THE SOCIAL SECURITY OF THE PEOPLE WORKING IN TAXIS, MINIBUSES AND SIMILAR PUBLIC TRANSPORTATION

Yıl 2020, , 219 - 253, 31.01.2020

Gizem Sarıbay Öztürk

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.682789

Öz

Commercial taxis, minibusses and similar public transportation vehicles play a significant role in our daily lives. The quantity of these vehicles and individuals working in these vehicles increases every day. Some owners of these transportation vehicles utilize their own vehicles and some operate these vehicles on their own behalf by leasing from the proprietor. In a portion of the vehicles mentioned above, individuals work with a labour contract. In urban public transport, work is frequently carried out day and night, and the employees' shifts change from day to day. Some days the shifts are in the evening and the next the night. In fact, one person can work in more than one vehicle at various occasions during the day. Social Security and Universal Health Insurance Act No. 5510, via Annex Article 6 and as of 01.03.2011, a special insurance is available to employees who work with a part time contract in commercial transportaion vehicles for a period of less than 10 days in a month, provided that their premiums are paid by themselves. In this study, the provisions regarding the social insurance and thus social security of the people working in commercial transportation vehicles will be evaluated.

Anahtar Kelimeler

The people working in taxis, the people working in public transportation vehicles, undeclared work, , Social Security and Universal Health Insurance Act No. 5510, Annex Article 6.

TAKSİ, DOLMUŞ VE BENZERİ ULAŞIM ARAÇLARINDA ÇALIŞANLARIN SİGORTALILIKLARI

Öz

Ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçları günlük hayatımızda önemli bir yer tutmaktadır. Bu araçların ve araçlarda çalışan kişilerin sayıları günden güne artış göstermektedir. Adı geçen araçların bir kısmında araç sahipleri kendileri, bir kısmında araçları sahibinden kiralamak suretiyle kendi adlarına işletenler ve bir kısmında ise iş sözleşmesiyle işçiler çalışmaktadır. Şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışma, çoğu zaman gece-gündüz devam etmekte, çalışanların günlük mesaileri gündüz, akşam veya gece şeklinde değişmektedir. Hatta bir kişi gün içinde farklı saatlerde birden fazla araçta çalışabilmektedir. Çalışanların çoğu ne yazık ki kayıt dışı çalışmaktadır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ek. m. 6 ile 01.03.2011 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanların kısmî süreli iş sözleşmesiyle bir ayda 10 günden az çalışanlarına, primlerinin kendileri tarafından ödenmesi kaydıyla, özel bir sigortalılık sağlanmıştır. Çalışmamızda taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışan kişilerin sosyal sigortalılıkları ve dolayısıyla da sosyal güvenliklerine ilişkin hükümler değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Taksi şoförleri, toplu taşıma araçlarında çalışanlar, kayıt dışı çalışma, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Ek. m. 6

Kaynakça

• ALPER, Yusuf: Türk Sosyal Güvenlik Sistemi, Sosyal Sigortalar Hukuku, VIII. Baskı, Dora Yayınevi, Bursa, 2016.
• ANDAÇ, Faruk: İşsizlik Sigortası, I. Baskı, Tühis yayınları, Ankara, 1999.
• ARICI, Kadir: Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, I. Baskı, Gazi Yayınevi, Ankara, 2015.
• BAŞTERZİ, Süleyman: İşsizlik Sigortası, I. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınevi, Ankara, 1996.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen/ÖZKARACA, Ercüment: “Sanatçıların Sosyal Güvenliği”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXXII, S. 2, 2014, s. 637-664. (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/iuhfm/, erişim: 2.3.2019)
• DOĞAN, Kübra: “Sosyal Sigorta İlişkisinin Hukuki Niteliği Üzerine Bir Deneme”, İş Hukuku Dergisi, C. 3, S. 3, 1993, s. 428-436. GÜZEL, Ali/OKUR, Ali Rıza/CANİKLİOĞLU, Nurşen: Sosyal Güvenlik Hukuku, XVII. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2018. KARAKAŞ, İsa: “Taksici ve dolmuşçular! SGK sigortasında bu püf noktaları kaçırmayın”, (https://www.turkiyegazetesi.com.tr/yazarlar/isa-karakas/603192.aspx, erişim: 2.3.2019).
• KÖME AKPULAT, Ayşe: “Sanatçıların Sosyal Güvenliği”, Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, S.LXXIV, Özel Sayı, C.2, İstanbul, 2016, s. 1185-1209 (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/iuhfm/, erişim: 2.3.2019).
• LEVENT, Recep: “Ticari Olarak Çalışan Şoförlerin Sosyal Güvenliği”, (https://www.isvesosyalguvenlik.com/ticari-olarak-calisan-soforlerin-sosyal-guvenligi/, erişim: 2.3.2019).
• MÜLAYİM, Oğuz: “Ticari Taksi Dolmuş Ve Benzeri Ulaşım Araçlarında Şoför Olarak Kısmi Süreli Çalışan Kişilerin Sigortalılıkları”. (http://www.alomaliye.com/2012/06/25/ticari-taksi-dolmus-sofor-kismi-sureli-calisanlarin-sigortaliliklari/ , erişim: 2.3.2019).
• ÖZKARACA, Ercüment: İşsizlik Sigortası Kapsam ve Yardımları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2002. SEGEKAM: “Geçmişten Günümüze Taksi Şoförlerinin Durumu”. (http://segekam.com/calisma-dunyasi/sigortali/taksicilerin-sigorta-cikmazi.html, erişim: 2.3.2019). SÖZER, Ali Nazım: Sosyal Sigorta İlişkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayın No:0906, İzmir, 1991.
• ŞAKAR, Müjdat: Sosyal Sigortalar Uygulaması, XII. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2017 (ŞAKAR, (2017)).
• ŞAKAR, Müjdat: “Taksi, Dolmuş ve Minibüs Şoförlerinin Sigortalılığı”, Yaklaşım Dergisi, S. 217, Ocak 2011. (https://docplayer.biz.tr/24110811-Taksi-dolmus-ve-minibus-soforlerinin-sigortaliligi.html, erişim: 2.3.2019) ((ŞAKAR, (2011)).
• TEZEL, Ali: “Taksi şoförleri pirimlerini kendi cebinden ödeyecek”. (https://www.bloomberght.com/ht-yazarlar/ali-tezel/865559-taksi-soforleri-pirimlerini-kendi-cebinden-odeyecek, erişim: 2.3.2019).
• TUNCAY, Can/EKMEKÇİ, Ömer: Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, XIX. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2017.
• UŞAN, Fatih: Türk Sosyal Güvenlik Hukukunun Temel Esasları, II. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009.
• UZUN, Yaşar: “5510 sayılı Yasanın Ek 6. Maddesi Kapsamında Sanatçıların İşe Giriş, Çalışma Süreci ve İşten Çıkış Uygulamaları” (http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/hyasaruzun/001/, erişim: 2.3.2019).
• YILMAZ, Mustafa/ÇAKAR Erden: “Şoförlerin Sosyal Güvenliği Nasıl Sağlanacak”, Yaklaşım Dergisi, S. 217, Ocak, 2011 (https://www.ozdogrular.com/v1/content/view/14892/254/, erişim: 2.3.2019).