Content Analysis of Ordu Aybastı District Gastronomic Culture

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 1, 58 - 85, 30.06.2024

Ayşegül Eker , Üzeyir Kement , Faruk Yüksel

https://doi.org/10.55931/ahbvtfd.1426968

Öz

This research aims to examine the gastronomy culture of Aybastı district of Ordu province. In this context, interviews were conducted with five participants using semi-structured interview forms. Descriptive and content analyzes were used during the data analysis phase, and the MAXQDA program was used to create the themes. Six main themes were created under the names of meals, holy days, entertainment activities, table manners, tools and equipment, and traditions and customs. At the end of the coding of the themes, the most coded words were food, wrap, guest, pastry, soup and dessert, bean and keşkek, respectively. One of the findings of the study is that cheese, black tea and water pastry are consumed a lot at breakfast, keşkek, stuffed wraps and vegetable dishes are consumed at lunch and dinner, and afternoon and night meals are not included in the nutritional routine. It was determined during the interviews that the pan dish prepared with meat is famous in Aybastı. It has been determined that baklava and keşkek are frequently consumed during holidays in the context of holy days, and the remaining share of the meat that is slaughtered and distributed is generally roasted. Another information obtained is that the district in general performs the Mawlid tradition after the funeral. While no data could be obtained regarding the Nevruz Festival, data indicating that the Thursday Plateau Festival and the Hıdırellez Festival were celebrated in the district were obtained. It can be said that certain rules are applied at the tables and the female figure is at the forefront in points such as table preparation and the culture around the table. The importance of tableware and sheet metal is also supported by the comments of the participants. Under the heading of traditions and customs, rituals related to engagement-engagement-wedding, circumcision, traveling guests, collective work, funeral, sending off soldiers and birth are examined.

Anahtar Kelimeler

Cuisine culture, Gastronomy, Ordu, Aybastı

Ordu Aybastı İlçesi Gastronomik Kültürüne Yönelik İçerik Analizi

Öz

Bu araştırma Ordu ili Aybastı ilçesinin gastronomi kültürünü incelemeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak beş katılımcı ile görüşmeler yapılmıştır. Verilerin analizi aşamasında betimsel ve içerik analizlerinden faydalanılmış olup, temaların oluşturulmasında MAXQDA programı kullanılmıştır. Öğünler, kutsal günler, eğlence amaçlı etkinlikler, sofra adabı, araç-gereçler ile gelenek ve görenekler adı altında altı ana tema oluşturulmuştur. Temalara yapılan kodlamalar sonunda en fazla kodlanan kelimeler sırasıyla yemek, sarma, misafir, börek, çorba ve tatlı, fasulye ve keşkek olmuştur. Sabah kahvaltılarında peynir, siyah çay ve su böreğinin, öğle ve akşam öğünlerinde keşkek, sarma ve sebze yemeklerinin oldukça fazla tüketildiği ayrıca ikindi ve yatsı öğününün beslenme rutininde fazla yer almadığı yapılan çalışma sonucu elde edilen bulgulardandır. Aybastı’da etten hazırlanan tava yemeğinin meşhur olduğu yapılan görüşmelerde tespit edilmiştir. Kutsal günler bağlamında bayramlarda baklavaların ve keşkeğin sıklıkla tüketildiği, kesilip, dağıtımı yapılan etten kalan payın genelde kavrulduğu tespit edilmiştir. İlçe genelinin cenaze sonrası mevlit geleneği gerçekleştirdiği bir diğer elde edilen bilgilerdendir. Nevruz Bayramı’na ilişkin bir veri elde edilemezken ilçede Perşembe Yaylası Festivali ve Hıdırellez Festivalinin kutlandığına yönelik verilere ulaşılmıştır. Sofralarda belli başlı kuralların uygulandığı ve sofranın hazırlığı, sofra etrafında oluşan kültür gibi noktalarda da kadın figürünün ön planda olduğu söylenebilmektedir. Araç-gereçlerden yer sofrası ve sacın önemi katılımcıların da yorumlarıyla desteklenmektedir. Gelenek ve görenekler başlığı altında söz-nişan-düğün, sünnet, yol misafiri, imece, cenaze, asker uğurlama ve doğum dönemine dair ritüeller irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi, Ordu, Aybastı, Mutfak Kültürü

Kaynakça

• Artun E. (2008). Adana Mutfak kültürü ve Adana yemeklerinden örnekler. M. Sabri Koz (Ed.). Yemek kitabı (ss. 425-461). İstanbul: Kitabevi, 3. Baskı.
• Aybastı Belediyesi (2023, Mayıs). Aybastı Yöresel Mutfak Kültürü. https://www.aybasti.bel.tr/sayfa/ilcenin-yoresel-mutfak-kulturu. Erişim tarihi: 01.05.2023.
• Bahar, O., Özdemir Ö. & Akyürek, S. (2020). Yeşilüzümlü Kuzugöbeği Mantar ve Dastar Festivali’nin Kırsal Kalkınma ve Kültürel Değerler Üzerindeki Rolü, Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Dergisi, 21(46), 131-159.
• Bérard, L. & Marchenay, P. (2008). From localized products to geographical indications. Awareness and action. Bourgeen-Bresse, France: CNRS.
• Bertan, S. (2020). Impact of restaurants in the development of gastronomic tourism. International Journal of Gastronomy and Food Science, 21, 100232.
• Biernacki, P., & Waldorf, D. (1981). Snowball sampling: Problems and techniques of chain referral sampling. Sociological methods & research, 10(2), 141-63.
• Bucak, T. & Ateş, U. (2014). Gastronomi turizminin il turizmine etkisi: Çanakkale örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 28(1), 315-328.
• Creswell, A., White, T., Dumoulin, V., Arulkumaran, K., Sengupta, B., & Bharath, A. A. (2018). Generative adversarial networks: An overview. IEEE signal processing magazine, 35(1), 53-65.
• Çeri, H. (2021). Aybastı (Ordu) İlçesi Ceviz (Juglans Regia L.) Genotiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı. Yüksek Lisans tezi, Ordu Üniversitesi.
• Çınar, Z., Sormaz, Ü., Akturfan, M., & Dalagan, S. (2021). Geçiş Dönemlerinde Mutfak Kültürü ve Yöresel Mutfak Uygulamaları: Karaman Örneği. Journal of Global Food Research, 2(1), 1-13.
• Danhi, R. (2003). What is your country’s culinary identity. Culinology Currents, 4-5. Dedekargınoğlu, H. (2014). Muharrem ve aşure. Hünkâr Alevilik Bektaşilik Akademik Araştırmalar Dergisi, 1(1), 31-46.
• Durlu Özkaya, F. & Cömert, M. (2017). Türk Mutfağında Yolculuk. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ekerim, F. & Tanrısever, C. (2020). Türkiye gastronomi festivalleri ve haritalandırılması, gastronomy festivals and their, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 2277-2297.
• Gürsoy, D. (2013). Tiridine, tiridine, suyuna da bandım… Tarihin süzgecinde yöresel mutfağımız. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Halıcı, N. (2001). Karadeniz Bölgesi Yemekleri. Konya: GÜR-AY Ofset Matbaacılık.
• Harrington, N. (2005). It’s too difficult! Frustration intolerance beliefs and procrastination. Personality and Individual Differences, 39(5), 873-883.
• Işkın, M. & Sarıışık, M. (2020). Türkiye’nin Gastronomi Turizmi Arz Kaynaklarının Değerlendirilmesinde Turist Motivasyonlarının Rolü, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(4): 3909-3930.
• Kabacık, M. (2020). Türk Mutfak Kültürünün Türkülerdeki Yansıması, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karaca, E., & Altun, I. (2017). Toplumsal Cinsiyetin Geleneksel Türk Mutfağına Yansıması. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 10(20), 335-342.
• Kızıldemir, Ö., Öztürk, E., & Sarıışık, M. (2014). Türk mutfak kültürünün tarihsel gelişiminde yaşanan değişimler. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 191-210.
• Lee, I., & Arcodia, C. (2011). The role of regional food festivals for destination branding. International Journal of Tourism Research, 13(4), 355-367.
• Mossberg, L. & Eide, D. (2017). Storytelling And Meal Experience Concepts. European Planning Studies, 25(7), 1184-1199.
• Ordu Büyükşehir Belediyesi (2021). Ordu Mutfağı: Yöresel Ev Yemekleri. Ankara: Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Kültür Yayınları.
• Santich, B. (2004). The study of gastronomy and its relevance to hospitality education and training. International journal of hospitality management, 23, 1-15.
• Saçılık, M.Y. (2020). Yenilikçi Mutfak Akımlarının Türk Mutfağı Kapsamında Uygulanabilirliği ve Yerel Mutfağın Menülerde Kullanılması ile İlgili Görüşlerin Belirlenmesi. Turizm ve İşletmecilik Dergisi, 1(1), 21-39.
• Sezen, T. (2023). Yöresel yemek festivaline katılım motivasyonun festival deneyimi, imaj ve sadakate etkisi: konya gastrofest örneği (Yüksek Lisans Tezi). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şengül, S. & Türkay, O. (2015). Bölge Restoran Mönülerinin Belirlenmesinde “Yöresel Mutfaklar” Eğitiminin Kullanılması: Mudurnu Örneği. Ejovoc (Electronic Journal Of Vocational Colleges), 5(5), 1-6.
• Şimşek, A., & Yıldız, S. (2020). Türklere Özgü İçkilerin Gastronomi Turizmi Açısından İncelenmesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 8(1), 684-699.
• Toksöz, D. & Aras, S. (2016). Turistlerin seyahat motivasyonlarında yöresel mutfağın rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(1), 174- 189.
• Uçansoy, N. (2022). Alaçatı Ot Festivali ile Otların Rüzgârlı Öyküsü Başlıyor. https://www.haberturk.com/htgastro/lezzetli-hatlar/11-alacati-ot-festivali-basliyor 3364530 Erişim Tarihi: 19.03.2024.
• Vançelik, S., Önal, S. G., Güraksın, A., & Beyhun, E. (2007). Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi ve alışkanlıkları ile ilişkili faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(4), 242-248.
• Yılar, M., Onaran, A., Yanar, Y., Belgüzar, S., & Kadıoğlu, İ. (2014). Trachystemon Orientalis (L.) G. Don (Kaldırık)’ın Herbisidal ve Antifungal Potansiyeli. Journal of the Institute of Science and Technology, 4(4), 19-27.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, G. (2017). Gastronomi ve turizm ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 171-191.
• Yüncü, H.R. (2010). Sürdürülebilir turizm açısından gastronomi turizmi ve Perşembe Yaylası. 10. Aybastı-Kabataş Kurultayı, 11, 27-34.