Turistlerin Rasyonel ve Duygusal Deneyimlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Kapadokya Örneği

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 2, 374 - 393, 30.12.2020

Aydın Ünal

Öz

Geleneksel pazarlama anlayışını benimseyen destinasyonlar turistlere sahip oldukları çekicilikleri sunmakla kendilerini sınırlandırmaktadırlar. Bu anlayışta turistler destinasyonlardaki turistik çekicilikleri sadece izlemekle ve fotoğraflamakla yetinmektedirler. Bu durum turistlerin pasif kalmasına ve destinasyonlardaki turistik çekiciliklerle bütünleşememelerine neden olmaktadır. Çağdaş pazarlama yaklaşımlarından deneyimsel pazarlama anlayışını benimseyen destinasyonlarda ise turistlerin aktif hale getirilmesi ve destinasyonların turistik çekiciliklerini deneyimlemeleri esas alınmaktadır. Bu çalışmada Kapadokya destinasyonunu ziyaret eden yerli turistlerin algıladıkları rasyonel ve duygusal deneyim boyutlarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla Kapadokya destinasyonunda tatillerini geçirmekte olan yerli turistlere kendilerinin cevaplandırdıkları toplam 260 anket formu 1 Mayıs-30 Kasım 2018 tarih aralığında yüz yüze iletişim kurularak ulaştırılmıştır. Geri dönüş sağlanan anket formlarından 20 tanesi anket formlarındaki cevap seçeneklerinin %50’sinden fazlasının doldurulmamasından veya aynı cevap seçeneğinin birden fazla kez doldurulmasından dolayı değerlendirme dışında bırakılmıştır. Değerlendirmeye alınan 240 anket formundan elde edilen veriler SPSS istatistiki veri analiz programı ile değerlendirilmişlerdir. Yapılan analizler neticesinde; yerli turistlerin çoğunluğunun destinasyondan genel olarak memnun kaldıkları (%81) ve destinasyonu tekrar ziyaret etme niyetinde (%74) oldukları belirlenmiştir. Ayrıca yerli turistlerin destinasyon rasyonel ve duygusal deneyim boyutlarının belirlenmesine yönelik uygulanan açıklayıcı faktör analizi sonuçlarına göre turistlerin rasyonel deneyim boyutları seyahat öncesi hazırlık deneyimi, destinasyonda yaşanan deneyim ve öğrenme deneyimi; duygusal deneyim boyutları ise eğlence deneyimi, kaçış deneyimi ve estetik deneyimi olarak adlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rasyonel Deneyim, Duygusal Deneyim, Deneyimsel Pazarlama, Destinasyon Pazarlaması, Kapadokya

Kaynakça

• Addis, M. ve Holbrook, M. (2001). On the conceptual link between mass customisation and experiential consumption: an explosion of subjectivity. Journal of Consumer Behaviour, 1(1), 50-66.
• Ahiler Kalkınma Ajansı (2015). Kapadokya’da turizm yatırımı olanakları, [URL: http://investinnevsehir.com/assets/ilgilidosyalar/dokuman%20merkezi/turizmyatirimolanaklari.pdf] (Erişim 04 Ocak 2020).
• Akkuş, G. (2019). Destinasyon bileşenleri ile duygusal deneyimler arasındaki ilişki ve değişkenlerin davranışsal niyet üzerindeki etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(71), 1261-1277.
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri-SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Altunışık, R., Özdemir, Ş., & Torlak, Ö. (2011). Pazarlamaya Giriş (Genişletilmiş 3. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Bahar, O., & Kozak, M. (2005). Küreselleşme Sürecinde Uluslararası Turizm ve Rekabet Edebilirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Beqiri, M., Boriçi, A. ve Dergjini, A. (2014). An empirical study of service quality factors ımpacting tourist satisfaction and loyalty: Velipoja tourist destination. TMC Academic Journal, 8(2), 36-48.
• Buhalis, D. (2000). Marketing the competitive destinaton of the future. Tourism Management, 21, 97-116.
• Cavlak, N. (2017). Müşteri deneyiminin destinasyon imajı üzerindeki etkileri: Türk ve Anzak turistler üzerine karşılaştırmalı bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Bolu.
• Cavlak, N. ve Cop, R. (2018). Müşteri deneyiminin destinasyon imajı üzerindeki etkileri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 174-196.
• Coltman, M. (1989). Tourism Marketing. New York: Van Nostrand Reinhold.
• Crouch, G. (2000). Services in research destination marketing. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 1(2), 65-86.
• Çakıcı, C. ve Aksu, M. (2007). Çekim yeri seçiminde grup etkisi: yerel turistler üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırması Dergisi, 18(2), 183-194.
• Çavuşoğlu, S. ve Bilginer, G. F. (2018). Tüketici deneyimlerinin tekrar ziyaret etme niyetine etkisi: Gaziantep örneği. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(1), 72-85.
• Çelik, S. ve Gökçe F. (2015). Destinasyon pazarlamasında deneyimsel pazarlama uygulamalarının kullanımına ilişkin kavramsal bir çalışma. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 29-37.
• Demirtaş, C. M. (2017). Limitlerin ötesini deneyimlemek: bir deneyimsel pazarlama çabası örneği olarak Nike Sub 2. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(3), 46-57.
• Deligöz, K. ve Ünal, S. (2017). Deneyimsel pazarlama uygulamalarının marka tercihi üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma (Kahve Dünyası ve Starbucks örneği). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(1), 135-156.
• Duman, T. ve Öztürk, B. A. (2005). Yerli turistlerin Mersin Kızkalesi destinasyonu ve tekrar ziyaret niyetleri ile ilgili algılamaları üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırması Dergisi, 16(1), 9-23.
• Durmuş, B., Yurtkoru, S., & Çinko, M. (2010). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. Ankara: Beta Yayıncılık.
• Erkuş, A. (2011). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci (Güncellenmiş Üçüncü Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Frisk, L. (1999), Separate worlds attitudes and values towards tourism development and co-operation among public organisations and private enterprises in Northern Sweden. Conference Proceedings of Forksarforum: Local Regional Utveckling, 16-17 November, Ostersund, Sweden.
• Hair, J., Rolph, A., Tatham, R., & Black, W. (1998). Multivariate Data Analysis (5th Edition). New Jersey: Prentice-Hall.
• Hall, M. (2000). Tourism Planning: Policies, Processes and Relationships. London: Pearson Prentice Hall.
• Hosany, S. ve Witham, M. (2010). Dimensions of cruisers’ experiences, satisfaction, and intention to recommend. Journal of Travel Research, 49(3), 351-364.
• Hosany, S. ve Prayag, G. (2013). Patterns of tourists’ emotional responses, satisfaction and intention to recommend. Journal of Business Research, 66, 730-737.
• İlban, O. M. (2008). Seyahat acenta yöneticilerinin destinasyon marka imajı algıları üzerine bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 8(1), 121-152.
• Kara, G. (2015). Marka deneyimi ve tekrar satın alma niyeti arasındaki ilişkide müşteri tatminin rolü (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Kara, G. ve Kimzan, S. H. (2016). Marka deneyimi ve tekrar satın alma niyeti arasındaki ilişkide müşteri tatmininin rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 73-90.
• Mehmetoğlu, M. ve Engen, M. (2011). Pine and Gilmore’s concept of experience economy and its dimensions: an empiricial examination in tourism. Journal of Quality Assurance in Hospitality and Tourism, 12(4), 237-255.
• Meng, F. (2006). An examination of destination competitiveness from the tourists’ perspective: the relationship between quality of tourism experince and perceived destination competitiveness (Unpublished doctorate thesis), Virginia Tech University, Virginia.
• Mossberg, L. (2007). A marketing approach to the tourist experience. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 7(1), 59-74.
• Moutinho, L., Albayrak, T., & Caber, M. (2012). How far does overall service quality of a destination affect customers’ post-purchase behaviours?. International Journal of Tourism Research, 14(4), 307-322.
• Nagasawa, S. (2008). Customer experince management: influencing on human kansei to management of technology. The TQM Journal, 20(4), 312-323.
• Oh, H., Fiore, M., & Jeoung, M. (2007). Measuring experience economy concepts: tourism applications. Journal of Travel Research, 46(2), 119-132.
• Pine, J. ve Gilmore, J. (1998). Welcome to the experience economy. Harvard Business Review, 76(6), 97-105.
• Prayag, G., Hosany, S., Muskat, B., & Chiappa, D. G. (2017). Understanding the relationships between tourists’ emotional experiences, perceived overall image, satisfaction and intention to recommend. Journal of Travel Research, 56(1), 41-54.
• Qu, H. ve Li, I. (1997), The characteritics and satisfaction of Mainland Chinese visitors to Hong Kong. Journal of Travel Research, 35, 37-41.
• Schmitt, B. (1999). Experiental marketing: a new framework for design and communications. Design Management Journal, 10(2), 10-16.
• Seçilmiş, C. (2012), Termal turizm destinasyonlarından duyulan memnuniyet düzeyinin tekrar ziyaret niyetine etkisi: “Sakarıılıca Örneği”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 231-250.
• Sirakaya, E. ve Woodside, A. (2005). Building and testing theories of decision making by travellers. Tourism Management, 26(6), 815-832.
• Tabachnick, G. B. & Fidell, S. L. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• Taşkıran, Ö. ve Kızılırmak, İ. (2019). Deneyimsel pazarlama kapsamında sanal turların müze ziyaretlerine etkisi: Panaroma 1453 örneği. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 1-19.
• Tosun, C. ve Jenkins, C. (1996). Regional planning approaches to tourism development: the case of Turkey. Tourism Management, 17(7), 519-531.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2020). Destinasyon. [URL: https://sozluk.gov.tr] (Erişim 05 Ocak 2020).
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2005). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ünlüönen, K. ve Tokmak, C. (2009). Topkapı Sarayı’nda çalışanlar ve ziyaretçilerin sosyal taşıma kapasitesine göre değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 17-30.
• Wang, Y. Feng, Y., & Feng, B. (2013). The study on the significance of difference between demographics and tourist experience in Macau Casino Hotels. Eastren Academic Forum, 284-287.
• Williams, A. (2006). Tourism and hospitality marketing: fantasy, feeling and fun. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 8(6), 482-495.
• Yetiş Ardıç, Ş. (2015). Termal otel işletmelerinde deneyimsel pazarlama yaklaşımı. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(29), 90-98.
• Yoon, Y. ve Uysal, M. (2005). An examination of the effects of motivation and satisfaction on destination loyalty: an structural model. Tourism Management, 26(1), 45-56.