THE STATUS OF THE BALANCE CAPITAL DEBT WITH REGARD TO THE ACQUISITION OF OWN SHARES IN JOINT STOCK COMPANIES

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 2, 233 - 258, 30.04.2022

Aydın Alber Yüce , Emre Köroğlu

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1116334

Öz

It is feasible for joint stock companies to acquire their own shares in limited circumstances. A tight emphasis is underlined on the full payment of the shares to be acquired in this way in Turkish Commercial Code. Notwithstanding, in some instances, illegitimate acquisition of unpaid shares may become fact.
As a result of the acquisition, the titles of creditor and debtor merge. The merger of the titles of creditor and debtor is one of the phenomenons that terminate the debt. Withal, it is not likely to make such a precise determination from the viewpoint of company law. The solutions to the problem become distinct, particularly by the time the capital debt is receivable.
In this study, the concern in between the merger of the titles of creditor and debtor and the acquisition of own shares by the joint stock company is adressed in regard to the capital debt.

Anahtar Kelimeler

Joint stock company, Acquisition of own shares by a joint stock company, Merer of creditor and debtor titles, Remaining balance capital debt, Expiration of a debt

ANONİM ŞİRKETİN KENDİ PAYLARINI İKTİSABINDA ÖDENMEMİŞ SERMAYE BORCUNUN DURUMU

Öz

Anonim şirketin kendi paylarını iktisap etmesi ancak sınırlı hallerde mümkündür. Türk Ticaret Kanunu’nda, bu şekilde iktisap edilecek payların bedelinin tam olarak ödenmesine özellikle vurgu yapılmaktadır. Ancak, bazı durumlarda bedeli tamamen ödenmemiş payların da hukuka aykırı olarak iktisap edilmesi gerçekleşebilir.
Şirketin kendi payını iktisabı sonucu, alacaklı ve borçlu sıfatları birleşmektedir. Alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesi, borcu sona erdiren sebeplerdendir. Bununla beraber, şirketler hukuku açısından bu kadar kesin bir belirleme yapılması mümkün değildir. Zira, özellikle sermaye borcunun muaccel olması durumunda soruna getirilen çözümler farklılaşmaktadır.
Bu çalışmada, alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesi ve anonim şirketin kendi paylarını iktisap etmesi arasındaki ilişki, sermaye borcu açısından incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anonim şirket, Anonim şirketin kendi paylarını iktisabı, Alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesi, Bakiye sermaye borcu, Borcun sona ermesi

Kaynakça

• Aepli V, Zürcher Kommentar, Band/Nr. V/1h/1, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Kommentar zur 1. und 2. Abteilung (Art. 1-529 OR), Das Erlöschen der Obligationen, Art. 114-126 OR, Schulthess Verlag, 1991 (Anılış: ZK, Aepli, Art.-, N.-).
• Antalya G, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Cilt V/1, 1, Genişletilmiş 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Arslanlı H, Anonim Şirketler I – Umumî Hükümler, 2. Baskı, İstanbul 1959.
• Atakan M C, “Anonim Şirketlerin Kendi Paylarını İktisabının Hukuki Sonuçları”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 12 (1), 2021, s. 363-379.
• Atamulu İ/Köroğlu E, “Türk Borçlar Hukukunda Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi Sebebiyle Borcun Sona Ermesi (TBK m. 135)”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23 (1), 2018, s. 149-181.
• Ayan Ö, “Anonim Şirketin Genel Kurul Kararı İle Kendi Paylarını İktisap Etmesi Veya Rehin Almasının Koşulları (TTK 379)”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27 (1-2), 2013, s. 185-228.
• Aydın A, Anonim Ortaklığın Kendi Paylarını Edinmesi, Arıkan Yayınevi, 2008.
• Ayhan R/Çağlar H/Özdamar M, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, Yetkin Yayıncılık, 2019.
• Badak Z, Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirkette Pay Sahibinin Kâr Payı Hakkı, Oniki Levha Yayıncılık, 2018.
• Bahtiyar M, Ortaklıklar Hukuku, 15. Bası, Beta Basım Yayın, 2021.
• Bauen M/Bernet R, Schweizer Aktiengesellschaft Aktienrecht - Fusionsrecht - Börsenrecht – Steuerrecht, Schulthess Verlag, Zürich 2007.
• Becker H, Berner Kommentar, Band/ Nr. VI/ 1, Allgemeine Bestimmungen, Art. 1-183 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, 2. Auflage, Stämpfli Verlag, 1945 (BK, Becker, Art.-, N.-).
• Bilgili F/Demirkapı E, Şirketler Hukuku, 9. Bası, Dora Yayıncılık, 2013.
• Bozer A/Göle C, Ticari İşletme Hukuku, 6. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü Yayınları, 2020.
• Böckli P, Schweizer Aktienrecht mit Fusionsgesetz, Börsengesellschaftsrecht, Konzernrecht, Corporate Governance, Recht der Revisionsstelle und der Abschlussprüfung in neuer Fassung - unter Berücksichtigung der angelaufenen Revision des Aktien- und Rechnungslegungsrechts, 4. Auflage, Schulthess Verlag, 2009.
• Bucher E, Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil, Schulthess Verlag, 1988.
• Çeliktaş İ, Anonim Ortaklığın Kendi Paylarını İktisabı, Arıkan Yayınevi, 2006.
• Doğan M/Şahan G/Atamulu İ, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Domaniç H, Anonim Şirketler Hukuku ve Uygulaması, Cilt II, Tıpkı 2. Baskı, Vedat Kitapçılık, 2011.
• Druey J N/Druey Just E/Glanzmann L, Gesellschafts- und Handelsrecht Begründet von Theo Guhl, 11. Auflage, Schulthess Verlag, 2015 (Anılış: Druey/Druey Just/Glanzmann, §. -, N. -).
• Eren F, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 24. Baskı, Yetkin Yayıncılık, 2019.
• Forstmoser P/Meier-Hayoz A/Nobel P, Schweizerisches Aktienrecht, Stämpfli Verlag, 1996.
• Gauch P/Schluep W R/Emmenegger S, Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, Band II, 10. Auflage, Schulthess Verlag, 2014.
• Goette W/Habersack M/Kalss S (Hrsg), Münchener Kommentar zum Aktiengesetz, Band 1 §§1-75, 5. Auflage, CH Beck, 2019 (Anılış: MüKo AktG, Yazar, §-, N.-).
• Grigoleit H C (Hrsg), Aktiengesetz Kommentar, 2. Auflage, CH Beck, 2020 (Anılış: Grigoleit AktG, Yazar, §-, N. -).
• Gümüş M A, “Alacaklı ve Borçlu Sıfatının Birleşmesi (BK m. 116)”, Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7 (2), 2018, s. 25-59 (Anılış: Birleşme).
• Gümüş M A, Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri, Yetkin Yayınevi, 2021 (Anılış: Borçlar).
• Gürbüz Usluel A E, Anonim Şirketlerde Pay Sahibinin Kâr Payı Alma Hakkı, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, 2016.
• Handschin L (Hrsg), Die Aktiengesellschaft, Allgemeine Bestimmungen, Art. 620-659b OR, ZK - Zürcher Kommentar, 2. Auflage, Schulthess Verlag, 2016 (Anılış: ZK, Yazar, OR Art. -, N. -).
• Heidel T (Hrsg), Aktienrecht und Kapitalmarktrecht, 3. Auflage, Nomos Verlag, 2011 (Anılış: Heidel AktG, Yazar, §-, N.-).
• Henssler M (Hrsg), beck-online.GROSSKOMMENTAR zum Aktienrecht, CH Beck, 2021 (Anılış: BeckOGK, Yazar, AktG §-, N. -).
• Henssler M/Strohn L (Hrsg), Gesellschaftsrecht, 5. Auflage, CH Beck, 2021 (Anılış: Henssler/Strohn GesR, Yazar, Kanun §-, N.-).
• Hirte H/Mülbert P O/Roth M (Hrsg), AktG-Aktiengesetz Grosskommentar, Band 3/2, §§67-75, De Gruyter Verlag, 2018 (Anılış: Hirte/Mülbert/Roth AktG, Yazar, §-, N.-).
• Hoffman-Becking M (Hrsg), Münchener Handbuch des Gesellschaftsrechts, Band 4 Aktiengesellschaft, 5. Auflage, CH Beck, 2020 (Anılış: MHdB GesR IV, Yazar, §-, N.-).
• Honsell H/Vogt N P/Watter R (Hrsg), Basler Kommentar Obligationenrecht II, Art. 530-964 OR, Art. 1-6 SchlT AG, Art. 1-11 Übest GmbH, 4. Auflage, Helbing-Lichtenhahn Verlag, 2012. (Anılış: BSK OR II, Yazar, Art. -, N. -)
• Honsell H/Vogt N P/Wiegand W (Hrsg), Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, 5. Auflage, Helbing-Lichtenhahn Verlag, 2011 (Anılış: BSK OR I, Yazar, Art. -, N. -).
• Hopt K J/Wiedemann H (Hrsg), AktG Grosskommentar, 4. Auflage, De Gruyter Verlag, 2007 (Anılış: Hopt/Wiedemann AktG, Yazar, §-, N.-).
• Hölters W (Hrsg), Aktiengesetz Kommentar, 2. Auflage, CH Beck, 2017 (Anılış: Hölters AktG, Yazar, §-, N.-)
• Huguenin C, Obligationenrecht, Allgemeiner und Besonderer Teil, 2. Auflage, Schulthess Verlag, 2014.
• Hüffer U/Koch J, Aktiengesetz, 15. Auflage, München 2021 (İkinci Atıf: Hüffer/Koch AktG §, N. -).
• Kılıçoğlu A, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 21. Baskı, Turhan Kitabevi, 2017.
• Kocayusufpaşaoğlu N, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, Yeniden Genişletilmiş Tamamlanmış 4 üncü Basıdan 5 inci Tıpkı Bası, Filiz Kitabevi, 2010.
• Kostkiewicz J K/Wolf S/Amstutz M/Fankhauser R (Hrsg), OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht, OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), 3. Auflage, Orell Füssli Verlag, 2016 (Anılış: OFK OR, Yazar, Art. -, N. -)
• Meier-Hayoz A/Forstmoser P, Schweizerisches Gesellschaftsrecht, 10. Auflage, Stämpfli Verlag, 2007.
• Oğuzman M K/Öz M T, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Cilt 1, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 17. Bası, Vedat Kitapçılık, 2019.
• Özdamar M, Anonim Ortaklıkların Kendi Paylarını İktisap Etmesi (TTK md. 329), Yetkin Yayıncılık, 2005.
• Poroy R/Tekinalp Ü/Çamoğlu E, Ortaklıklar Hukuku I, 14. Baskı, Vedat Kitapçılık, 2019.
• Pulaşlı H, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 6. Baskı, Adalet Yayınevi, 2020 (Anılış: Genel Esaslar).
• Pulaşlı H, Şirketler Hukuku Şerhi, Cilt I ve II, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, 2015 (Anılış: Şerh).
• Raiser T/Veil R, Recht der Kapitalgesellschaften, 5. Auflage, München 2010.
• Roberto V/Trüeb H R, Personengesellschaften und Aktiengesellschaft – Vergütungsverordnung Art. 530-771 OR – VegüV, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, 3. Auflage, Schulthess Verlag, 2016 (Anılış: CHK OR, Yazar, Art. -, N. -).
• Schucany E, Kommentar zum Schweizerischen Aktienrecht, 2. Auflage, Orell Füssli Verlag, 1960.
• Schüppen M/Schaub B (Hrsg), Münchener Anwalts Handbuch Aktienrecht, 3. Auflage, CH Beck, 2018 (Anılış: MAH AktienR, Yazar, §-, N.-).
• Seçer Ö, Alım Satım Komisyonculuğu Sözleşmesi, Vedat Kitapçılık, 2013.
• Sevi A M, Anonim Ortaklıkta Payın Devri, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Stein P, Die Aktiengesellschaft-Gründung, Organisation und Finanzverfassung, Springer Verlag, 2016.
• Turan G, Anonim Ortaklıkların Kendi Paylarını İktisabının Genel Esasları, Yetkin Yayıncılık, 2018.
• Türk A, Anonim Ortaklığın Kendi Paylarını Edinmesi, Adalet Yayınevi, 2016.
• Ülgen H/Helvacı M/Kendigelen A/Kaya A/Nomer Ertan N F, Ticari İşletme Hukuku, Dördüncü Bası, Oniki Levha Yayıncılık, 2015.
• Ülgen H/Teoman Ö/Helvacı M/Kendigelen A/Kaya A/Nomer Ertan N F, Ticari İşletme Hukuku, Birinci Basıdan Üçüncü (Tıpkı) Bası, Vedat Kitapçılık, 2009.
• von Büren R/Stoffel W A/Weber R H, Grundriss des Aktienrechts mit Berücksichtigung der laufenden Revision, 3. Auflage, Schulthess Verlag, 2011.
• Wibmer J K (Hrsg), Aktienrecht Kommentar Aktiengesellschaft, Rechnungslegungsrecht, VegüV, GeBüV, VASR, OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), Orell Füssli Verlag, 2016 (Anılış: Wibmer OFK OR, Yazar, Art. -, N. -).
• Yavuz C/Acar F/Özen B, Türk Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenmiş ve Yenilenmiş 10. Baskı, Beta Yayıncılık, 2014. Yüce, A A, Şirketler Hukuku Ders Notları, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, 2022.