CMK’DA DÜZENLENEN ÖZEL İTİRAZ USULÜNÜN (M. 271/4) KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜNÜ SINIRLAYAN DİĞER KORUMA TEDBİRLERİ BAKIMINDAN UYGULANMASI

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 2, 543 - 568, 24.04.2023

Seyfettin Çağlar

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1222349

Öz

Ceza muhakemesi hukukunda olağan kanun yollarından biri olan itiraz usulünde, kural olarak itiraz merciinin vermiş olduğu kararlar kesindir. Ancak kişi özgürlüğünü sınırlandırdığı için tutuklama koruma tedbiri bakımından istisnai bir hüküm bulunmaktadır. Böylece, itiraz üzerine ilk kez şüpheli veya sanığın tutuklanmasına karar verilmesi halinde bu karara karşı itiraz yoluna gidilebilecektir. Öte yandan kişi özgürlüğünü kısıtlayan gözlem altına alınma ve konutunu terk etmeme adli kontrol tedbiri bakımından böyle bir istisnai düzenlemenin kanunda yer almaması sorun teşkil etmektedir. Bu çalışmada, söz konusu sorunun çözümü için kişi hürriyetini sınırlayan hallerden olan gözlem altına alınma ve konutunu terk etmeme tedbirlerine ilk kez itiraz merciince hükmedilmesi hallerinde itirazın mümkün olmasının gerekliliği ortaya konacaktır.

Anahtar Kelimeler

İtiraz, Kişi Özgürlüğü, Tutuklama, Gözlem Altına Alınma, Konutunu Terk Etmeme

IMPLEMENTATION OF THE SPECIAL OBJECTION PROCEDURE ORGANIZED IN CPC (Art. 271/4) WITH REGARD TO OTHER PROTECTION MEASURES LIMITING LIBERTY OF PERSON

Öz

In the objection procedure, which is one of the ordinary legal remedies in criminal procedure law, the decisions of the objection authority are final as a rule. However, there is an exceptional provision in terms of detention protection measure as it limits liberty of person. Thus, if it is decided to arrest the suspect or the accused for the first time upon the objection, it will be possible to appeal against this decision. On the other hand, it is a problem that such an exceptional regulation is not included in the code in terms of "the mental status examination and not leaving the residence", which restricts the liberty of the person. In this study, in order to solve the problem in question, the necessity of being able to object will be put forward in cases where the first time the objection authority is ruled against the measures of the mental statues examination and not leaving the residence, which are the situations that limit liberty of person.

Anahtar Kelimeler

Objection, Liberty of Person, Arrest, The Mental Status Examination, Not Leaving the Residence

Kaynakça

• Aygörmez Uğurlubay G A, “Güncel Tartışmalar ve Gelişmeler Işığında Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda İtiraz”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(0), 2014, s. 3999-4044.
• Aygün Eşitli E, “Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Kanun Yararına Bozma”, TBB Dergisi, 29(122), 2016, s. 193-234.
• Demir M, Kanun Yararına Bozma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi-2010, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Duran Y G, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Gözlem Altına Alınma (CMK m. 74)”, Ceza Hukuku Dergisi, 13(38), 2018, s. 65-116.
• Dursun H, “Türk Ceza Hukukunda Mahsup Kurumu”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 0(7), 2016, s. 507-558.
• Erdem M R/Şentürk C, Ceza Muhakemesinde Kanun Yolları, Seçkin, 2018.
• Gökcen A/Balcı M/Alşahin M E/Çakır K, Ceza Muhakemesi Hukuku-II, Adalet, 2017.
• Gölcüklü F, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 49(03), 1994, s. 199-218.
• Gözler K, Hukuka Giriş, 19. Baskı, Ekin, 2022.
• Gültaş V, Tutuklama ve Kanun Yolları, 4. Baskı, Bilge, 2017.
• Hacıoğlu B C, “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda Tutuklama Koruma Tedbirine Seçenek Olarak Düzenlenen Adli Kontrol Koruma Tedbiri Üzerine Bir İnceleme”, AÜEHFD, IX(1-2), 2005, s. 167-192.
• Jeze G, Çeviren: Özyörük M, “Ferdî Hürriyetler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3(1), 2016, s. 214-227.
• Keçelioğlu E, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Gözlem Altına Alma”, Ankara Barosu Dergisi, (3), 2015, s. 221-245.
• Keskin E, “AİHM’nin Türkiye Hakkında İfade Hürriyetine İlişkin Verdiği Kararlarda Takdir Marjı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 69(3), 2020, s. 1379-1414.
• Koca M, “Tutuklamada Oranlılık İlkesi Çerçevesinde 2002 CMUK Tasarısının “Adli Kontrol” Tedbirinin Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 2003, s. 109-140.
• Konuk Sommer B, Bir Temel Hak Garantisi Olarak Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı, On İki Levha, 2020. Kunter N, Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. Bası, Beta,1989.
• Özbek V Ö/Doğan K/Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Seçkin, 2021.
• Özen M, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, Adalet, 2017.
• Öztürk B, vd., Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, Seçkin, 2021.
• Öztürk B/Eker Kazancı B/Soyer Güleç S, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri, 5. Bası, Seçkin, 2022. Soyaslan D, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, Yetkin, 2020.
• Şahbaz İ, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Kişi Özgürlük ve Güvenliği”, TBB Dergisi, (55), 2004, s. 201-225.
• Şahin C/Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku-I, 12. Bası, Seçkin, 2021.
• Şahin C/Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku-II, 12. Bası, Seçkin, 2022.
• Şentuna M T, Öğreti ve Yargı Kararları Işığında Ulusal ve Ulus Üstü İnsan Hakları, Anayasa ve Ceza Muhakemesi Hukuku Açısından Tutuklama ve Adli Kontrol, 4. Baskı, Seçkin, 2022.
• Şirin T, Özgürlük ve Güvenlik Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru- El Kitapları Serisi-1.
• Tezcan M, Adli Kontrol, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2012, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Topaloğlu A, Ceza Muhakemesi Hukukunda Olağan Kanun Yolu Olarak İtiraz, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2014, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Toroslu N/Feyzioğlu M, Ceza Muhakemesi Hukuku, 19. Baskı, Savaş, 2019.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, Güncel Türkçe Sözlük, “Kıyas”, <https://sozluk.gov.tr/>, Erişim Tarihi 08 Ekim 2022.
• Ünal H, Adli Kontrolde Karar Süreci, Adalet, 2020.
• Ünver Y/Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku, 17. Baskı, Adalet, 2017.
• Yenisey F, “Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Kararlarının Ceza Muhakemesi Hukuku Açısından Değerlendirilmesi: Tutuklama”, Anayasa Yargısı, 32(1), 2016, s. 213-229.
• Yenisey F/Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. Baskı, Seçkin, 2021.
• Yurtcan E, Ceza Yargılaması Hukuku, 16. Bası, Seçkin, 2019.