KAMU ALACAKLARINDA HAKSIZ ÇIKMA ZAMMI UYGULAMASI VE ANAYASA’YA AYKIRILIĞININ YARGI KARARLARI ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, , 141 - 158, 22.03.2019

Fatih Saraçoğlu , Rana Dayıoğlu Erul

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.548481

Öz

Haksız çıkma zammı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Kanun’a göre; itirazında tamamen veya kısmen haksız çıkan borçludan, hakkındaki itirazın reddolunduğu miktardaki kamu alacağının %10 zamla tahsil edilmesi uygulamasıdır. Bu uygulama, mahkemelerin veya yargı kuruluşlarının boş yere meşgul edilmesini ve kamu borçlularının kötü niyetle
hareket etmesini önlemek amacıyla getirilmiştir.
Haksız çıkma zammı uygulamasının getirilmesine esas olan amaçların, zammın Anayasa’nın bazı hükümlerine aykırı olması gerekçesiyle istenilen şekilde gerçekleşemediği düşünülmektedir. Haksız çıkma zammı; bireylerin yasal hakkı olan dava açma hakkından vazgeçmesine
neden olabileceğinden hukuk devleti ilkesinin zedelenmesine ve temel hak ve özgürlüklerden
olan hak arama özgürlüğünün engellenmesine neden olabilmektedir.
Çalışmada haksız çıkma zammı uygulamasının esaslarına yer verildikten sonra, zammın Anayasa’ya aykırılığı sorunu, yargı kararları çerçevesinde tartışılmış ve değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, haksız çıkma zammının Anayasa’ya aykırı olmadığı yönünde verilen kararlar
olsa da, haksız çıkma zammı konusunda mahkemelere yetki verilmesi gibi yeni düzenlemeler
yapılarak uygulamanın daha adil bir hale dönüştürülebileceği ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ödeme emrine itiraz, haksız çıkma zammı, Anayasa’ya aykırılık, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun

Kaynakça

• AKKAYA, Mustafa: “Haksız Çıkma Zammı ve Anayasaya Uygunluğu”, Prof. Dr. Mualla ÖNCEL’e Armağan, C. I, Ankara Üniversitesi Yayınları No: 243, Ankara, 2009.
• AYKAÇ, Kemal: Açıklamaları Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve Genel Tebliğleri, Seçkin Kitabevi, Ankara, 1976.
• BUDAK, Tamer, BENK, Serkan: “Kamu Alacağı: Hukuki Bir Değerlendirme”, Business and Economics Research Journal, Vol. 2, Num. 2, s. 61-76.
• BULUTOĞLU, Kenan: Türk Vergi Sistemi, C. 2, Ongun Kardeşler Matbaacılık Sanayii, Ankara, 1979.
• CEBRE, Ayvaz: "Hak Arama Yolları ve Adil Yargılanma Hakkı", Türkiye Adalet Akademisi Dergisi (TAAD), Yıl 2, C. 1, Nisan 2011, s. 373-396.
• ÇAĞAN, Nami: “Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1980, S. 1, C. 37, s. 129-151.
• ÇELİK, Binnur: Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Hukuku, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2000.
• DERDİMAN, Ramazan Cengiz: Anayasa Hukukunun Genel Esasları ve Türk Anayasa Düzeni, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa, 2006.
• DOĞRUSÖZ, Bumin: “Haksız Çıkma Zammında Sorunlar”, Yaklaşım Dergisi, Kasım 2009, S. 203, 273-274.
• DOĞRUSÖZ, Bumin: “Haksız Çıkma Zammı”, Referans Gazetesi, 27.08.2009. (http://www.denetimnet.net/userfiles/documents/haksiz_cikma_zammi.pdf, erişim: 30.04.2018).
• ELÇİN, A. Bora: "Ödeme Emrine Karşı Açılan Davanın Reddedilmesi Halinde Doğan Haksız Çıkma Zammının Anayasa’ya Aykırılık ve Uygunluk Çerçevesinde Değerlendirilmesi", http://www.meritymm.com/wp-content/uploads/2013/05/vergivize2012.pdf, 04.04.2018.
• ERDEMİR, Nevzat: “Hukuk Devleti ve Savunma Hakkı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1988, S. 1, s. 81-90.
• GEZER, Hasan C.: "Bazı Ülke Anayasalarında Hak Arama Hürriyeti, Adil Yargılanma Hakkı ve Kanuni Hakim Güvencesi ile Mahkemelerin Kuruluşuna Dair Düzenlemeler", Türkiye Büyük Millet Meclisi Araştırma Merkezi, Kasım 2011 (https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/adil_yargilanma_hakki.pdf, erişim: 13.08.2018).
• GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi, 11. Baskı, Bursa, Şubat 2011.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref: Anayasa Hukuku-Anayasa Metni ve 11. Protokole Göre Hazırlanmış Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Turhan Kitabevi, Son Değişikliklerle Güncelleştirilmiş 18. Bası, Ankara, 2011.
• KARAKOÇ, Yusuf: Genel Vergi Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
• KARAKOÇ, Yusuf: Kamu Alacaklarının Tahsili Aşamasında Ortaya Çıkan ve Vergi Yargısında Çözümlenen Uyuşmazlıklar, Yetkin Yayınları, Ankara, 2000.
• KÖKÜSARI, İsmail: "Hak Arama Özgürlüğü ve 2010 Anayasa Değişiklikleri", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1, C. XV, 2011, s. 163-208.
• Oluş Mali Hukuk Bürosu-Özbalcı: Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Yorum ve Açıklamaları, Oluş Yayıncılık, Ankara, Şubat 2012.
• ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Gözden Geçirilmiş 12. Baskı, Ankara, 2011.
• ÖZDEMİR, Muharrem: Vergi İcra Hukuku, MN Yayınları, İstanbul, 2015.
• ÖZDEMİR, Muharrem-GÜNGÖR DOĞAN, Zeliha: “Vergi Hukukunda Haksız Çıkma Zammı”. (http://www.alomaliye.com/2012/06/14/vergi-hukukunda-haksiz-cikma-zammi/, erişim: 03.04.2018).
• ÖZKAN, Gürsel: “Anayasa Mahkemesine Göre Hukuk Devletinin Anlamı ve Yargının Konumu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi (TAAD), Nisan 2010, S. 1, s. 81-134.
• SONSUZOĞLU, Elif: Türk Vergi Hukukunda Fer’i Borç ve Alacak Olarak Faiz, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2001.
• SARAÇOĞLU, Fatih: Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Usulü ve Uygulaması, Gazi Kitabevi, Ankara, 2018.
• ŞAHAN, Özgür: "Haksız Çıkma Zammında Anayasa'ya Aykırılık", Yaklaşım Dergisi, Haziran 2011, S. 222, s. 265-267.
• TUNÇ, Hasan, BİLİR, Faruk, YAVUZ, Bülent: Türk Anayasa Hukuku, Berikan Yayınevi, Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Ankara, 2011.
• YILMAZ, Kazım: Kamu (Amme) Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Yasa, Ce-Ka Yayınları, Ankara, 2006.
• YILMAZ, Kazım: Açıklama ve Örnek Yargı Kararları ile 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Uygulaması, Maliye Hesap Uzmanları Derneği, Bilnet Matbaacılık, İstanbul, Mart 2015.