Kira Sözleşmesinde Kiracının Kiralananı Geri Verme Borcu

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 4, 131 - 182, 01.10.2017

Aziz Erman Bayram

Öz

Kira sözleşmesinde kiracının en önemli borçlarından biri kiralananı geri verme borcudur. Kiracı, kira sözleşmesinin bitiminde, kira sözleşmesi dolayısıyla teslim almış olduğu kiralananı geri vermekle yükümlüdür. Kiracı, kiralananı geri verme borcunu, tarafl ar arasında anlaşıldığı biçimde; tarafl ar arasında anlaşma yoksa kiralananı kiraya verene fiilî olarak teslim ederek gerçekleştirmelidir. Geri verme borcunun yerine getirileceği zamanı tarafl ar aralarında serbestçe belirleyebilir. Tarafl ar arasında geri verme zamanına ilişkin bir anlaşmanın bulunmaması durumunda, geri verme borcu, kira sözleşmesinin sona ermesiyle muaccel olur. Kiralananı geri verme borcunun zamanında yerine getirilmemesi, kira sözleşmesine aykırılık oluşturur ve kusuruyla kiralananı geç geri veren kiracı, kiraya verenin zararını gidermekle yükümlü olur. Kira sözleşmesinin bitiminde kiraya verenin kiralananı geri alması gerekir. Kiraya verenin teklif edilen kiralananı haklı bir neden olmaksızın reddetmesi, alacaklının temerrüdü hükümlerinin uygulanmasını gündeme getirir. Kiraya veren, kiralananın geri verilmesinde kiralananın durumunu gözden geçirmeli ve varsa kiracının sorumlu olduğu ayıpları ona hemen yazılı olarak bildirmelidir. Kiracı kiralananı ne durumda teslim almışsa, o durumda geri vermekle yükümlüdür. Kiralananın alındığı hâliyle geri verilmemesinden zarar gören kiraya veren, kiracının kusurlu olması koşuluyla ondan tazminat talep edebilir. Kira sözleşmesinin tarafl arının, kiralananın geri verilmesinden önce, kiracının sözleşmenin bitiminde kiralananın olağan kullanımı dışında kalan kullanımdan kaynaklanan zararları gidermesi dışında başkaca bir tazminat ödeyeceğine ilişkin yaptığı anlaşmalar kesin hükümsüzdür

Anahtar Kelimeler

Kira Sözleşmesi, Geri Verme, Kusur, Zarar, Tazminat

THE OBLIGATION OF LESSEE TO RETURN THE LEASED PROPERTY IN LEASE CONTRACT

Öz

One of the most important obligations of lessee in a lease contract is to return the leased property. Lessee is obliged, at the end of the lease contract, to return the leased property, which s/he received within the scope of the contract. Lessee must fulfi ll this obligation in accordance with the contracting parties’ agreement. In the absence of an agreement, s/he must deliver actually the leased property to the lessor. Parties may freely agree on the time of fulfi llment of the return obligation. In the absence of an agreement upon the time, the return obligation becomes due as soon as the termination of the lease contract. The violation ofreturn of the leased property in due time constitutes a breach of the lease contract, and as a consequence, lessee is liable to compensate the loss of lessor. Lessor must accept return/delivery of the leased property at the end of lease contract. In case of rejection of return/delivery by the lessor without any valid reason, the enforcement of provisions concerning default of creditor is possible. In the time of return of the leased property, lessor must inspect its condition and immediately inform the lessee, in written form, of any defects for which s/he is responsible. Lessee must return the leased property in the same condition that s/he received. Lessor, who incurs any lose due to return of the leased property not in the same condition, may demand compensation from the lessee provided the lessee is at fault. Any clause in the lease contract other than the one, which requires lessee to pay compensation for any loss incurred from extraordinary use of the leased property, is null and void.

Anahtar Kelimeler

Lease Contract, Return, Fault, Loss, Compensation.

Kaynakça

• ARPACI, Abdülkad൴r (HATEMİ, Hüsey൴n/SEROZAN, Rona): Borçlar Hukuku Özel Bölüm, İstanbul 1992.
• AYDEMİR, Efra൴l: Yen൴ Türk Borçlar Yasasına Göre K൴ra Hukuku, Ankara 2012.
• AYDOĞDU, Murat/KAHVECİ, Nalan: Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İl൴şk൴ler൴, Sözleşmeler Hukuku, 3. Bası, Ankara 2017.
• BECKER, Hermann: Berner Kommentar Band/Nr. VI/1, Allgeme൴ne Best൴mmungen, Art. 1-183 OR Schwe൴zer൴sches Z൴v൴lgesetzbuch, Obl൴gat൴onenrecht, 2. Aufl age, Bern 1945.
• BURCUOĞLU, Halûk: Yargıtay Kararları Işığında 6570 Sayılı Yasaya Göre K൴racının Tahl൴ye Ed൴lmes൴, İstanbul 1993.
• DOĞAN, Murat: “Âd൴ K൴rada K൴racının K൴ralananı Ger൴ Verme Borcu”, Atatürk Ün൴vers൴tes൴ Erz൴ncan Hukuk Fakültes൴ Derg൴s൴, C൴lt VIII, Sayı 1-2, 2004, s. 443-476.
• EMMERICH, Volker: Münchener Kommentar zum Bürgerl൴chen Gesetzbuch: BGB Band 2: Schuldrecht Allgeme൴ner Te൴l §§ 241- 432, 7. Aufl age, München 2015.
• EREN, F൴kret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 2. Bası, Ankara 2015.
• FEYZİOĞLU, F. Necmedd൴n: Borçlar Hukuku İk൴nc൴ Kısım Akd൴n Muhtel൴f Nev൴ler൴ (Özel Borç İl൴şk൴ler൴), C൴lt I, 4. Bası, İstanbul 1980.
• FURRER, Andreas/WEY, Ra൴ner: Handkommentar zum Schwe൴zer Pr൴vatrecht, Obl൴gat൴onenrecht-Allgeme൴ne Best൴mmungen Art. 1-183 OR, 3. Aufl age, Zür൴ch 2016.
• GÜMÜŞ, M. Alper: Yen൴ 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre K൴ra Sözleşmes൴ (TBK m. 299-356), 2. Bası, İstanbul 2012.
• HEINRICH, Peter: Handkommentar zum Schwe൴zer Pr൴vatrecht, Vertragsverhältn൴sse Te൴l 1: Innom൴natkontrakte, Kauf, Tausch, Schenkung, M൴ete, Le൴he Art. 184-318 OR, 2. Aufl age, Zür൴ch 2012.
• HIGI, Peter: Zürcher Kommentar, Band/Nr. V/2b, D൴e M൴ete, Zwe൴te L൴eferung, Art. 266-268b OR Kommentar zum Schwe൴zer൴schen Z൴v൴lgesetzbuch, Obl൴gat൴onenrecht, Kommentar zur 1. und 2. Abte൴lung (Art. 1-529 OR), 4. Aufl age, Zür൴ch 1995.
• HONSELL, He൴nr൴ch/VOGT, N. Peter/WIEGAND, Wolfgang: Basler Kommentar, Obl൴gat൴onenrecht I: Art. 1-529 OR, 5. Aufl age, Basel 2011.
• HUGUENIN, Cla൴re: Obl൴gat൴onenrecht-Allgeme൴ner und Besonderer Te൴ls, 2. Aufl age, Zür൴ch-Basel 2014.
• İNCEOĞLU, M. Murat: K൴ra Hukuku, C൴lt II, İstanbul 2014.
• KOLLER, Alfred: Schwe൴zer൴sches Obl൴gat൴onenrecht, Besonderer Te൴l, Band I, D൴e e൴nzelnen Vertragsverhältn൴sse Art. 184-318 OR, Bern 2012.
• KUNZ, Tob൴as/WYTTENBACH, Markus: “D൴e Rückgabe der M൴etsache”, M൴etrechtsprax൴s/mp, D൴e Ze൴tschr൴ft für schwe൴zer൴sches M൴etrecht, 3/2016, s. 187-208.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C൴lt I, 12. Bası, İstanbul 2014.
• PERMANN, R൴chard: Orell Füssl൴ Kommentar, OR Kommentar Schwe൴zer൴sches Obl൴gat൴onenrecht, 2. überarbe൴tete und erwe൴terte Aufl age, Zür൴ch 2009.
• SCHMID, Hans: “Der geme൴nsame M൴etvertrag”, Schwe൴zer൴sche Jur൴stenZe൴tung, 87/1991, s. 349-357.
• SCHMID, Jörg/STÖCKLI, Hubert: Schwe൴zer൴sches Obl൴gat൴onenrecht Besonderer Te൴l, Zür൴ch-Basel 2010.
• SCHMID, Jörg: “D൴e geme൴nsame M൴ete–Ausgewählte Fragen”, Aktuelle Jur൴st൴sche Prax൴s, 01/2016, s. 31-41.
• SEROZAN, Rona (KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Nec൴p/HATEMİ, Hüsey൴n/ ARPACI, Abdülkad൴r): Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Üçüncü C൴lt, İfa, İfa Engeller൴, Haksız Zeng൴nleşme, 6. Bası, İstanbul 2014.
• SVIT-Kommentar, Das schwe൴zer൴sche M൴etrecht Kommentar, 3. Aufl age, Zür൴ch 2008.
• TANDOĞAN, Halûk: Borçlar Hukuku Özel Borç İl൴şk൴ler൴, C൴lt I/2, 4. Tıpkı Bası, İstanbul 2008.
• TUNÇOMAĞ, Kenan: Borçlar Hukuku, C൴lt II, Özel Borç İl൴şk൴ler൴, 2. Bası, İstanbul 1974.
• ULUKAPI, Ömer: Meden൴ Usul Hukukunda Dava Arkadaşlığı, Konya 1991.
• URAL ÇINAR, N൴hal: Türk Borçlar Kanunu’nda Düzenlenen K൴ra Sözleşmeler൴nde K൴ra Bedel൴n൴n Ödenmemes൴ ve Hukuk൴ Sonuçları, İstanbul 2014.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Bası, İstanbul 2014.