AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRK REKABET HUKUKUNDA DE MINIMIS (HOŞGÖRÜLEBİLİRLİK) KURALI

Yıl 2022, , 471 - 506, 31.07.2022

Sezen Dilege Beşir

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1101677

Öz

De minimis (hoşgörülebilirlik) kuralı çoğunlukla Anglosakson hukukunda uygulama alanı bulurken, Kara Avrupası hukukunda daha sınırlı bir işleve sahiptir. Buna karşılık kural, Avrupa Birliği hukukunun çeşitli alanlarında ve bilhassa rekabet hukukunda sıklıkla uygulanmaktadır. Rekabet hukuku anlamında de minimis kuralı; normal şartlar altında bir rekabet ihlali oluşturan anlaşma, uyumlu eylem ve kararların; bu anlaşma, uyumlu eylem ve kararların tarafı olan teşebbüslerin iktisadi güçlerinin ve pazar paylarının düşük olması sebebiyle piyasa üzerinde hissedilir bir etki yaratmaması ve bu nedenle ihlal olarak görülmemesi şeklinde tanımlanabilir. Avrupa Birliği rekabet hukuku de minimis kuralını oldukça detaylı düzenlemelere konu ederken, Türk rekabet hukukunda yakın zamana kadar de minimis kuralı ile ilgili açık bir düzenleme yer almamış ve kural, Rekabet Kurulu’nun kararları doğrultusunda şekillenmiştir. Ancak Haziran 2020’de Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da yapılan değişikliklerle de minimis kuralı, Türk rekabet hukukunda ilk kez kanuni düzenlemelere konu olmuştur. Türk hukukundaki bu düzenlemenin mehazı Avrupa Birliği hukukundaki düzenleme olduğu için, konunun mukayeseli olarak ele alınması tercih edilmiştir. Bu kapsamda öncelikle de minimis kuralının tanımı ve benzer kavramlarla ilişkisi ele alınmış, ardından Avrupa Birliği rekabet hukukundaki düzenlemeler incelenmiştir. En son Türk rekabet hukukundaki durum, 2020’de yapılan kanun değişikliği öncesi ve sonrası şeklinde ikiye ayrılarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

De Minimis Kuralı, Rekabet Hukuku, KOBİ, Pazar Payı Eşiği, Amaç Yönünden Rekabeti Sınırlayan Anlaşmalar

DE MINIMIS RULE IN EUROPEAN UNION AND TURKISH COMPETITION LAW

Öz

While de minimis rule is mostly applied in Anglo-Saxon law, it has a more limited function in Continental law. On the other hand, the rule is frequently seen in various fields of European Union law, especially the competition law. In the context of competition law, de minimis rule can be defined as considering some agreements, concerted practices and decisions which would be the violation of competition law under normal circumstances as negligible, because their effects on the market are insignificant. While European Union competition law makes detailed regulations about de minimis rule, there has not been a clear regulation regarding the rule in Turkish competition law until recently and the rule was mainly given shaped with the decisions of Turkish Competition Authority. Since the source of the regulation in Turkish law is mainly European Union competition law, it was preferred to handle the subject comparatively. At first, the definition of de minimis rule and its relationship with similar concepts are discussed, then the regulations in European Union competition law are examined. Lastly, the situation in Turkish competition law is studied by dividing the subject into two as before and after the law amendment in 2020.

Anahtar Kelimeler

De Minimis Rule, Competition Law, Small and Medium Sized Enterprises, Market Share Threshold, Restrictions of Competition by Object

Kaynakça

• Akıncı A, Mukayeseli Hukuk Açısından Amerikan ve Avrupa Topluluğu Hukukunda Rekabetin Yatay Kısıtlanması, Rekabet Kurumu, 2001.
• Akman P, “The Court of Justice’s Expedia Ruling Undermines the Economic Approach by Eliminating the ‘De Minimis’ Defence in Object Agreements”, <https://competitionpolicy.wordpress.com/2013/06/04/the-court-of-justices-expedia-ruling-undermines-the-economic-approach-by-eliminating-the-de-mimimis-defence-in-object-agreements/> Erişim Tarihi 29.03.2022
• Arı Z, “Rekabet Hukukunda De Minimis Kuralı (Hissedilir Etki)”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 21(4), s. 69-97.
• Aslan Y, Rekabet Hukuku: Teori – Uygulama – Mevzuat, 5. Bası, Ekin Basım Yayın, 2017.
• Aslan Y, Rekabet Hukuku: Teori ve Uygulama, 6. Bası, Ekin Basım Yayın, 2021.
• Aşçıoğlu Öz G, Avrupa Topluluğu ve Türk Rekabet Hukukunda Hakim Durumun Kötüye Kullanılması, Rekabet Kurumu, 2000.
• Ateş M, “Son Yapılan Düzenlemeler Işığında AB Rekabet Hukuku ve Politikasına Genel Bir Bakış” Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 7(2), 2008, s. 47-76.
• Ateş M, Rekabet Hukukuna Giriş, 2. Bası, Adalet Yayınevi, 2019.
• Badur E, Türk Rekabet Hukukunda Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşmalar, Rekabet Kurumu, 2001.
• Erol K, Rekabet Kurallarının Ülke Dışı Uygulanması, Rekabet Kurumu, 2000.
• Esin A, “Avrupa Birliği Rekabet Hukuku’nda De Minimis Kuralı Değişiyor”, Rekabet Bülteni, 3(5), 2001, s. 9-14.
• Ezrachi A, EU Competition Law: An Analytical Guide to the Leading Cases, 6. Bası, Hart Publishing, 2018.
• Faull J / Nikpay A, The EU Law of Competition, 3. Bası, Oxford University Press, 2014.
• Garner B A (Ed.), Black’s Law Dictionary, 9. Bası, Thomson Reuters, 2009.
• Gürkaynak G / Yaşar A G, “’Rekabeti Kısıtlayıcı Amaç’ı Yeniden Değerlendirmek: ‘Groupement Des Cartes Bancaires v. Commission’ Kararı Işığında Yeni Bir Gün”, Rekabet Dergisi, 16(1), 2015, s. 41-103.
• Güven P, Rekabet Hukuku, 2. Bası, Yetkin Yayınları, 2008.
• Inesi A, “A Theory of De Minimis and a Proposal for Its Application in Copyright”, Berkeley Technology Law Journal, 21(2), 2006, s. 945-995. Karakelle İ H, “Rekabet Politikası ve Türkiye Deneyimi”, Türkiye İkinci Uluslararası Rekabet Sempozyumu (6-7 Mart 2000, İstanbul/Türkiye), Rekabet Kurumu, 2000.
• Kesici B, Rekabet Hukukunun İhlalinden Kaynaklanan Haksız Fiil Sorumluluğu, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
• Koziol H, “Comparative Conclusions”, Helmut Koziol (Ed.), Basic Questions of Tort Law from a Comparative Perspective, Jan Sramek Verlag, 2015. Küçükayhan Aşçıoğlu M, Rekabet Hukuku ve Dağıtım Sözleşmeleri, Adalet Yayınevi, 2011.
• Nemerofsky J, “What is a ‘Trifle’ Anyway?”, Gonzaga Law Review, 37(2), 2001-2022, s. 315-341.
• Özden Merhacı S / Erkan V U, “Anglo-Amerikan Hukukundan Kıta Avrupası Hukukuna – Özel Hukukta De Minimis Kuralı”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(2), 2018, s. 49-70.
• Pazzi M G, “The Review of the De Minimis Notice”, Italian Antitrust Review, 1(3), 2014, s. 245-249.
• Pekcanıtez H / Atalay O / Özekes M, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, 2017.
• Pouncey C / Dietzel K / Herron M, “EU Commission Adopts Revised De Minimis Notice Exempting Certain Agreements from the EU Competition Law Rules and Continues Hard-line Approach to Object Restrictions”, <https://www.lexology.com/library/document.ashx?g=8fd07e4c-a98e-4819-8c29-70494e189ed4> Erişim Tarihi 25.03.2022
• Sanlı K C, Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanunda Öngörülen Yasaklayıcı Hükümler ve Bu Hükümlere Aykırı Sözleşme ve Teşebbüs Birliği Kararlarının Geçersizliği, Rekabet Kurumu, 2000.
• Scordamaglia-Tousis A, “New De Minimis Communication: ‘De Minimis’ and ‘By Object’ Restrictions of Competition Law”, Journal of European Competition Law & Practice, 5(10), 2014, s. 698-700.
• Tekinalp G / Tekinalp Ü, Avrupa Birliği Hukuku, Beta Yayınları, 1997.
• Tomur K, Kobiler ve Rekabet Politikası – De Minimis Kuralının Rekabet Hukukundaki Yeri, İşlevi ve Uygulama Prensipleri, Rekabet Kurumu, 2004.
• Topçuoğlu M, Rekabeti Kısıtlayan Teşebbüsler Arası İşbirliği Davranışları ve Hukuki Sonuçları, Rekabet Kurumu, 2001.
• Veech M L / Moon C R, “De Minimis Non Curat Lex”, Michigan Law Review, 45(5), 1947, s. 537-570.
• Whish R / Bailey D, Competition Law, 7. Bası, Oxford University Press, 2012.
• Yiğit İ, Rekabet İhlallerinden Doğan Tazminat Sorumluluğu, Vedat Kitapçılık, 2013.