TEK BAŞINA SEÇİM KAZANMAK: TÜRK SİYASAL HAYATINDA BAĞIMSIZ MİLLETVEKİLİ ADAYLIĞI

Yıl 2008, Cilt: 12 Sayı: 1, 269 - 304, 01.06.2008

Erdal Abdulhakimoğulları

Öz

Parlamento üyesi olmaya hevesli ve seçilebilmek için seçmenin oyuna sunulan kişilere aday denilmektedir. Adaylık, bir siyasal partiden aday olmak suretiyle ya da bağımsız adaylık yoluyla gerçekleşebilmektedir. Bağımsız adaylar kendi isteklerinin yanı sıra belli sayıda seçmen tarafından ya da bir siyasal parti tarafından seçimlerde aday gösterilebilmektedir. Günümüzde bir kimsenin bağımsız aday olarak seçilmesi oldukça güçtür. Ancak demokrasilerde parti seçimi kadar kişilerin seçimi de bir o kadar önemlidir. Bağımsız adaylar seçim yarışına katılmakla vatandaşı oldukları ülkenin yönetimine katılma ve bunda söz sahibi olma iradesini ortaya koymaktadırlar. Ayrıca bağımsız adayların seçilme ihtimalleri uygulanan seçim sistem ile de yakından ilgilidir. Çalışmada bağımsız adaylık genel olarak ele alınacak ve adayların belirlenme yöntemlerine ve seçimlerde uygulanan mekanizmalara yer verilecektir. Ayrıca çalışmada sadece genel seçimlerde bağımsız adaylık ele alınmış olup daha çok idare hukuku ile bağlantılı mahalli idare seçimleriyle ilgili adaylık düzenlemelerine değinilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Siyasal Katılım, Seçimler, Adaylık, Bağımsız Adaylık, Seçim Sistemi

TO BE ELECTED ON HIS OWN: INDEPENDENT CANDIDACY IN TURKISH POLITICAL LIFE

Öz

Those who are enthusiastic for being a member of Parliament and are introduced to the voters’ agenda for election are called ‘candidates’. One can independently be a candidate or through a political party membership. Independent candidacy can be gained by either the own will of the person concerned or by nomination of a group of voters. It is rather diffi cult to get elected independently. Currently, in democracies, choosing the individuals is of equal importance as it is the case in choosing the political parties. The independent candidates, when getting involved in the election process, participate in the administration of the country and thus fi nd the opportunity to have a say. The possibility as to the eligibility of the independent candidates is closely related to the election system itself. The study deals with the independent candidacy in general and sheds light on the candidate designation process and the other mechanisms applied. The study generally deals with the independent candidacy during the general elections, however does not touch upon the candidacy regulations as to the administrative law and the related local elections

Anahtar Kelimeler

Political Participation, Election, Candidacy, Independent Candidacy, Election System

Kaynakça

• ALDER, John: General Principles of Constitutional and Administrative Law, Palgrave Macmillan, 2002.
• ALDIKAÇTI, Orhan: Anayasa Hukukumuzun Gelişmesi ve 1961 Anayasası, İstanbul 1966.
• ALTIPARMAK, Cüneyd: Demokrasilerde Aday Belirleme Yöntemleri, TBBD, Sayı 76, Mayıs-Haziran 2008, s. 355-377.
• ARASLI, Oya: Adaylık Kavramı ve Türkiye’de Milletvekili Adaylığı, Se- vinç Matbaası, Ankara 1972.
• ARASLI, Oya: Seçim Sistemi Kavramı ve Türkiye’de Uygulanan Seçim Sistemleri (1876-1987), Ankara 1989.
• ARMAĞAN Servet, Türk Esas Teşkilat Hukuku, İstanbul 1979.
• ATAR, Yavuz: Türk Anayasa Hukuku, Konya 2009.
• ATAR, Yavuz: “Türkiye’de Seçim Sisteminin Gelişimi ve Siyasal Hayat Üzerindeki Etkileri”, Doktora Tezi, Konya 1990.
• BAHÇECİ, Barış: “1982 Anayasası Döneminde Çoğulcu Demokrasi Açısın- dan Milletvekili Seçimi Hukukunda Karşılaşılan Sorun- lar”, AÜHFD, C.54 Sayı, 3, 2005, s. 365-396.
• BİLİR, Faruk: Siyasi Partilerde Parlamento Adaylarının Belirlenmesi (Karşılaştırmalı Bir İnceleme), Ankara 2007.
• BİLİR, Faruk: Türkiye’de Milletvekilliği ve Milletvekilliğinin Düşmesi Konya 2001.
• BOGDANOR, Vernon: Blackwell’in Siyaset Bilimi Ansiklopedisi I, (A-K), Türkçe Yayına Hazırlayan Bülent Peker, Çev. Bülent PE- KER- Erhan YÜKSELCİ-Leyla KESKİNER), Ümit ya- yıncılık, Ankara 1999.
• BORA, Tanıl: “Müstakil Grup’tan Sahici Bağımsızlara”, Birgün Kitap, sayı 41 http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale. aspx?mid=345 (17.08.2009)
• BOWLER, Shaun/CARTER, Elisabeth/M. FARRELL, David: “Changing Party Access to Elections.” In Democracy Transformed? Ed. Bruce Cain, Russell Dalton and Susan Scarrow. Ox- ford 2003, Oxford University Press.
• BRANCATI, Dawn: “Winning Alone: The Electoral Fate of Independent Candidates Worldwide”, http://sitemason.vanderbilt.edu/ Ş les/dKWA5a/Winning%20Alone%20BRANCATI.pdf., (10.08.2009)
• COTTERET, Jean-Marie/EMERİ, Claude: Seçim Sistemleri, Çev., Ahmet Kotil, İstanbul, İletişim Yay., 1991.
• D’ANİERİ, Poul: Understanding Ukranian Poltics, Power, Poltics and Insti- tutional Design, M.E. Sharpe 2007.
• DUTERTRE, Gilles: Avrupa İnsan hakları Mahkemesi Kararlarından Örnek- ler, Avrupa Konseyi Yayınları, Ankara 2007.
• DUVERGER, Maurice: Siyasi Partiler, (Çev. Ergun ÖZBUDUN), Ankara 1993.
• Encyclopedia Of American Political Parties and Elections Updated.
• ENCYCLOPEDİA OF AMERİCAN POLİTİCAL PARTİES AND ELEC- TİONS, Updated, Edition, Lary J. Sabota and Howard R. Ernst, Newyork 2007.
• GÖNENÇ, Levent: Türkiye’de Seçim Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları, Ada- let Yayınevi, Ankara 2008.
• GÖZLER, Kemal: Vatandaşlık ve Milletvekilliği, Liberal Düşünce Dergisi Yıl 1999, Cilt 4, Sayı 16..
• IRWIN A, Galen/ANDEWEG B, Rudy: Governance and Politcs of the Net- herlands, Palgrave Mcmillan, 2005.
• KABOĞLU, Ö. İbrahim: Özgürlükler Hukuku, Ankara 2002.
• KABOĞLU, Ö. İbrahim: Anayasa ve Toplum, Ankara 2000.
• KARAMUSTAFAOĞLU, Tunçer: Seçme Hakkının Demokratik İlkeleri, An- kara 1970.
• KÖKER, Levent: “Seçim Sistemleri ve Siyasi Çoğulculuk”, Anayasa Yargı- sı, Sayı 23, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara 2006.
• KUZU, Burhan: “Bugünkü Seçim Sistemimiz ve Bazı Öneriler”, Anayasa Yargısı, Sayı 16, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara 1999, s, 254-293.
• Mathieu-Mohin ve Clerfayt-Belçika kararı, 02.03.1987, Seri A, No. 113 s. 23, paragraf, 52.
• MCDONALD, Michael D/BUDGE, Ian: Elections,, Parties, Democray Con- ferring the Median Mandadete, Oxford University Press, 2005.
• NORRİS, Pippa: “Buiding Political Parties: Reforming, Legal Regula- tions and Internal Rules”, Commissioned by IDEA in 2005, ttp://ksghome.harvard.edu/~pnorris/Acrobat/Buil- ding%20political%20parties.pdf,(2.07.2009)
• ONAR, Erdal: “1982 Anayasasında Milletvekilinin Düşmesi”, Anaya- sa Yargısı, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara 1997, C.14.
• ONAR, Erdal/TİRYAKİOĞLU, Bilgin: “1982 Anayasasında Milletvekilliği Vatandaşlık İlişkisi (Merve Safa Kavakçı Olayı)”, Faruk Erem Armağanı, Ankara 1999.
• ÖDEN, Merih: Türk Anayasa Hukukunda Siyasi Partilerin Anayasaya Ay- kırı Eylemleri Nedeniyle Kapatılmaları, Ankara 2003.
• ÖDEN, Merih: Seçmenlerin Kişi Tercihi Açısından Seçim Sistemleri, An- kara 2003.
• ÖZBUDUN, Ergun: Siyasal Partiler, Ankara 1979.
• ROGERS, Robert/WALTER, Rhodri: How Parliament Works, 6th Edition, London 2006.
• SAĞLAM, Fazıl: Siyasi Partiler Hukukunun Güncel Sorunları, İstanbul 1999.
• SMYTH, Regina: Candidate Strategies and Electoral Competition in the Russian Federation Democracy Without Freedom, Camb- ridge University Press, 2006.
• TEZİÇ, Erdoğan: Anayasa Hukuku, İstanbul 2007.
• TRAVERSY, GrifŞ th Anne Mary: Democracy, Parliaments and Electoral Sys- tems, Commonwealth Parliamentary Association İn Asso- ciation with Pluto Press, London-Sterling, Virginia 2000.
• TUNCER, Erol: “Osmanlı’dan Günümüze Seçimler (1877-2002)”, TESAV Yayınları, Ankara 2003.
• TUNÇ, Hasan: Anayasa Hukukuna Giriş, Ankara 1999.
• TUNÇ, Hasan: Türk Seçim Sistemi (Eleştirel Bir Yaklaşım), Konya 1995.
• TURPIN, Colin/TOMKİNS, Adam: British Government and the Constitution, Cambridge University Press, 2007.
• TÜRK, Hikmet Sami: “Demokratik Rejimlerde Seçim Kanunları ve Türkiye İçin Bir Seçim Kanunu Önerisi”, Ankara Üniversitesi Hu- kuk Fakültesi Dergisi Cilt: 44 Sayı: 1 Yayın Tarihi: 1995.
• TÜRK, Hikmet Sami: “Türk Seçim Sisteminde Oy Hakkı”, Ankara Üniver- sitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 26 Sayı: 3-4, Yayın Tarihi: 1969.
• TÜRKÇE SÖZLÜK, 1. A-J, Türk Dil Kurumu Yayını, Ankara 1988.
• ULUSLARARASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ VERİ TABANI (PAR- LINE Database On National Parliaments): http://www.ipu.org/parline-e/ parlinesearch.asp
• UYAR, Hakkı: “Tek Parti Döneminde Seçimler”, Toplumsal Tarih, Sayı 64, Nisan 1999.
• ÜNLÜ, Ahmet Hamdi/ERBİL Hasan: Seçim Mevzuatı ve Yüksek Seçim Ku- rulu Kararları, HD yayıncılık, Ankara 2007.
• YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARLARI, YSK, www.ysk.gov.tr