GÜVENLİK SORUŞTURMALARINDA KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 2, 787 - 837, 08.05.2021

Kamile Türkoğlu Üstün

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.933623

Cited By: 1

Öz

Kamuda milli güvenlik ve kamu düzeni açısından önemli görevlere atanacak personel hakkında arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması yapılmasının kapsamı, 2016 yılında olağanüstü hâl ilanının ardından genişletilmiş; kamu görevine atanacak herkes için güvenlik soruşturmaları yapılmaya başlanmıştır. Ayrıca 2018 yılında 4045 sayılı Kanun’a getirilen yeni bir düzenlemeyle güvenlik soruşturması yapan makamların idarenin elindeki her türlü bilgi ve belge ile ceza muhakemesi kararlarına konu olgulara ulaşmasına da izin verilmiştir. Ancak Anayasa Mahkemesi, bu düzenlemeleri güvenlik soruşturmalarının dayanağı olan 4045 sayılı Kanun’da kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı açısından, idarenin keyfiliğini önleyecek yeterli içerik ve ayrıntı bulunmaması nedeniyle Anayasa’ya aykırı bularak iptal etmiştir. 2021 Nisan ayında yürürlüğe giren 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu, kişisel verilerin korunmasına yönelik çeşitli düzenlemeler içermekle beraber bunların idarenin keyfiliğini önleyecek yeterli açıklık ve ayrıntıda olup olmadığı tartışmalıdır. Bu çalışmada arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması kapsamında toplanan veriler ve veri toplama usulüne ilişkin çeşitli hukuki sorunlar kişisel verilerin korunması kapsamında incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu, kolluk faaliyetlerinde kişisel verilerin korunması, kamu hizmetine girme hakkı, masumiyet karinesi, lekelenmeme hakkı, önleyici-koruyucu-istihbarı faaliyet

PROTECTION OF PERSONAL DATA IN SECURITY INVESTIGATIONS

Öz

The scope of archive research and security investigations on public personnel to be appointed to important positions in terms of national security and public order was expanded after the state of emergency in 2016. Security investigations had started to be made for anyone to be appointed to public office. In addition, with a new regulation introduced to the Law No. 4045 in 2018, the authorities conducting security investigations were allowed to access all kinds of information and documents in the hands of the administration, as well as court orders and other information subject to criminal procedures. However, the Constitutional Court annulled these regulations by finding them contrary to the Constitution in terms of protection of personal data due to the lack of sufficient content and details to prevent the arbitrariness of the administration in Law No. 4045, which is the basis of security investigations. Although the Law No. 7315 on Security Investigation and Archive Research, which entered into force in April 2021, contains various regulations for the protection of personal data, it is controversial whether they are in sufficient clarity and detail to prevent the arbitrariness of the administration. In this study, various legal problems regarding data protection in security investigations will be examined.

Anahtar Kelimeler

security investigation and archive research, protection of personal data in police activities, recruitment to public service, presumption of innocence, preventive-protective-intelligence activity

Kaynakça

• Akgül A, Danıştay ve AİHM Kararları Işığında Kişisel Verilerin Korunması, Beta, 2014.
• Akıncı F, Lekelenmeme Hakkı, TAAD, Y. 11, S. 3, 2020, s. 177-202.
• Aksoy M, “Güvenlik Soruşturması Denilen Hukuksal Sapıklığın Mit Raporlarındaki Korkunç Yanlış ve Yalanlar Işığında Değerlendirilmesi”, Bahri Savcı’ya Armağan, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, 1988, s. 61-165.
• Akyılmaz B / Sezginer M / Kaya C, Türk İdare Hukuku, Savaş, 2019.
• Akyılmaz B, “Türk Hukukunda Kamu Görevlilerinin Devlete Sadakat Yükümlülüğü”, Danıştay ve İdari yargı Günü Sempozyumu: 149. Yıl, Danıştay Yayınları, 2019.
• Arslan Z, “11 Eylül Sonrasında Yeni Güvenlik Anlayışı İnsan Hakları ve Demokratik Kolluk”, Polis Bilimleri Dergisi, C. 8, S. 2, s. 121-136.
• Atay E E, İdare Hukuku, 6. Bası, Turhan Kitabevi, 2018.
• BVerfG, “Verfassungsrechtliche Überprüfung des Volkszählungsgesetzes 1983”, NJW, 1984, s. 419-429.
• Can M Ç / Kaşak F E, ""Ticarî Borçlara Kefalet Hâlinde Ticarî İşlerde Teselsül Karinesinin (TTK m. 7), Müteselsil Kefil Sıfatının El Yazısıyla Belirtilmesini Arayan TBK m. 583 Hükmü Karşısında Uygulanabilirliği”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 15, S. 162, 266-277.
• Coşkun V, “Güvenliği Özgürlükte Aramak”, DÜHFD, 2004, C. 8-9, S. 8-11, s. 1-10.
• Dülger M V, “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve Türk Ceza Kanunu Bağlamında Kişisel Verilerin Ceza Normlarıyla Korunması”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk fakültesi Dergisi, S. 3, C. 2, 2016, s. 101-167.
• Dülger M V, “İnsan Hakları ve Temel Hak ve Özgürlükler Bağlamında Kişisel Verilerin Korunması”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 1, 2018, s. 71-143.
• Erdoğan M, “Anayasal-Demokratik Bir Rejimde Özgürlük ve Güvenlik”, İstanbul Siyaset Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 12, S. 24, C. 2, 2013, s. 21-29.
• Erman B, “Ceza Hukukunun Dönüşümü”, YÜHFD, C. 9, S. 2, 2012, s. 456-459.
• Evren Ç C / Uçar İ, Kamu Görevlileri Hukuku, Seçkin, 2019.
• Freude A C H / Freude T, “Echoes of History: Understanding German Data Protection”, Newpolitik, https://www.bfna.org/research/echos-of-history-understanding-german-data-protection/ (5.5.2020)
• Gözler K, Hukuka Giriş, Ekin Basım, Genişletilmiş 14. Baskı, 2017.
• Güneş M, “Kamu Özgürlüklerinin Sınırlandırılmasında Kamu Güvenliği Gerekçesinin Hukukiliği”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 27, S. 3, 2019, s. 435-457.
• Kahraman M / Şahin M, “Anayasa Mahkemesı̇ Kararlarına Göre Güvenlı̇k Soruşturması ve Özel Hayata Saygı Hakkı”, ERÜHFD, C. 15, S. 2, s. 415-449.
• Karahanoğulları O, “Güvenlik Soruşturması”, Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 53, S. 1-4, s. 159-185.
• Kaya C, “AİHM Kararları Işığında Kamu Görevlilerinin Sadakat Yükümlülüğü”, Danıştay ve İdari yargı Günü Sempozyumu: 149. Yıl, Danıştay yayınları, 2019.
• Kılınç D, “Anayasal Bir Hak Olarak Kişisel Verilerin Korunması”, AÜHFD, 2012, C. 61, S. 3, 1089-1169.
• Kılınç D, “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması”, Ankara Barosu Dergisi, S. 2, 2019, s. 3-39.
• Kızılırmak B, “Kişisel Verilerin İşlenmesinde Adli ve Önleyici Amaçla Öngörülen İstisnaların Ulusal ve Uluslararası Hukuka Göre Değerlendirilmesi”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 2, 2019, s. 225-261.
• Kurnaz I, “Suçunuz Yok Ama Cezanız Var: Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yasa Teklifi”, Birikim Dergisi, 3 Temmuz 2020, https://birikimdergisi.com/guncel/10186/sucunuz-yok-ama-cezaniz-var-guvenlik-sorusturmasi-ve-arsiv-arastirmasi-yasa-teklifi (10.10.2020)
• Küzeci E, Kişisel Verilerin Korunması, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, 2018.
• Madde ve Gerekçesi ile Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (Bilgi Notu) ve Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Terimler Sözlüğü, KVKK YAYINLARI, Mart 2019, Ankara. https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/5388/Madde-ve-Gerekcesi-ile-Kisisel-Verilerin-Korunmasi-Kanunu-Bilgi-Notu-ve-Kisisel-Verilerin-Korunmasina-Iliskin-Terimler-Sozlugu (5.4.2020).
• Metin Günday ile Söyleşi, “Yavuz Oğhan’dan Bidebunu izle”, https://www.youtube.com/watch?v=WbBHgcLp6to&feature=youtu.be&t=528
• Özen M / Köksal A, “Suçsuzluk Karinesi Bağlamında Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararı”, AÜHFD, C. 68, S. 1, 2019, 261-286.
• Polis Akademisi, “Yeni Nesil Terör: FETÖ’nün Analizi”, FETÖ Çalıştay Raporu, 2017, https://www.pa.edu.tr/Upload/editor/files/1-YENİ%20NESİL%20TERÖR-FETONUN%20ANALIZI.pdf (18.03.2020).
• Rodota S, “Data Protection as a Fundamental Right”, Reinventing Data Protection, (Ed. Serge Gutwirth), Springer, 2009, s. 77-82.
• Salihpaşaoğlu Y / Değirmencioğlu B, “Unutulma Hakkının Bir ‘İnsan Hakkı’na Dönüşme Yolculuğu”, AHBVÜ HFD, C. 24, S. 2, 2020, s. 361-388.
• Sezer Y, Kamu Hizmetine Girme Hakkı, Seçkin, 2006.
• Sokullu Akıncı F, “Özgürlük ve Güvenlik”, İÜHM, C. 69, S. 1-2, s. 105-110.
• Svenonius O / Björklund F / Waszkiewicz P, “Surveillance, Lustration And The Open Society: Poland And Eastern Europe”, Histories of State Surveillance in Europe and Beyond, (Ed. Kees Boersma ve diğerleri), Routledge, s. 96-117.
• Şanlı Atay Y, “Memurluğa Girişin Genel Bir Şartı Olarak Güvenlik Soruşturması”, İnsan Hakları Yıllığı, C. 34, 2016, s. 43-75.
• Şen E, “Örgütle İltisak ve İrtibata Dayalı İdari Tedbirler”, Yorumluyorum- IXV, Seçkin, 2016, s. 455-458.
• Türkaslan S, “Adli Sicil Kayıtlarının Hukuki Niteliği ve Silinme Koşulları”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 4, 2014, s. 19-46.
• Üçüncü H S, Medeni Yargılama Hukukunda Kişisel Verilerin ve Sırların Korunması, On İki Levha, 2019.
• Üzülmez İ, “Türk Hukukunda Suçsuzluk Karinesi ve Sonuçları”, TBB Dergisi, S. 58, 2005.
• Yılmaz B A, “Siber Terörizm ve Değişen İstihbarat Anlayışı”, Anadolu Strateji Dergisi, C. 1, S. 1, s. 65-81.