WIDERRUF DES TESTAMENTS IM RÖMISCHEN, ISLAMISCHEN UND TÜRKISCHEN RECHT

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 2, 211 - 248, 24.04.2023

Emrah Gökmen

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1203323

Öz

Durch letztwillige Verfügungen kann der Erblasser unmittelbar nach dem Tod des Erben über das Vermögen verfügen. Das Testament ist eine Institution, die im Laufe der Geschichte in vielen Gesellschaften praktiziert wurde. Der Erblasser offenbart seinen Willen durch die Errichtung eines Testaments. Der Erblasser kann nicht nur ein Testament errichten, sondern auch das von ihm errichtete Testament widerrufen und sogar das Testament, das er später widerrufen hat, im Rahmen der letztwilligen Verfügung widerrufen. Wenn der Wille des Erblassers klar ist, wenn er solche Geschäfte tätigt, gibt es keine Probleme. In Fällen, in denen der Wille des Erblassers nicht so eindeutig ist, können sich jedoch andere Möglichkeiten ergeben. Diese Möglichkeiten sollten im Zusammenhang mit dem Willen als Ergebnis der Dolmetschertätigkeit bewertet werden, und so sollte eine Schlussfolgerung gezogen werden. In dieser Studie werden die Fragen des Testamentswiderrufs und des Widerrufs ohne Testamentswiderruf vergleichend anhand des römischen, islamischen und türkischen Rechts erörtert.

Anahtar Kelimeler

Testamentarische Verfügung, Testament, Widerruf des Testaments, Widerruf vom Widerruf des Testaments, Vergleich

REVOCATION OF TESTAMENT IN ROMAN, ISLAMIC AND TURKISH LAW

Öz

Through testamentary dispositions, the testator can dispose of the property right after the death of the heir. The testament is an institution that has been practised in many societies throughout history. The testator reveals his/her will by making a testament. As well as making a testament, it is possible for the testator to revoke the will he made and even to revoke the will he revoked later within the framework of the testamentary disposition. If the testator's will is clear when he carries out such transactions, no problem is encountered. However, in cases where the will of the testator is not so clear, different possibilities may arise. These possibilities should be evaluated in the context of the testament as a result of the interpretation activity, and thus a conclusion should be reached. In this study, the issues of revocation of a testament and revocation from revocation of a testament are discussed comparatively through Roman, Islamic and Turkish law.

Anahtar Kelimeler

Testamentary disposition, testament, revocation of testament, revocation from revocation of testament, comparison, Testamentarische Verfügung, Testament, Widerruf des Testaments, Widerruf vom Widerruf des Testaments, Vergleich

ROMA, İSLÂM VE TÜRK HUKUKLARINDA VASİYETTEN DÖNME

Öz

Ölüme bağlı tasarruflar aracılığıyla mirasbırakanın ölümünden sonra mülkiyet hakkı üzerinde tasarruf edebilmektedir. Vasiyet, tarih boyunca birçok toplumda uygulaması olan bir müessesedir. Vasiyetçi, vasiyet yapmak suretiyle iradesini ortaya koymaktadır. Vasiyetçinin vasiyet yapması kadar yaptığı vasiyetten dönmesi ve hatta döndüğü vasiyetten de daha sonra dönmesi ölüme bağlı tasarruf çerçevesinde ihtimal dahilindedir. Vasiyetçinin bu gibi işlemleri gerçekleştirdiğinde iradesinin açık olması halinde herhangi bir problemle karşılaşılmaz. Ancak vasiyetçinin iradesinin bu denli açık olmadığı hallerde farklı ihtimallerin gündeme geleceği görülür. Bu ihtimaller, yorum faaliyeti sonucunda vasiyet özelinde değerlendirilmeli, böylelikle bir sonuca varılmalıdır. Bu çalışmada, vasiyetten dönme ve vasiyetten dönmeden dönme konuları Roma, İslâm ve Türk hukukları üzerinden mukayeseli olarak ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ölüme bağlı tasarruf, vasiyet, vasiyetten dönme, vasiyetten dönmeden dönme, mukayese, Testamentary disposition, testament, revocation of testament, revocation from revocation of testament, comparison, Testamentarische Verfügung, Testament, Widerruf des Testaments, Widerruf vom Widerruf des Testaments, Vergleich

Kaynakça

• Akgündüz A, İslâm ve Osmanlı Hukûku Külliyâtı Özel Hukuk-II (Miras-Borçlar-Eşya-Ticâret ve Devletler Hususi Hukuku) Üçüncü Cild, OSAV Yayınları, 2012.
• Aktan H, Mukayeseli İslâm Miras Hukuku, 2. Baskı, Işık Akademi Yayınları, 2008.
• Albayrak A, İslam Hukukunda Vasiyet, Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Ali Efendi Ş Ç, Fetâvâ-yı Ali Efendi, 1. Basım, İSAR Yayınları, 2021.
• Antalya O G, Miras Hukuku, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Arı A, “Vasiyet” C. 42, TDV Diyanet İslam Ansiklopedisi, 2012.
• Arkan Serim A, “Vasiyetnameden Dönme”, Legal Hukuk Dergisi, (14)162, 2016, s. 2993-3003.
• Armağan S, “İslâm Dininde Sosyal Güvenliğin Temel Müesseseleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 14, 2009, s. 67-84.
• Avcı M, Türk Hukuk Tarihi, 9. Bası, Atlas Akademi, 2020.
• Ayan M, Miras Hukuku, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Aydın M A, İslam ve Osmanlı Hukuku Araştırmaları, İz Yayıncılık, 1996.
• Ayiter N, Miras Hukuku, 2. Baskı, Sevinç Matbaası, 1971.
• Bâcî E, el-Munteḳâ Şerḥu’l-Muvaṭṭâʾ, I-VII Cilt, Maṭbaʿatu’s-Saʿâde, 1914.
• Bağcı Ö, Vasiyetnamenin Geri Alınması, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2012.
• Baygın C, “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yorum”, AÜEHFD, (4)1-2, 2000, s. 567-594.
• Baytan E, İslâm’da Vasiyyet, Felâh Kitabevi, t.y.
• Belgesay M R, Türk Kanunu Medenisi Şerhi, 2. Bası, Arkadaş Matbaası, 1933.
• Berki A H, Miras ve Tatbikat, 2. Baskı, Türkiye Matbaacılık ve Gazetecilik, 1951. (Tatbikat)
• Berki A H, Vasiyyet ve Ölüme Bağlı Tasarruflar, 1. Baskı, Ege Matbaası, 1961. (Ölüme Bağlı Tasarruflar)
• Berki Ş, “Romada Miras Hukuku”, AÜHFD, (10)1, 1953, s. 542-576. (Miras Hukuku)
• Berki Ş, “Türk Hukukunda Vasiyet”, AÜHFD, (8)3, 1951, s. 400-434. (Vasiyet)
• Bilmen Ö N, Hukukı Islâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, Bilmen Basım ve Yayınevi, 1985.
• Celidi S M, Ahkâmü’l-mîrâs ve’l-vasiyye fî’ş-Şerîati’l-İslâmiyye, Külliyyetü’d-Da’veti’l-İslâmiyye, t.y.
• Cin H / Akgündüz A, Türk Hukuk Tarihi 2. Cilt Özel Hukuk, OSAV Yayınları, 1996.
• Cuveynî E, Nihâyetu’l-Maṭlab fî Dirâyeti’l-Meẑheb, Dâru’l-Minhâc, 2007.
• Çabri S, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 495-574) Cilt-I, 2. Baskı, On İki Levha Yayınları, 2022.
• Çeker O, İslâm Hukukunda Akidler, 1. Baskı, Tekin Kitabevi, 2014.
• Dalamanlı L, Miras Hukuku Tatbikatı, Ünal Matbaası, 1975.
• Demir Ş, “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumu”, TAAD, 14, 2013, s. 1151-1173.
• Di Marzo S, Roma Hukuku, çev. Ziya Umur, 2. Baskı, Sulhi Garan Matbaası, 1959.
• Dural M / Öğüz T, Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku, 15. Bası, Filiz Kitabevi, 2020.
• Ekinci E B, İslâm Hukuku Umûmî ve Husûsî Hükümler, 3. Basım, Arı Sanat Yayınevi, 2018.
• Ekinci E B, “İslâm-Osmanlı Hukukunda Vasiyetin Şekli”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (1)1, 1997, s. 229-241. (Vasiyetin Şekli)
• Erdoğan M, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, 7. Baskı, Ensar Yayınları, 2019.
• Eren F / Yücer Aktürk İ, Türk Miras Hukuku, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, 2019.
• Ergüne M S, Vasiyetnamenin Yorumu, 1. Baskı, On İki Levha Yayınları, 2011.
• Escher A, Medeni Kanun Şerhi Miras Hukuku, çev. Sabri Şakir Ansay, 1. Baskı, Yeni Cezaevi Basımevi, 1949.
• Gençcan Ö U, Vasiyet Hukuku, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, 2022.
• Gönensay S / Birsen K, Miras Hukuku, 2. Bası, Ahmed Said Matbaası, 1963.
• Gümüş Böke E, İslâm Hukukunda Tek Taraflı Hukukî İşlemler, 1. Baskı, Ensar Neşriyat, 2013.
• Günal N, “Roma Miras Hukuku’na Genel Bir Bakış ve Vasiyet Yolu ile Miras”, AÜHFD, (44)1, 1995, s. 425-442.
• Günay E, “Vasiyetten Dönme”, Terazi Hukuk Dergisi, (15)162, 2020, s. 314-319.
• Hatemi H, Miras Hukuku, 8. Bası, On İki Levha Yayınları, 2018.
• Honig R, Roma Hukuku, çev. Şemseddin Talip, 2. Tabı, Matbaai Ebüzziya, 1938.
• Iustinianus, Institutiones, çev. Ziya Umur, Fakülteler Matbaası, 1968.
• İbn Ḥacer el-Heytemî E, Tuḥfetu’l-Muḥtâc fî Şerḥi’l-Minhâc, el-Mektebetu’t-Ticâriyye, 1983.
• İbnu’l-Humâm K, Fetḥu’l-Ḳadîr, Dâru’l-Fikr, t.y.
• İmre Z / Erman H, Miras Hukuku, 14. Basım, Der Yayınları, 2018.
• İnan A N / Şeref E / Albaş H, Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku, 10. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• İşgüzar H / Demir M / Yılmaz S, Miras Hukuku, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, 2019.
• Kahraman Z, “Önceki Vasiyetnamenin Geri Alınması Beyanı İçeren İkinci Vasiyetnamenin Sonradan Üçüncü Bir Vasiyetname İle Geri Alınması”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (6)4, 2015, s. 945-964.
• Kahveci N / Demir H / Alpaslan A / Algül A / Buğda A / Kıylık M H / Üzeyir K / Yılmaz İ, İslam Hukuku (Şahıs-Aile-Miras) 2. Cilt, 1. Baskı, Hikmetevi Yayınları, 2021.
• Kartal D B, “Vasiyetnamenin Geri Alınması”, TAAD, 34, 2018, s. 317-339.
• Kayak S, “Roma Hukukunda Vasiyetname Şekilleri”, MÜHF-HAD, (27)1, 2021, s. 543-565.
• Kersjes B W, Der Widerruf von Testamenten, Paul Kerschgens, 1935.
• Kılıçoğlu A M, Miras Hukuku, 10. Bası, Turhan Kitabevi, 2019.
• Koca Ö, Roma Hukuku’nda ve Türk Hukuku’nda Ölüme Bağlı Tasarruflar, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, 2018.
• Koçak M, İslâm Vasiyet Hukuku, Eser Matbaası, 1991.
• Koschaker P / Ayiter K, Modern Hususî Hukuka Giriş Olarak Roma Hususî Hukukunun Ana Hatları, Sevinç Matbaası, 1971.
• Küçükgüngör E, Roma Hukukunda Vasiyet (Testamentum), 1. Baskı, Yetkin Yayınları, 2007.
• Merğînânî E, el-Hidâye fî Şerḥi Bidâyeti’l-Mubtedî, Dâru İḥyâʾi’t-Turâŝi’l-ʿArabî, t.y.
• Meydânî A, el-Lübâb fî Şerhi’-Kitâb, 1. Baskı, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 2015.
• Oğuzman M K, Miras Hukuku, 4. Bası, Filiz Kitabevi, 1990.
• Olgaç F, Resmî Vasiyetnamenin Hükümsüzleşmesi, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2021. (Furkan Olgaç)
• Olgaç S, Medenî Kanun Şerhi, 3. Baskı, Olgaç Yayınları, 1975. (Senaî Olgaç)
• Önen S, De La Revocation Des Testaments En Droit Suisse, La Concorde, 1941.
• Özdirek R, İslâm Hukukunda Akdin Sınırları, 1. Baskı, Yedirenk, 2010.
• Özkan H, Türk Medeni Yasası ve Uygulaması, 1. Baskı, Legal Yayıncılık, 2017.
• Öztan B, Miras Hukuku, 10. Bası, Yetkin Yayınları, 2019.
• Öztrak İ, Tek Taraflı Ölüme Bağlı Tasarruflardan Rücu ve Vasiyetnamenin Ziyaı, Sevinç Matbaası, 1964.
• Picenoni V, Die Auslegung von Testament und Erbvertrag, Polygreaphischer Verlag Ag. Zürich, 1955.
• Ruhi C / Ruhi A C, Vasiyetname ve Miras Sözleşmesi, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Schacht J, İslam Hukukuna Giriş, çev. Mehmet Dağ / Abdülkadir Şener, 1. Baskı, Otto Yayınları, 2018.
• Serozan R / Engin B İ, Miras Hukuku, 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Şâban Z / Gundur A, Ahkâmü’l-vasiyye ve’l-mîrâs ve’l-vakf fî şerîati’l-İslâmiyye, 2. Baskı, Mektebetü’l-Felah, 1989.
• Şemseddin M C, el-Vasiyye ve ahkâmuha fi’l-fıkhi’l-İslâmî, 2. Baskı, Dârü’t-Teâruf li’l-Matbuât, 1985.
• Şener E, Eski ve Yeni Miras Hukuku (Şerh), Seçkin Kitabevi, 1988.
• Şener E, Vasiyet Hukuku, Seçkin Yayınevi, 1995.
• Şerif M İ, Fi ahkâmi’t-terikât: el-mîrâs ve’l-vasiyye: dirâse mukârene, 2. Baskı, Darü’s-Sekafeti’l-Arabiyye, 1998.
• Şirbînî Ş, Muğnî’l-Muḥtâc ilâ Maʿrifeti Meʿânî Elfâẓi’l-Minhâc, Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1994.
• Tuor P, Berner Kommentar Band III Das Erbrecht, Verlag Stampli & Cie, 1964.
• Umur Z, Roma Hukuku Ders Notları, 2. Basım, Beta Basım, 2010. (Ders Notları)
• Umur Z, Roma Hukuku Lügatı, Fakülteler Matbaası, 1975. (Lügat)
• Umur Z, “Roma Miras Hukukunun Ana Hatları”, İÜHFM (31)1-4, 1965, s. 159-195. (Ana Hatlar)
• Üçok C / Mumcu A, Türk Hukuk Tarihi, 5. Bası, Savaş Yayınları, 1985.
• Velidedeoğlu H V, Medenî Hukuk, Gün Matbaası, 1969.
• Yılmaz S, Medeni Hukuk Cilt IV Miras Hukuku, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, 2022.
• Zerka M A, Çağdaş Yaklaşımla İslam Hukuku Cilt 1, çev. Servet Armağan, Timaş Yayınları, 1993.
• Zuhaylî V, İslâm Fıkhı Ansiklopedisi, 2. Baskı, Risale Yayınları, 1992.