mart 2019).
• Özdemir, S. (2004). Kar Gütmeyen Kuruluşlar (KGK) ve Sosyal Refahın Sağlanmasında Artan Rolü. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi(48), s. 129-161.
• Özden, Ö. H. (2004). Türk Vakıf Kurumunun Duygusal ve Felsefi Temelleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), s. 339-349.
• Özkafa, F. (2018). Okçuluk ve Hat Sanatı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), s. 1642-1672.
• Roberts, I. (2001). Advanced Leisure and Recreation. Heinemann: Oxford.
• Ruben, W. (1942). Buddhist Vakıfları Hakkında. Vakıflar Dergisi, 2, s.173-181.
• Sağcan, M. (1986). Rekreasyon ve Turizm. İzmir: Cumhuriyet Basımevi.
• Say, A. (2010). Müzik Nedir, Nasıl Bir Snattır? (2. b.). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Stebbins, R. (1992). Amateurs, Professionals ans Serious Leisure. Montreal & Kingston : McGill-Queen's University Press .
• Stebbins, R. A. (1996). Volunteering: A Serious Leisure Perspective. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 25(2), s. 211-224.
• Stebbins, R. A. (2016). Serbest Zaman Fikri. Ankara: Nobel.
• Strachwitz, R. G. (2013). What is a foundation? A Historical and Transcultural Perspective. Dünya Vakıflar Konferansı, İstanbul: T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğü, 71-88.
• Talas, M. (2011). Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye Perspektifi. Türklük Bilimi Araştırmaları (29), s. 387-401.
• Tezcan, M. (1977). Boş Zaman Sosyolojisi. Ankara: Doğan Matbaası.
• Torkildsen , G. (2005). Leisure and Recreation Management (5. b.). London: Routledge.
• Türker, T. (2007). İlginç Vakıflar. Ankara: T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü.
• Türkmen, M., & Demirhan, B. (2014). Osmanlı Güreş Tekkeleri ve Fonksiyonelliği. Türk Halklarının Geleneksel Spor Oyunları Uluslararası Sempozyumu, 162-173.
• Üstündağ, Ö., Devecioğlu, S., & Akarsu, E. (2011). Spor ve Rekreasyon Alanlarının Şehir Planlamasındaki Yeri ve Önemi. International Advanced Technologies Symposium, Elazığ, 31-34.Vakıflar Genel Müdürlüğü. (1973). Cumhuriyetin 50. Yılında Vakıflar. Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.Yediyıldız, B. (2003). 18. Yüzyılda Türkiye'de Vakıf Müessesesi Bir Sosyal Tarih İncelemesi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.Yönal, G., & Türkmen, M. (2017, Ekim). Türk Kültür Yaşamında Okçuluk. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(55), s. 523-533.Yucel Kültür Vakfı. (2016). Gönüllülük [URL: https://www.yucelkulturvakfi.org/gonulluluk-nedir-?lang=tr] (Erişim 20 Nisan 2019).