THE CONCEPT AND IMPLEMENTATION OF FORCE MAJEURE IN THE ELECTRICITY MARKET

Yıl 2022, , 37 - 62, 26.11.2022

Beşir Fatih Doğan

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1150610

Öz

The ones who want to be an actor in the electricity market must get a license from the Energy Market Regulatory Authority (EMRA) for an entry permit. It also requires getting a pre-license for electricity production activities. The licensees and the pre-licensees must fulfill the obligations in the legislation in time. Otherwise, in case of failure to fulfill the obligations, an administrative fine or revocation of license or pre-license may be imposed as administrative sanctions EMRA. However, in case of force majeure reasons, suspension of obligations or extension of time becomes a current issue.
Force majeure has been regulated in many fundamental legislations, especially in the EML and Electricity Market License Regulation EMLR. However, in regarding with force majeure, there are incompatible provisions in the EML and EMLR that will lead to different interpretations. In such a way that, the EMLR also includes the other activities such as distribution, transmission, supply, etc. regarding force majeure, while there are only provisions relating to the production activity in the EML. In addition, in accordance with the seventh paragraph of Article 5 of EML, force majeure and justified reasons not arising from the licensee are differentiated. In contrast, in accordance with the thirty-fifth article of EMLR, without making such a distinction, it has been counted in an exemplary way which reasons will be considered as force majeure. In this case, it is necessary to discuss whether the actions of a third party that is not caused by the licensee itself or the reasons arising from the administration will be accepted as force majeure, and if so, what its scope and limit will be.
Within the scope of the explanations above, it is necessary to examine the possible legal problems that may arise in the electricity market related to force majeure. In this notification; it is aimed to discuss and analyze law problems that may arise by focusing on the titles of the concept of force majeure in the electricity market, the criticism of the provisions in the legislation, EMRA and judicial practices related to force majeure.

Anahtar Kelimeler

Board Decision, Electricity Market, EMRA, Force Majeure, Justification, License, Market Activities, Pre-License

ELEKTRİK PİYASASINDA MÜCBİR SEBEP KAVRAMI VE UYGULAMASI

Öz

Elektrik piyasasında faaliyet göstermek isteyen kişiler, yürütecekleri faaliyetlerin türüne bakılmaksızın kural olarak EPDK’dan “lisans” almak zorundadır. Lisans piyasaya giriş iznidir. Elektrik üretim faaliyetinde diğer faaliyetlerden farklı olarak önlisans müessesesi düzenlenmiştir. Lisans veya önlisans sahipleri, mevzuatta düzenlenen yükümlülüklerini süreleri içinde yerine getirmek zorundadır. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde EPDK tarafından; idari para cezası verilmesi, önlisansın veya lisansın iptali gibi yaptırımlar uygulanmaktadır. Yükümlülüklerin yerine getirilmesine engel bir mücbir sebep halinin varlığı halinde ise yükümlülüklerin askıya alınması veya süre uzatımı verilmesi gündeme gelmektedir.
Elektrik piyasasında mücbir sebebe ilişkin EPK’da ve EPLY’de düzenlenmeler yapılmıştır. Ancak EPK ile EPLY’nin kapsamı birbirinden farklıdır. Şöyle ki, mücbir sebep hallerine ilişkin EPK’da sadece üretim faaliyetine ilişkin hükümler bulunurken, EPLY diğer faaliyetleri de kapsamaktadır. Ayrıca EPK 5/7’de mücbir sebep hâlleri ile lisans sahibinden kaynaklanmayan haklı sebepler ayrımına gidilmişken, EPLY 35’te böyle bir ayrıma gidilmemiştir. Bu durumda lisans sahibinin kendisinden kaynaklanmayan üçüncü kişinin eylemlerinin veya idareden kaynaklanan sebeplerin mücbir sebep olarak kabul edilip edilmeyeceğinin, edilir ise kapsamının ve sınırının ne olacağının tartışılması gerekmektedir.
Çalışmamızda; elektrik piyasasında mücbir sebep kavramı, mevzuattaki hükümlere getirilen eleştiriler, mücbir sebebe ilişkin EPDK ve yargı uygulamaları başlıkları üzerinde durularak doğabilecek hukuki problemlerin tartışılması çözüm önerileri getirilmesi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Elektrik Piyasası, EPDK, Haklı Sebep, Kurul Kararı, Lisans, Mücbir Sebep, Ön lisans, Piyasa Faaliyetleri

Kaynakça

• Akçollu, Y, Elektrik Sektöründe Rekabet ve Regülasyon, 1.Bası, Rekabet Kurumu Yayınları, Uzmanlık Tezi , 2003.
• Akıntürk, T, “Satım Akdinde Hasarın İntikali”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Yayın No:2012, 1966, <https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/11640>, Erişim Tarihi 7 Ocak 2022.
• Altaş, H, “Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkansızlık (BK. m.117)”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara, 1991, s. 53-67.
• Apak, S, “Vergi Hukuku’nda Mücbir Sebep Hali ve Zor Durumu Ayrımı”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2, 2009,s. 31-47.
• Aslan İ Y/ Altınay G/ Ilıcak A/ Önal E/ Katırcıoğlu E/ Ardıyok Ş/ Gültekin B/ Akçaoğlu, C, Enerji Hukuku Cilt 1: Elektrik Piyasasında Rekabet ve Regülasyon, 1. Bası, Ekin Basım Yayın, 2007.
• Atay, E E, İdare Hukuku, 1. Bası, Seçkin Yayınları, 2006.
• Balcı, M, “Vergi Hukukunda Mücbir Sebebin Dava Sürelerine Etkisi”, <https://vergialgi.net/vergi-hukukunda-mucbir-sebebin-dava-surelerine-etkisi>, Erişim Tarihi 11 Ocak 2022.
• Batun, M, “Mücbir Sebepler ve Sonuçları”, Vergi Dünyası Dergisi, (345), 2010, s. 62-73.
• Baysal, B/ Uyanık, M/Yavuz S, Koronavirüs 2019 (Covid-19) ve Sözleşmeler, Prof. Dr. Muhammet Özekes (Ed), Covid-19 Salgınının Hukukî Boyutu, Hukukun Tüm Alanlarında Değerlendirmeler, 2. Bası, On İki Levha Yayınları, 2021, s. 379-393.
• Çetin S H, Corona Virüs (Covid-19) Salgın Hastalığının Ceza Muhakemesi Hukukunda Yarattığı Etkiler, Prof. Dr. Muhammet Özekes, Covid-19 Salgınının Hukukî Boyutu, Hukukun Tüm Alanlarında Değerlendirmeler, 2. Bası, On İki Levha Yayınları, 2021, s.1361-1386.
• Ekmekci E/ Güneş G/Kaşıkcı M/ Gümüşkaya G, “Vergi Hukukunda Mücbir Sebep ve Hukuksal Sonuçları Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım ve Öneriler”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 78, (2) 2020, s. 1069-1138.
• Eren, F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. Bası, Yetkin Yayınları, 2016.
• Eren, F, Sorumluluk Hukuku Açısından Uygun İlliyet Bağı Teorisi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Yayın No: 361, 1975 <https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/11673>, Erişim Tarihi 7 Ocak 2022.
• Evren, Ç Ç, “İdarenin Sorumluluğunu Etkileyen Neden Olarak Mücbir Sebep”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14 (1), 2010, s. 263-297.
• Furrer, A/ Muller-Chen Ma/ Çetiner, B, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Garkovich, L, Aproposal for Building İnterdisciplinary Bridges”, Teaching Sociology, 9 (2), 1982, s. 151- 168.
• Gönen, Y, Türkiye’de Elektrik Kamu Hizmetinin Yürütülmesi ve Lisans Usulü, 9. Bası, Adalet Yayınları, 2011.
• Gözler, K, İdare Hukuku Cilt 1,3. Bası, Ekin Basım Yayın, 2019.
• Gözübüyük, A P, Hukuki Mesuliyet Bakımından Mücbir Sebepler ve Beklenmeyen Haller, 2. Bası Ankara Basım ve Ciltevi, 1957.
• Gözübüyük, Ş/ Tan, T, İdare Hukuku Genel Esaslar Cilt I, 3. Bası Turhan Kitapevi, 2007.
• İmre, Z, “Doktrinde ve Türk Hukukunda Kusursuz Mesuliyet”, Journal of Istanbul University Law Faculty, 13 (4), 1947, s. 1475-1536.
• İnal, T, “Mücbir Sebeplerin Oluşum Unsurları”, İş Hukuku ve İktisat Dergisi (Kamu-İş) 4 (2), 1997, s.13-53.
• İnal, T, Borca Aykırılık ve Sonuçları, 1. Bası, Papatya Bilim, 2009.
• Kılıçoğlu, A, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Turhan Kitapevi, 2018.
• Köstekçi, Y, Elektrik Enerjisi Tüketimi ve Elektrik Enerjisi Piyasası: Borçlar Hukuku, İcra Hukuku, Ceza Hukuku Boyutlarıyla, 1.Bası, Vedat Kitapçılık, 2006.
• Kurt, M L, Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkansızlık (TMK m. 136), 4. Baskı, Yetkin Yayınları, 2016.
• Sancaktar, O, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, 4. Baskı, Seçkin Yayınları, 2014.
• Seliçi, Ö, ”Özel Hukukta Mücbir Sebep Kavramı ve Uygulanış Tarzı” İdare Hukuku Alanındaki Sorumluluk: Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara 12-13 Mayıs 1979, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1980, s. 61-69.
• Serozan, R, Borçlar Hukuku Genel Bölüm Üçüncü Cilt İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme, 6. Bası, Filiz Kitapevi, 2016.
• Şahin, H, Mücbir Sebep Nedeniyle Borcun İfa Edilememesi, 1. Bası, Yetkin Yayınları, 2020.
• Tandoğan, H, Türk Mes’uliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdi Mesuliyet Hukuku), 1. Bası, Vedat Kitapçılık, 2010.
• Tunçomağ, K, Türk Borçlar Hukuku Cilt 1 Genel Hükümler, 6. Baskı, Sermet Matbaa, 1976.
• Yavuz, M, “Elektrik Piyasasında Piyasa Faaliyetleri, Ayrıştırma ve Çapraz Sübvansisyon Yasağı”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, (4), 2008, s. 39-77.
• Yavuz, M, Elektrik Piyasası Kanunu’nun Öngördüğü Hukuki Rejim ve Elektrik Tedarik Sözleşmeleri Özellikle İkili Anlaşma, 6. Bası, On İki Levha Yayınları, 2011.
• Yayla, Y, “İdarenin Sorumluluğu ve Mücbir Sebep”, İdare Hukuku Alanındaki Sorumluluk: Sorumluluk Hukukundaki Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Ankara, 12-13 Mayıs 1979, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1980, s.45-59.
• Yıldırım, T, “Danıştay Kararlarında Mücbir Sebep Kavramı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 25 (2), 2019 s. 1520-1538.
• Zilelioğlu, H, “Roma Hukukunda Sorumluluk Ölçütüne Genel Bir Bakış”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 39 (1-4), 1982-1987, s. 241-264.